OROZJUSZ CHOROGRAFIA PRZEZ ALFREDA ... - Kultura Antyczna

mogły łatwo zachodzić. Jeżeli przyjmiemy, że na każdym ówczesnym stateczku
mógł się znajdować tylko jeden harpun, to i tak dochodzimy do liczby 6 statków. Na
jeden statek przypadałoby wtedy 10 wielorybów, na jeden dzień 5 sztuk. Ponieważ
Ohthere łowił je blisko swej ojczyzny w północnej Norwegii, upolowanie 60 sztuk
leżało w granicach możliwości, jakkolwiek nie należy wykluczać pewnej przesady i
chełpliwości ze strony narratora. O różnych typach statków skandynawskich w tym
czasie informują A. W. Brögger - H. Shetelig, Vikingskipene, s. 205 i n.
107 Były to reny uprzednio obłaskawione; wpuszczano je między dzikie, na
jesieni zaś reny obłaskawione odprowadzały je całym stadem do miejsc
ogrodzonych, gdzie je łatwo chwytano. Ob. relację H. G. Porthana, Försök, s. 71,
który podaje, że koło r. 1800, tj za jego życia ten sposób chwytania renów był
jeszcze praktykowany.
108 O rozmaitych sposobach płacenia danin i zobowiązań przy pomocy futer itp.
środków płatniczych ob. B. Schier, Pelze und Stoffe als Zahlungsmittel, s. 301-314.
Schier nie zna przekazu Ohthera.
109 Ten na pierwszy rzut dość niejasny tekst wyjaśnił W. A. Craigie, Iraland, s.
201: „By éastveard, however, Ohthere no doubt meant the south coast from from
Lindesnaes to the inner end of the Christiania Fjord and in older Norvegian an
Icelandic this was regulary designated by the phrase austan Vik". Por. też R.
Ekblom, Den forntidnordiska orienteringen, s. 49 i n.
110 J. Bosworth, King Alfreds, s. 45, przyp. 49 podaje, że 1 mila norweska
zawierała koło 5 mil anglosaskich.
111
Ob. przyp. 88.
112
Ob. przyp. 91.
113
Zapewne w sensie: „nie zamarzające". Sieć wód łączących Kwenów z
Norwegami jest widoczna na mapie.
114
Hälogaland leży na wysokości Tromsö w północnej Norwegii, już za kołem
podbiegunowym; P. A. Munch, Historisk-geographisk beskrivelse s. 9, 59 i n.; por.
też J. Qvigstad, Hvor bodde häloygen Ottar?, s. 97 i n.
115 Dawniejszym interpretatorom sprawiało wiele kłopotu oznaczenie: „na
południu tego kraju" (ob. Porthan, op. cit., s. 83 n.). Jest jednak rzeczą oczywistą, że
chodzi o całą Norwegię, a nie o Hälogaland. Tak samo sporo trudności sprawiało
określenie położenia portu Skiringes-heal. J. Langebek w swoim komentarzu
wprowadził w błąd późniejszych badaczy przypuszczeniem, że mowa tu o znanym
porcie norweskim Konung-heal, który m. in. w r. 1136 stał się ofiarą napaści
słowiańskich korsarzy pod wodzą księcia pomorskiego Racibora. Byli też tacy,
którzy szukali tego portu na Półwyspie Hel w Zatoce Gdańskiej! Jeszcze dla H. K.
Raska, Ottârs, s. 316-318 lokalizacja była niejasna. Dopiero S. Grundtvig i C. F.
Dahlmann, König Alfreds Germanien, s. 442-443 wskazali na miejscowość
Skiringssal w południowej Norwegii. Wymienia ją Snorre Sturlason, Heimskringla,
ed. Jónsson, s. 32 (Ynglingasaga, k. 44). Skiringes-heal leży w prowincji Vestfold w
zachodniej części Zatoki Osloeńskiej. Ob. P. A. Munch, Historisk-geografisk
Beskrivelse, s. 30, 169-171.
116 Przekład dosłowny daje tekst dość chropawy. H. G. Porthan, op. cit., s. 84 i H.
K. Rask, Ottârs, s. 318 utrudnili jego zrozumienie, przeciwstawiając nocne postoje
jeździe za dnia. H. Sweet usunął z tekstu przeczenie („ne") i otrzymał bardzo gładką
treść. C. F. Dahlmann, op. cit., s. 426 tłumaczy: „dahin, sagte er, könne man nicht
segeln in einem Monate, wenn man die Nächte stille liege, aber jeden Tag starken
wind habe"; podobnie J. Bosworth, King Alfreds, s. 21 (tekst angielski) i s. 46
79