Przejrza³em ten <strong>numer</strong> wasz ostatni,prosze ciê, przysy³aj mi regularnie, domojej firmy nie dochodzi (Józio pracujeod ukoñczenia studiów tj. 40 lat prawiew ³ódzkiej bibliotece uniwersyteckiej –wtrêt mój J.W.). Co oni z t¹ Basi¹ Bañd¹,ci dwaj starsi panowie dyrektorzy tak siêrozklejaj¹, niewyraŸne zdjêcie, ale przecie¿w spodniach, to widzê. Owszem,sympatyczne obrazki z sol¹, ale to freilichbagatela jest. Chwilowe, blichtrowe –Edek Stachura w grobie boleœnie dyszy.”Józio zaduma³ siê. „Ale jeszcze zmartwychwstanie,zobaczysz” – doda³.„W feminowym malarstwie Bogacka niejaka...By³em ja w Zuju w Warszawie nawernisa¿u, bia³e poñczoszki, buciki naobcasie, na oko ¿adna feministka... Ju¿ona æwiczy lat parê te motywy ³echczywe,tylko ¿e na ponuro. Na szaro i w zimnymkolorze bleu, gdy Basia na ró¿owo,jak dziewczynce nale¿y siê. To i lepiej siêsprzedaje tej galerii Raster, hahaha.Feminizm... S¹ trzy stopnie feminizmu.Pierwszy ´Nic tylko w mordê gnojów laæ´– to jest w literaturze KatarzynaGrochola. Drugi to ´Ja te¿ chcê byæ prezydentem´– tu mamy wnuczki i prawnuczkikobietonów Witkacowskich. Szczególn¹odmianê tego reprezentuje pisarkaManuela Gretkowska, która chce byæmê¿czyzn¹ bêd¹c eo ipso superkobiet¹:koronkowe majtki nosi, wysokie obcasy.W kazdym razie nosi³a.Trzeci stopieñ tojest Olga Tokarczuk. Lubiê, ceniê. To jestpozytywne. Ona pokazuje œwiat z kobiecejperspektywy, pokazuje, ¿e jest takaperspektywa, odmienna od mêskiej”Znów zamyœli³ siê Józio. „Ty popatrz nate kobiety w polityce. No, pani Thatcherto by³ facet przebrany, jak i królowaEl¿bieta. Ale Angela Merkel... Szkoda zeFrancuzi tej Se¿olenki Royal nie wybrali.Mówi siê, ¿e kobieta ³agodzi obyczaje, natym siê zasadzaj¹ sukcesy Anieli w rozmowachz takimi twardzielami jakBusch, jak Blair. Nawet z tym Napoleonemnaszym w dwóch osobach jakoœl¹duje siê jej... Ale feminizm ogólnie totischen Poesie, die Bialoschewskischen Spieletreibst du? Anreden, abreden, verabreden,vor, an, aus, nach – grenzartige, hahaha. ´Dienachgrenzartigen Un-Reden 1.´ - soll das eineneue Serie sein? Ich habe dieses euer neuesHeft durchgeblättert, ich bitte dich, schicke esmir regelmäßig, meine Firma bekommt esnicht (Josef arbeitet seit dem Magisterabschluss,d.h. schon 40 Jahre lang, in derUniversitätsbibliothek in Lodz – Bemerkungvon mir, J.W.). Was macht sie so weich beidieser Basia Bañda, die zwei älteren HerrenDirektoren, das Foto ist schlecht, verschwommen,ich sehe aber doch, das sie eine Hose anhat. Sicher, sie macht nette Bildchen mitPfeffer, aber das alles ist doch eine geringfügigeSache. Es kommt, geht vorbei –Edek Stachura dreht sich im Grab qualvollum.