Z PRAC INSTYTUTÓWAgnieszka DybowskaWarszawa, MENNauczanie języków obcych w polskim systemie oświatyPolska lat dziewiêædziesi¹tych to kraj,w którym rozpocz¹³ siê proces integracji z krajamiEuropy. Ta sytuacja wywo³a³a wzrost zainteresowanianauk¹ jêzyków obcych wœród polskiegospo³eczeñstwa i spowodowa³a koniecznoœæwprowadzenia zmian szeroko pojêtej organizacjinauczania, z tak wa¿nym elementemjakim jest edukacja jêzykowa.W ka¿dym roku szkolnym przybywauczniów, którzy ucz¹ siê jêzyków obcych. Danestatystyczne wskazuj¹ 1) , ¿e wœród jêzyków obcychnauczanych w Polsce dominuje angielski.Na drugim miejscu sytuuje siê jêzyk niemieckia nastêpnie jêzyk rosyjski.Najwiêcej szkó³ oferuj¹cych nauczaniejêzyka niemieckiego znajduje siê w zachodnichi po³udniowo-zachodnich regionach naszegokraju. Nauczanie jêzyka rosyjskiego dominujenatomiast na wschodzie Polski. Sytuacja ta jest,w du¿ej mierze, uwarunkowana po³o¿eniemgeograficznym, a œciœlej mówi¹c s¹siêdztwemza zachodni¹ i wschodni¹ granic¹.Mówi¹c o nauczaniu jêzyków obcychnale¿y wspomnieæ, i¿ przed szko³¹ postawionobardzo wa¿ne zadania wynikaj¹ce z prowadzeniaedukacji jêzykowej. Powinnoœci¹ szko³y jest,miêdzy innymi, rozwijanie w uczniach postawyciekawoœci, otwartoœci i tolerancji wobec innychkultur przy równoczesnym pog³êbianiu poczuciaw³asnej to¿samoœci. Szko³a czuwa nad tym,aby przez naukê jêzyka obcego uczniowie osi¹gnêliumiejêtnoœci sprawnej komunikacji jêzykowej,która pozwoli im w³aœciwie nawi¹zywaæi podtrzymywaæ kontakty z cudzoziemcami orazpoznawaæ kulturê i sprawy ¿ycia codziennegow danym obszarze jêzykowym.Do czasu wprowadzenia w Polsce strukturalnejreformy systemu edukacji tj. do1 wrzeœnia 1999 roku istnia³y oœmioletnie szko-³y podstawowe, czteroletnie lub piêcioletnieszko³y œrednie oraz trzyletnie szko³y zawodowe.Nauka pierwszego jêzyka obcego jako przedmiotuobowi¹zkowego rozpoczyna³a siê w klasieV szko³y podstawowej i by³a kontynuowanaw szkole ponadpodstawowej. W szko³ach œrednichogólnokszta³c¹cych naucza siê dwóch jêzykówobcych.Zgodnie z nowymi za³o¿eniami programowo-organizacyjnymiobowi¹zkowe nauczaniejêzyka obcego wprowadza siê w drugimetapie edukacyjnym tj. w klasach IV-VI szko³ypodstawowej. Bêdzie ono kontynuowane w gimnazjumi szkole ponadgimnazjalnej, która bêdziepowo³ana do ¿ycia od roku szkolnego2002/2003, w miejsce szkó³ ogólnokszta³c¹cych.Niezale¿nie od tego, dyrektor szko³y podstawowej,po konsultacji z organem prowadz¹cym,mo¿e organizowaæ nauczanie jêzyka obcegood klasy pierwszej.Tak wiêc, g³ówn¹ form¹ edukacji w zakresiejêzyków obcych w Polsce jest nauczaniejęzyka jako przedmiotu obowiązkowego z dopuszczeniemnauczania nadobowiązkowego lub zajęćdodatkowych.1)patrz: Jadwiga Zarêbska (2000), Powszechnośćnauczania języków obcych w roku szkolnym 1999/2000, ,,Jêzyki Obcew Szkole’’ nr 4, s 39. (red.)28
Inn¹ formê nauki jêzyków obcych stosowan¹w Polsce stanowi formu³a nauczania dwujęzycznego2) . W sposób formalno-prawny uregulowanoj¹ w roku 1991, a wprowadzonareforma systemu oœwiatowego umo¿liwia upowszechnianietej formu³y kszta³cenia od klasypierwszej gimnazjum. Nauczanie dwujêzycznepolega na tym, ¿e oprócz nauki jêzyka, w klasachdwujêzycznych prowadzi siê nauczaniewybranych przedmiotów z zakresu kszta³ceniaogólnego dwujêzycznie tj. w jêzyku polskimi jêzyku bêd¹cym drugim jêzykiem nauczania.W polskich szko³ach prowadzone s¹ klasy dwujêzycznez jêzykiem angielskim, francuskim, hiszpañskimi niemieckim.Formu³a nauczania dwujêzycznego