Cały numer 20 w jednym pliku PDF - Pro Libris - Wojewódzka i ...

Wci¹¿ blisko tradycjiZ Jurijem Kochem, popularnym pisarzem serbo³u¿yckimrozmawia Romuald SzuraOd pó³ wieku Jurij Koch troszczy siêo to¿samoœæ narodow¹ Serbów £u¿yckichw Niemczech, o ich kulturê i jêzyk. Obecniejest najbardziej popularnym pisarzem serbo-³u¿yckim, znanym tak¿e w zielonogórskimœrodowisku literackim.Z pisarzem o jego twórczoœci i dzia³aniachspo³ecznych rozmawia Romuald Szura.Romuald Szura: - Jest pan autoremwielu znanych nie tylko na £u¿ycach, lecztak¿e w Niemczech powieœci, nowel, esejówdotycz¹cych g³ównie ekologii, nie wspominaj¹cju¿ o sztukach teatralnych, scenariuszachfilmowych i s³uchowiskach radiowych.Myœlê, ¿e pana talent epicki zacz¹³ siêrozwijaæ w latach 60. i 70., kiedy ukaza³y siêtakie ksi¹¿ki jak „¯ydówka Hanna”,„Miêdzy siedmioma mostami” czy „Ró¿aMaria”.Jurij Koch: - Moje literackie pocz¹tki siêgaj¹wczeœniejszego okresu. Ju¿ w latach1956-1960, jako student dziennikarstwaw Lipsku, zacz¹³em pisaæ – jak to zwyklebywa – wiersze. Potem zosta³em kierownikiemkabaretowej grupy studentów serbo-³u¿yckich. Pisa³em wiêc teksty, a w³aœciwiekrótkie scenki satyryczne. Zreszt¹, w czasiestudiów dziennikarskich pog³êbia³em jednoczeœniemoj¹ wiedzê o literaturze nie tylkoniemieckiej.- Niemal ka¿da pana powieœæ, nowelazawieraj¹ powojenne losy Serbo³u¿yczan,ich narodowe tradycje i zwyczaje, troskêo zachowanie ojczystego, s³owiañskiegojêzyka. Myœlê, ¿e przyk³adem tego mo¿ebyæ powieœæ „Ró¿a Maria”.- „Ró¿a Maria” to ksi¹¿ka, która nale¿y dowczeœniejszego okresu mojej twórczoœci. Jestto powieœæ trochê patetyczna, powsta³aw mojej m³odoœci, podczas tzw. burzyi naporu. W powieœci tej ukazujê stosunkimiêdzyludzkie, które panowa³y w NRD,a dotyczy³y szkolnictwa i wychowaniam³odzie¿y w pierwszych powojennych latach.Jej bohaterk¹ jest m³oda nauczycielka, którana co dzieñ broni kultury i jêzyka Serbów£u¿yckich, nara¿aj¹c siê przez to wieluniemieckim pedagogom. Konflikty, któreprze¿ywa w zderzeniu z oficjaln¹ polityk¹,stanowi¹ interesuj¹c¹ historiê odradzania siês³owiañskiej mniejszoœci narodowej w Niemczech.Kiedyœ ksi¹¿ka ta by³a popularna wœródczytelników. Dzisiaj jednak jako literackitemat mo¿e zainteresowaæ ju¿ tylko historykówliteratury.- Nie odkryjê ¿adnej tajemnicy, je¿elipowiem, ¿e ten malutki naród s³owiañskiw Niemczech istnieje nadal dziêki swojejkulturze i jêzykowi...- To prawda. Najbardziej istotnymwyrazem kultury Serbów £u¿yckich jest ichjêzyk, którego istnienie zawsze by³o zagro-¿one. Kultura i œrodowisko niemieckie by³yzawsze mocniejsze. Ró¿ne s¹ tego przyczyny.Moglibyœmy godzinami o tym rozmawiaæ. Jestto pewien proces, który istnieje na ca³ymœwiecie. Obecnie mamy oko³o 6 tysiêcy10