“ Sepp versank für einen Moment inGedanken. „Seine Wiedergeburt kommt abernoch, du wirst es sehen“ – fügte er bei. „In derfemininen Malerei gibt es diese Bogacka… Ichwar in Ujazdowski-Schloss in Warschau aufihrer Vernissage: weiße Strümpfchen, hoheAbsätze, für eine Feministin kann man siekaum halten… Sie übt schon einige Jahrediese erregenden Motive, auf finstere, düstereArt aber. Grau und mit der betrüblichen Farbebleu, während dessen Basia die rosarote Farbebenutzt, was richtig zu einem Mädchen passt.Das verkauft sich auch besser in dieserGalerie Raster. Der Feminismus… VomFeminismus gibt es drei Stufen. Die erste: ´dieMänner sind Schweine, traue ihnen nicht,mein Kind…´ usw. – das ist in der Literaturdiese Katarzyna Grochola. Die zweite: „Ichwill auch ein Präsident werden´ - hiergehören die Enkelinnen und Urenkelinnender Männer-Weiber von Witkacy. Eine besondereUnterart davon ist die SchriftstellerinManuela Gretkowska, die ein Mann sein willund eo ipso ein Superweib verkörpert: sieträgt die Spitzenunterwäsche und hoheAbsätze. Jedenfalls trug sie. Auf der drittenStufe steht Olga Tokarczuk. Ich mag das,schätze ich. Das ist in Ordnung. Sie zeigt dieWelt aus der weiblichen Perspektive, zeigt,dass es diese Perspektive gibt, die eine andereals die männliche ist.“ Sepp versank erneut inGedanken. „Guck mal auf die Frauen in derPolitik. Na, die Frau Thatcher war ein verklei-54
jest maskulinizm” – zakoñczy³ Józioryzykownie rozwiniêty uboczny temat.„Co jeszcze o tym twoim ´<strong>Pro</strong> <strong>Libris</strong>´...Dobre kawa³ki Sobkowiaka, cicho gra,dlatego pos³uchaæ warto, Nagrody Noblaon nie dostanie, ale Mi³osz na Zielon¹Górê to jest i owszem. W ´Odrze´ z czerwcate¿ te czyta³em... Ty ´Z Berlina´sprawy zdajesz, dobrze, pisz, piszkonkretnie, a nie te dzien-niki jakieœ...A.K. Waœkiewicza pióro a raczej PC te¿lubiê, to jest Michel Foucault kulturoznawstwapolskiego, ledwo kto skrobn¹³wierszyk jaki do ´Gazety Pomorskiej´, do´G³osu Wo³omiñskiego´, to ju¿ go Waœkiewiczdo historii literatury wci¹ga³.Opis globalny miast ogólny to Foucaultnazwa³, wszystko, bez wyboru, jak lecizamiast cedziæ, wybieraæ wybrañców naParnas. S³uszny pomys³ niewykonalny.Patrz, ten A.K.W. ju¿ jubileusz 65-leciasobie obszed³, mu obeszli, d¿insy swojewspomina, farmerki siê wtedy mówi³o,jakie w czasach Zetemesu nosi³, popatrz,no te¿ nosi³em, chocia¿ nie nale¿a³em...”W tym to g³upawym sposobie i styluzrecenzowa³ Józio ca³y prawie <strong>numer</strong>zielonogórskiego kwartalnika. Na d³u¿ejwszak¿e zatrzyma³ siê nad tekstem,który i moj¹ poruszy³ by³ uwagê: TillSailer, „Verirung”. W polskim przek³adzieobok pomieszczonym „Pob³¹dzenie”.„To jest kawa³ek z biglem napisany, czytasiê g³adko, i przek³ad owszem talantliwyj,choæ parê przekrêtów zawiera, na ileja znam niemiecki. Swoj¹ szos¹ ty te¿ dziwotyw przek³adach robisz, ale twojeprawo, twój tekst autorski, mo¿eszzamys³ w tym jaki mieæ. Lub æmiæw oczy, ¿e masz, hahaha”. Józio przerwa³,podejrzewaj¹c, ¿e w kuchni go nies³yszê. „S³yszysz, co mówiê?!” „S³yszê,nie wrzeszcz tak, przecie¿ drzwi mamotwarte”. Wnios³em herbatê.