zaskarbi³asobie du¿e zainteresowanie uczniówi rodziców. Œwiadcz¹ o tym coroczne liczbykandydatów ubiegaj¹cych siê o przyjêcie doklas dwujêzycznych. Wprowadzona reforma systemuedukacji rozszerza mo¿liwoœæ nauczaniadwujêzycznego bowiem oddzia³y klas dwujêzycznychmog¹ byæ prowadzone równie¿ w gimnazjach.Warto podkreœliæ, ¿e w nowej strukturzesystemu edukacji polskiej oœwiaty szko³apodstawowa i gimnazjum s¹ placówkami powszechniedostêpnymi, w których uczeñ spe³niaobowi¹zek szkolny. Nauczanie dwujêzycznemo¿e byæ jedn¹ z form realizowania takichaspiracji edukacyjnych jak rozwijanie indywidualnychmo¿liwoœci, uzdolnieñ i zainteresowañuczniów.W polskim systemie oœwiaty rozszerzasiê tak¿e nauczanie języka ojczystego dla dziecii młodzieży mniejszości narodowych. Tego rodzajunauczanie jest prowadzone w przedszkolach,szko³ach podstawowych i szko³ach ponadpodstawowych.Reforma szkó³ ponadgimnazjalnych, doceniaj¹ckoniecznoœæ edukacji w zakresie naukijêzyków obcych, wprowadza obowiązkowy egzaminmaturalny z języka obcego uwzglêdniaj¹crównoczeœnie w ramowych planach nauczaniaodpowiedni¹ liczbê godzin, która winna umo¿-liwiæ pe³n¹ realizacjê podstaw programowych.Du¿e mo¿liwoœci wynikaj¹ce z profilowania liceumoraz godziny do dyspozycji dyrektorapozwol¹ na tak¹ organizacjê pracy szko³y, któraumo¿liwi uczniom spe³nienie wymogów, jakies¹ okreœlone standardami wymagañ egzaminacyjnych.W ramowym planie nauczania dla liceumprofilowanego proponuje siê 10 godzintygodniowo razem w okresie nauczania na pierwszyjêzyk obcy oraz 6 godzin tygodnioworazem w okresie nauczania na drugi jêzyk obcy.Ponadto w liceum profilowanym, w ramachoferty dodatkowej, istnieje mo¿liwoœæ zwiêkszenialiczby godzin nauczanych jêzyków lubwprowadzenie nowego jêzyka, czy ewentualniewprowadzenie zajêæ w obcym jêzyku.Korzystnym dla uczniów by³oby zapewnieniemo¿liwoœci kontynuacji nauczania danegojêzyka obcego od szko³y podstawowej domatury.W czêœci wewnêtrznej egzaminu maturalnego3) wprowadzanego w ramach reformy systemuedukacji obok jêzyka polskiego pojawiasiê jêzyk obcy nowo¿ytny. Jêzyk obcy stanowirównie¿ obowi¹zkowy przedmiot czêœci zewnêtrznejegzaminu maturalnego. Absolwent mo¿erównie¿ zdawaæ w czêœci zewnêtrznej egzaminumaturalnego drugi jêzyk obcy.Ministerstwo <strong>Edukacji</strong> Narodowej wieleuwagi poœwiêca zadaniom, które pozwalaj¹ naupowszechnianie nauczania jêzyków obcychw szko³ach. Prace w tym zakresie koordynujemiêdzydepartamentalny zespó³ dzia³aj¹cy podprzewodnictwem Wojciecha Ksi¹¿ka – PodsekretarzaStanu w MEN. Dziêki pracy tego zespo³udokonuje siê pe³ny przep³yw informacjina temat wszelkich dzia³añ zwi¹zanych z edukacj¹lingwistyczn¹. Zespó³ inspiruje równie¿ dopodejmowania nowych zadañ w tym zakresie.Za podstawowe dzia³anie, które pomo-¿e rozwin¹æ edukacjê lingwistyczn¹ w szko³ach,Ministerstwo <strong>Edukacji</strong> Narodowej uwa¿a przygotowanieodpowiedniej kadry nauczycielskiej.2)patrz:Jadwiga Przybylska-Gmyrek (1997), Uwagi na temat doskonalenia organizacji nauczania w klasach dwujęzycznychpolskich liceów ogólnokształcacych, ,,Jêzyki Obce w Szkole’’ nr 3, s. 213 Õ Jadwiga Przybylska-Gmyrek (1999), O nauczaniudwujêzycznym w reformowanym systemie oœwiaty, ,,Jêzyki Obce w Szkole’’ nr 4, s.298 Õ Egzamin dojrzłości 2000w klasach dwujęzycznych, w tym numerze, ,,Materia³y praktyczne’’, s 78.3)patrz: Gra¿yna Czetwertyñska (2000) Nowe egzaminy coraz bliżej, ,,Jêzyki Obce w Szkole’’ nr 4, s 31 Õ AlicjaGoszczyñska, Maria Olchowik, Hanna Srokowska, Egzamin maturalny z języków obcych nowożytnych, ,,Jêzyki Obcew Szkole’’ nr 4, s 33.29
