Cały numer 20 w jednym pliku PDF - Pro Libris - Wojewódzka i ...

Wojciech JachimowiczDrzewo tajemnicPodanie z okolic Bytomia OdrzañskiegoWtedy wielu na Wzgórzach Dalkowskich opowiada³o, zaklinaj¹c siê, ¿e jest to szczera prawda,i¿ przed wielk¹ zaraz¹ na drodze w stronê Je¿manowej widywano wieczorami zgrzebnyworek, który sam siê ci¹ga³ po piasku i gada³:„fiæ, fiæ, fiæ, nie ma nic,od cholery dziêgiel piæ”.Wierzono te¿, ¿e bo³tuny po³o¿one na progu chaty mog¹ wiele z³ego u domowników i rogaciznyuczyniæ. Szczególnie zaœ bêd¹ utrudniaæ pannom zam¹¿pójœcie w najbli¿szym roku.W ów czas Ÿle siê dzia³o z poborcami podatków, baka³arzami i piœmiennymi organistami.Wieœci im przekazywane skrycie przez zwierzchników rozgadywaæ zaczynali bezpotrzebnie.A kiedy ich pytano czemu to robi¹ – odpowiadali, ¿e ich tak jêzyki boleœnie œwierzbi¹, i¿ tylkogdy wygadaj¹ co im wiadome – ozory wracaj¹ do normalnoœci. Mo¿na wtedy i zjeœæ co przywieczerzy spokojnie i wina podpiæ dla zatopienia frasunku.Wszystkie tajemnice w tych okolicach, jakie ktoœ posiada³ g³êboko skrywane, nawet z³euczynki, jakimœ sposobem wydostawa³y siê na zewn¹trz ludzkich umys³ów przez jêzykii stawa³y siê dro¿d¿em do g³upawych figli t³uszczy obdartej.Bywa³o, ¿e przechodz¹cy na jarmarku za¿ywny kupiec czy to w Dalkowie czy Polkowicachnie wiedzieæ kiedy wypapla³ w³aœnie co pomyœla³ i od razu s³ysza³ docinki urwipo³ciów na swójtemat. Niewiasty po grzbietach czêœciej obrywa³y teraz od swoich mê¿ów, bo od razu wypapla³ygdzie tam która wieczorami chadza po gumnach i kto tam na nie czeka³ i co tam siê dzia³o.¯yæ siê ju¿ d³u¿ej nie dawa³o z tym gadulstwem.Przyczyna tego tkwi³a w nieudanych próbach rzucenia uroków przez guœlarkê Tyszê nadziedzica Kumeka z bytomskiego zamku. Namówi³ j¹ do tego i wynagrodziæ srebrem zasprzedane odpusty zupe³ne przyobieca³, fa³szywy wêdrowny rudy mnich z przybranym imieniemMidaw, któremu dziedzic Kumek pieniêdzy nie zechcia³ po¿yczyæ. Bo mia³ pewnieprawdziwe obawy, ¿e przy po¿yczce wêdrownemu rudemu mnichowi Midawowi swojesrebrniaki po raz ostatni mo¿e ogl¹daæ.Mnich postanowi³ siê skrycie zemœciæ na dziedzicu, jak to rudzielce maj¹ w swoim zwyczaju.Guœlarka Tysza mieszka³a dot¹d spokojnie w lasku pod Gaworzycami i udawa³o siê jejczasem nawet kogoœ zio³ami, czy warzonymi jagodami wyleczyæ z brzusznych boleœci. Ca³ymidniami wêdrowa³a po wzgórzach przewa¿nie skrajami lasów i brzegami miedzowych zaroœlizrywaj¹c ziela, od którego nawet najêci pastuchowie byde³ko odganiali, ¿eby siê po zjedzeniunie wzdê³o. Pod wieczór siadywa³a przed chat¹ i mamrocz¹c podobne do ³aciñskich s³owa skrêca³atrawnymi powróse³kami pêczki ziela. Wtedy to fa³szywy rudy mnich Midaw pojawiwszysiê o zachodzie przed chat¹ namawia³ d³ugo Tyszê do rzucenia z³ego uroku na dziedzicaz Bytomia. Przyobieca³ nawet srebrniaka daæ w nagrodê. Myœla³a nad tym ca³y tydzieñ TyszaWojciech Jachimowicz39