„Ty czyta³eœ coœ tego Sailera, ksi¹¿kêjak¹œ jego po niemiecku?” – pyta siê mnieJózio i ju¿ widzê, ¿e on czyta³, bo Józioczyta wszystko, nie mniej chyba ni¿ A.K.Waœkiewicz. „Ten kawa³ek polskodeterMann, wie die Königin Elisabeth. AberAngela Merkel… Schade, dass die Französendiese Segoleni Royal nicht gewählt haben.Man sagt, dass die Frau die Welt besänftigt,daran beruhen die Erfolge von der Angela imGespräch mit solchen Kernhölzern wie Bush,wie Blair. Sogar mit unserem Napoleon inzwei Personen kann sie irgendwie zu rechtkommen… Aber im Grunde genommen istder Feminismus ein Maskulinismus“ – zogSepp den Schluss über den riskantenNebenthema. „Was noch zu dieser deinenGrenzzeitschrift… Gut schreibt Sobkowiak, erspielt leise, deswegen hört man ihn gern.Nobelpreis kriegt er nicht, sicher, aber Miloszfür Zielona Góra ist er. In ´Odra´ vom Junihabe ich ihn auch gelesen… Du berichtest´Aus Berlin´, gut, schreib, schreib konkret undnicht diese deine Tage-Bücher und so… A.K.Waskiewicz´ Feder oder PC mag ich auch, dasist Michel Foucault der polnischen Humanistik,kaum hat jemand ein Gedichtchen inder ´Pommerschen Zeitung´, in der ´WolominscheStimme“ veröffentlicht, zog ihnWaskiewicz sofort in die Literaturgeschichtehinein. Die globale anstatt der allgemeinenBeschreibung der Kultur, – so nannte dasFoucault, alles, ohne Auswahl beschreibenund nicht die Ausgewählten für den Olymp.Eine aufrichtige Idee ohne reale Chance fürdie Verwirklichung. Guck mal, dieser A.K.W.feiert schon seinen 65. Geburtstag, erinnertsich dabei an die Jeanshose, die er in denZeiten der Organisation der kommunistischenJugend trug, man sagte damals ´Farmerhose´,ich trug sie auch, obwohl ich in derOrganisation nicht war…“Auf diese dämliche Art und in dem Stillrezensierte Sepp die fast ganze Zielona Gora-Quartalzeitschrift. Mit einer der Positionenbeschäftigte er sich länger, es war ein Text,dem ich auch größere Aufmerksamkeitschenkte: Till Sailer, „Verrirung“ – imOriginal so wie in der polnischen Übersetzung.„Das Stück ist mit Schwunggeschrieben, es liest sich glatt. Es wurde auchmit Talentchen ins Polnische übersetzt,obwohl mit ein paar Irrtümchen, wenn ich esmit meinem Deutsch beurteilen kann. Übrigensmachst du auch manchmal seltsameDinge in deinen Übersetzungen, aber beiNA GRANICY55
- Page 2 and 3:
Zrealizowano w ramach Programu Oper
- Page 4 and 5:
Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne
- Page 6 and 7: Spis treœciAndrzej K. Waœkiewicz,
- Page 8 and 9: Andrzej K. WaœkiewiczWtedy i teraz
- Page 10 and 11: (a pewnie i agentka) specjalizuj¹c
- Page 12 and 13: Wci¹¿ blisko tradycjiZ Jurijem Ko
- Page 14 and 15: „Domowina” prze¿y³a ju¿ wiel
- Page 16 and 17: Brückenteil wieder zwischen die Pf
- Page 18 and 19: wirtschaftlich genutzt, bevor sie a
- Page 20 and 21: Hobbyhistorikern und Einheimischen
- Page 22 and 23: W³adys³aw £azuka* * *Zdzicza³a
- Page 24 and 25: namowie. Onieœmieleni towarzyszymy
- Page 26 and 27: ym tu, przy tym biurku, w dzisiejsz
- Page 28 and 29: wygl¹da nad Sekwan¹ lub w Krakowi
- Page 30 and 31: ci¹g dalszy, nawet jego konieczno
- Page 32 and 33: Zenon Musia³owskiWspomnienie Jadwi
- Page 34 and 35: jekt publikacji rysunków Niemena.