- Page 3 and 4: • angielski• francuski• ³aci
- Page 5 and 6: Od Ministra Edukacji NarodowejSzano
- Page 7 and 8: S³owniki równie¿ podaj¹ to podw
- Page 9 and 10: one równolegle w bardzo wielu jêz
- Page 11 and 12: nej tym rzeczownikiem, opisuje tê
- Page 13 and 14: dysgrafii 4) i dysleksji, czyli tru
- Page 15 and 16: niem 16) . H. Komorowska okreœla f
- Page 17 and 18: z¹ siê z has³em g³ównym. ,,Kie
- Page 19 and 20: wymagañ i egzekwowania ich konsekw
- Page 21 and 22: siê w ten sposób prace lepsze, co
- Page 23 and 24: mo¿e wprowadziæ pierwsz¹ fazê -
- Page 25 and 26: ÖĆwiczenie VWskazując ołówkiem
- Page 27 and 28: puj¹ce przyk³ady dla tej kategori
- Page 29: polskie i angielskie wraz z przyk³
- Page 33 and 34: z partnerami zagranicznymi. Wspó³
- Page 35 and 36: kownik ulega iluzji ,,prawdziwej’
- Page 37 and 38: Temat: Stuff for cleaning windowsPo
- Page 39 and 40: Powy¿sze porównanie pozwala nam z
- Page 41 and 42: nikami nauczania jêzyków, wspó³
- Page 43 and 44: Z DOŚWIADCZEŃNAUCZYCIELIAnna Turu
- Page 45 and 46: OdpowiedŸ na takie w¹tpliwoœci m
- Page 47 and 48: ÖPrzestawiamyławki i formy czyliw
- Page 49 and 50: ÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖZakres mate
- Page 51 and 52: Exercice IV: Mettez le dialogue ent
- Page 53 and 54: Ö I would like to:be famous, be sa
- Page 55 and 56: PortfolioA collection of documents,
- Page 57 and 58: X.: Mrs Allen to see you, sir.Mr Ha
- Page 59 and 60: Goethe machte das, worauf er Lust h
- Page 61 and 62: KONKURSAlicja Fanderowska, Elżbiet
- Page 63 and 64: - Michel, es-tu un bonami?- Je ne s
- Page 65 and 66: Il est ................. et toujour
- Page 67 and 68: Comment avoir de bonnes notes?Pour
- Page 69 and 70: 5. Wyjaœnij wspó³czesne znaczeni
- Page 71 and 72: Ö Nazwisko tego rzymskiego dyploma
- Page 73 and 74: TESTYMarek LaskowskiWolsztynTesty z
- Page 75 and 76: ÖTestdla uczniów LOI. Przeczytaj
- Page 77 and 78: (21) ..... Bundesinstitut für Beru
- Page 79 and 80: II. Comprèhension écrite:Libre Ec
- Page 81 and 82:
extra as well - clean the windshiel
- Page 83 and 84:
Domingo tackles Otello from the pit
- Page 85 and 86:
A. As a medium of open standards in
- Page 87 and 88:
cję wypowiedzi, dobór odpowiednie
- Page 89 and 90:
Część I B - 5 punktówUsłyszysz
- Page 91 and 92:
civilisations: the Nabataean, Greek
- Page 93 and 94:
ZADANIE III - TEST LEKSYKALNO-GRAMA
- Page 95 and 96:
× CorrigéÖ PARTIE IQuestions de
- Page 97 and 98:
laisserai le nouveau à ma femme de
- Page 99 and 100:
s’effectue aux heures les plus ch
- Page 101 and 102:
1) ne pas attendre 11) ne pas march
- Page 103 and 104:
stände’’, so die Heidelberger
- Page 105 and 106:
4. Wie wird die Notwendigkeit der A
- Page 107 and 108:
Offenbar kommt der Berichterstattun
- Page 109 and 110:
Pisemny egzamin dojrzałości 2000z
- Page 111 and 112:
erzeugt werden. Es besitzt ein oder
- Page 113 and 114:
n.p. Polen Pole polnisch ×1. Frank
- Page 115 and 116:
Pisemny egzamin dojrzałości 2000z
- Page 117 and 118:
, -, . , , ... . -
- Page 119 and 120:
SPRAWOZDANIAAlicja Fanderowska, El
- Page 121 and 122:
Drugie zadanie polega³o na prezent
- Page 123 and 124:
obecnie literatur¹ obowi¹zkow¹ n
- Page 125 and 126:
Pan Luc Leguérinel reprezentuj¹cy
- Page 127 and 128:
powiadaj¹c na zamieszczone pod nim
- Page 129 and 130:
Danuta StanulewiczGdyniaLetters 1)N