OROZJUSZ CHOROGRAFIA PRZEZ ALFREDA ... - Kultura Antyczna

już ocean, zwany Sarmackim. Ponieważ według Orozjusza Sarmacja rozpoczynała
się od wybrzeży Morza Kaspijskiego, praktycznie cała Rosja europejska wchodziła
w zasięg Sarmacji. K. Malone, King Alfred's North, s. 154 niesłusznie więc
ogranicza ją tylko do Europy północnej, na wschód od Morza Bałtyckiego.
Wprawdzie król Alfred użył określenia, że Sarmaci mieszkają na północ od „kraju
kobiet", lecz zwrot ten należy rozumieć tylko w optycznym związku z mapą, która w
tym miejscu wpływała na sposób wyrażenia się Alfreda.
77 Nomenklatura: Morze Ostów, tj. Morze Estów jest najstarszą historycznie
dającą się ustalić nazwą na południową część Bałtyku, tj. tę część, która była znana
w IX i X wieku; później wystąpiła druga nazwa: Morze Bałtyckie. Z nazwy: Ost-sae,
tj. Morze Ostów wywodzi się drogą etymologu ludowej nazwa niemiecka: Ostsee, tj.
Morze Wschodnie (także: Östersoen, co znaczy to samo). Taki bieg rzeczy
podejrzewał już C. F. Dahlmann, König Alfreds Germania, s. 420, później zaś K.
Malone, King Alfred's North, s. 150, który jednak błędnie łączył nazwę Ostów z
Ostrogotami w ujściu Wisły; do rzędu pewności podniósł go A. Gâters,
Indogermanische Suffixe der Komposition und Deminutivbildung, Zeitschrift f.
vergleichende Sprachforschung, 72 (1954-1955), s. 53-54; tenże, Osti und Ostsee, s.
244 i n. O nazwie Bałtyk ob. H. Ludat, Ostsee und Märe Balticum, Zeitschrift d.
Gesell, f. Schleswig-Holsteinische Geschichte, 76 (1952), s. 1-23. Obszerniej G.
Labuda, Źródła, sagi i legendy, s. 63-71.
79 Nazwa zbiorowa na Duńczyków zamieszkujących wyspy: Zeland, Mon,
Falster, Laaland (ob. niżej przekaz Wulfstana) i Skonie oraz Halland na Półwyspie
Skandynawskim (ob. przekaz Ohthera). Tak już rozumiał tę nazwę H. G. Porthan,
Försök, s. 54. Cały ten kraj nosił nazwę: Danemearc (ob. niżej przyp. 126); nazwa ta
objęła z czasem również Półwysep Jutlandzki; ob. R. Ekblom, Ohthere's Voyage,
mapa.
80 Ob. wyżej przyp. 60.
81 Jeżeli do ujścia zaliczymy bieg rzeki począwszy od Hamburga, to oznaczenie
tego kierunku jako południowego okaże się zupełnie ścisłe.
82 Ob. wyżej przyp. 56.
83 Napotykamy tu jedną z najbardziej spornych nazw chorografii Alfreda. W
literaturze zarysowały się dwa przeciwstawne stanowiska: jedni uważają Ostów za
ludność bałtyjską, mieszkającą na wschód od ujścia Wisły, drudzy za słowiańską
zamieszkałą w ujściach Odry. Dość odosobnione stanowisko zajął K. Malone, King
Alfred's North, s. 155 i n.; tenże, On king Alfreds geographical treatise, s. 67-77,
który uznał Ostów za resztki Gotów (Austro-Gothi) siedzących swego czasu w
ujściach Wisły. On sam jednak przyznał: The conditions of the problem are best met,
if we suppose the Osti to have held the estuary of the Oder". Podobny pogląd już
73