- Page 36 and 37: Idalia RoszczykNabieranienabieram c
- Page 38 and 39: Anna BilonBracia w Bogu,ale czy bra
- Page 40 and 41: Tego typu spotkania i debaty sprzyj
- Page 42 and 43: 40i w koñcu nawarzy³a kory akacjo
- Page 44 and 45: Mieczys³aw J. WarszawskiW moim sad
- Page 46 and 47: Peter MannsdorfPeter MannsdorfAuf d
- Page 48 and 49: gewesen oder hatte es einfach verge
- Page 50 and 51: Schule seien und dass sie keine Sch
- Page 52 and 53: Ein Student mit langen strähnigen
- Page 54 and 55: NA GRANICYJacek Weso³owskiPowabna
- Page 58 and 59: niemiecki jest z jego najnowszej ks
- Page 60 and 61: Zw³aszcza kasowych - w Niemczechpr
- Page 62 and 63: Goldberg do Rappaporta. Oczywiœcie
- Page 64 and 65: serdecznoϾ. Wie i rozumie, ze Ni
- Page 66 and 67: oku i dziœ na nowo przecie¿ dziel
- Page 68 and 69: tematy. Jak polsko-niemiecki - czyn
- Page 70 and 71: Romuald SzuraMalarz w plenerzeBo cz
- Page 72 and 73: Cottbus, 22.08.2007Cottbuser Festiv
- Page 74 and 75: PREZENTACJEIgor MyszkiewiczTrylobit
- Page 76 and 77: Galera, infografia, 2007Canibalix M
- Page 78 and 79: Z cyklu Ulro, rysunek, 1997
- Page 80 and 81: OBRAZY PROWINCJI SZLACHECKIEJJaros
- Page 82 and 83: œl¹ska z domem Borów Polski rozw
- Page 84 and 85: cesarz mianowa³ go starost¹ ksiê
- Page 86 and 87: g³ogowscy Rechenbergowie po 300 la
- Page 88 and 89: Die Renaissance hatte bestimmt eine
- Page 90 and 91: PRZYPOMNIENIA LITERACKIECzytanie Ÿ
- Page 92 and 93: „Nie chcê byæ pos¹dzony o z³o
- Page 95 and 96: KRAJOBRAZY LUBUSKIEZygmunt Kowalczu
- Page 97 and 98: strefy z hipotetycznymi Wenetami. K
- Page 99 and 100: tetem moralnym. Znani bowiem byli z
- Page 101 and 102: jest budynek bramny. Zbudowany w XV
- Page 103 and 104: Bo¿e s³odkiej czereœniw œrodku
- Page 105 and 106: RECENZJE I OMÓWIENIAAdam Wierzbick
- Page 107 and 108:
Zdarza siê jednak, przy zidentyfik
- Page 109 and 110:
Bevor man noch zu einem „Aber”
- Page 111 and 112:
Werner nie opowiada siê oczywiœci
- Page 113 and 114:
Henryk Szylkin, S³owa i obrazy, To
- Page 115 and 116:
Fraszki na Wojtaszka (rymowanki te
- Page 117 and 118:
Hauptmanns Zeit. Oft wird auf Kolle
- Page 119 and 120:
kartach tej ksi¹¿ki, to jej niew
- Page 121 and 122:
polskiej estrady: Lady Pank, Bracia
- Page 123 and 124:
za ma³o, by widzieæ”. Pokaz prz
- Page 125 and 126:
AUTORZY NUMERUAnna BilonUr. w 1983
- Page 127:
KSI¥¯KI OFICYNY WYDAWNICZEJWOJEW