fysiologia

ΣΧΕΣΙΣ «ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣ ΑΙΜΑΤΩΣΙΝ»
(Η ΣΧΕΣΙΣ V̇ /Q)
Όλαι αι κυψελίδες δεν χαρακτηρίζονται από τας ιδίας τιμάς αερισμού και
αιματώσεως (ήδη ανεφέρθημεν εις διαταραχάς της κατανομής του
αερισμού και της αιματώσεως υπό φυσιολογικάς συνθήκας). Το
φαινόμενον αυτόν αποτελεί μερικήν εκδήλωσιν του ότι ακόμη και υπό
φυσιολογικάς συνθήκας οι πνεύμονες δεν λειτουργούν ως ιδανικά όργανα
(ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί εις την βιβλιογραφίαν υπό ωρισμένων
συγγραφέων) αλλά ως πραγματικά όργανα. Σημειωτέον ότι, οι πνεύμονες
θα ήσαν ιδανικοί, α) εάν όλαι οι κυψελίδες είχαν τας αυτάς μηχανικάς
ιδιότητας (διατασιμότητα, αντίστασιν κ.λπ.), β) εάν όλον το αίμα διήρχετο
δια της ζώνης ανταλλαγής, γ) εάν η διάχυσις επετελείτο πλήρως, ήτοι
100%. Υπό φυσιολογικάς συνθήκας μόνον το υπ’ αριθ. γ συμβαίνει, οι δε
πνεύμονες χαρακτηρίζονται πραγματικοί ή φυσιολογικοί (εις τους
παθολογικούς πνεύμονας ουδέν εκ των υπ’ αριθ. α,β,γ ισχύει). Δια της
χρήσεως ραδιοϊσοτόπων επετεύχθησαν η μελέτη και η καταγραφή κατά
ζώνας οριζοντίας αλλά και εκ των κορυφών προς τας βάσεις των
πνευμόνων, των τιμών του αερισμού και της αιματώσεως και ο
υπολογισμός της σχέσεως V̇ /Q κατά ζώνην.
Τοιουτοτρόπως (εν γενικαίς γραμμαίς, δεδομένου ότι δεν δυνάμεθα να
υπεισέλθωμεν εις λεπτομερείας), ο μεν αερισμός αυξάνεται εκ των
κορυφών προς τις βάσεις, η δε αιμάτωσις αυξάνεται και αυτή εκ των
κορυφών προς τις βάσεις. Η διαφορά έγκειται εις το ότι, ενώ αι
μεταβολαί-αυξήσεις του αερισμού είναι βαθμιαίαι και ομαλαί, αι
μεταβολαί της αιματώσεως είναι λίαν απότομοι και μεγάλαι. Αποτέλεσμα
όλων των ανωτέρω είναι το ότι, η σχέσις V̇ /Q είναι μεγάλη εις τας
κορυφάς των πνευμόνων και μικρά εις τας βάσεις αυτών (βλέπε σχήμα).
Το θέμα αυτό θα αναπτυχθεί λεπτομερώς εις ειδικόν τόμον (Ειδικά
Θέματα Πνευμονολογίας).
24