21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Studija

Studija

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

zacija - Filadelfisko zdru`enie za ubla`uvawe na mizerijata <strong>vo</strong> javnite<br />

zat<strong>vo</strong>ri, od pensilvaniskoto zakonodavno telo izdejstvuvalo Valnut<br />

Strit Xeil (Walnut Street Jail) da go pret<strong>vo</strong>ri <strong>vo</strong> dr`aven zat<strong>vo</strong>r so<br />

cel <strong>vo</strong> nego da se pomestat opasnite i svirepi prestapnici na koi }e<br />

im bide izre~ena kazna zat<strong>vo</strong>rawe so naporna rabota <strong>vo</strong> vreme od nekolku<br />

godini, so {to se e napraven istoriski ~ekor na prefrluvawe<br />

na odgo<strong>vo</strong>rnosta sprema zat<strong>vo</strong>renicite od lokalnite organi na dr`avni<br />

zat<strong>vo</strong>ri.<br />

Vo Valnut Strit Xeil koj stana dr`aven zat<strong>vo</strong>r, pove}eto zat<strong>vo</strong>renici<br />

bile smestuvani <strong>vo</strong> oddelni kelii i preku den bile prisiluvani<br />

na rabota <strong>vo</strong> d<strong>vo</strong>rot na zat<strong>vo</strong>rot. Tie bile anga`irani na tkaewe,<br />

pravewe ~evli na nekoi drugi rutisnki raboti, kako na primer, tepawe<br />

konop i se~ewe drva. Opasnite i svirepi zat<strong>vo</strong>renici bile zat<strong>vo</strong>rani<br />

<strong>vo</strong> samici so zadol`itelno poseduvawe i ~itawe na Biblijata, so<br />

ogled na toa deka starite Kvekeri bile prili~no ~uvstvitelni na nanesuvaweto<br />

telesni bolki i ottamu protiv fizi~na no, ne i protiv mentalna<br />

tortura na zat<strong>vo</strong>renicite.<br />

Konceptot na pokajuvawe bil osnovnata ideja na o<strong>vo</strong>j zat<strong>vo</strong>r <strong>vo</strong><br />

koj smestuvaweto <strong>vo</strong> samici bilo predopredeleno od izbegnuvawe na<br />

zdru`uvaweto na zat<strong>vo</strong>renicite i nivnoto me|usebno lo{o vlijanie.<br />

Me|utoa, poradi prenatrupanosta, opa|aweto na disciplinata i buntovite<br />

<strong>vo</strong> o<strong>vo</strong>j zat<strong>vo</strong>r, konceptot na pokajuvaweto <strong>vo</strong> samici se dovede <strong>vo</strong><br />

pra{awe. Ottamu, samicata bila <strong>vo</strong>vedena i <strong>vo</strong> dvata zat<strong>vo</strong>ri koi toga{<br />

se gradeel <strong>vo</strong> Pitsburg (Pensilvanija) - Zapadniot dr`aven kaznen<br />

za<strong>vo</strong>d (ot<strong>vo</strong>ren <strong>vo</strong> 1826) i <strong>vo</strong> Filadelfija - Isto~niot dr`aven<br />

kaznen za<strong>vo</strong>d (ot<strong>vo</strong>ren 1829). Ovie kazneni za<strong>vo</strong>di so gradba <strong>vo</strong> forma<br />

na trkalo bile ogradeni so masivni kameni yidovi. Takvata konstrukcija<br />

gi spre~uvala zat<strong>vo</strong>renicite da kontaktiraat koi ostanuvale<br />

sami <strong>vo</strong> s<strong>vo</strong>ite kelii, osven koga go koristele d<strong>vo</strong>rot za pro{etka od<br />

eden ~as. Vo o<strong>vo</strong>j sistem izlolacijata na zat<strong>vo</strong>renicite traela do krajot<br />

na izdr`uvaweto na kaznata taka {to tie ja izdr`uvale kazanta bez<br />

da zapoznaat nitu eden od s<strong>vo</strong>ite soosudenici.<br />

Pensilvaniskiot sistem se poka`al mnogu skap zardi cenata na<br />

~ineweto na samicite i slabata eksploatacija na rabotnaat sila na<br />

osudenicite. 214<br />

Vo prviot zat<strong>vo</strong>r na ulicata Valnut sekoja kelija imala dve<br />

vrati {to se zatvarale so `elezni bravi. Vo niv postoel mal prozorec<br />

obezbeden so dva reda `elezni {ipki i bil postaven daleku od dofatot<br />

na zat<strong>vo</strong>renicite taka {to niz nego ne mo`ela da se vidi ni zemjata<br />

ni neboto. Zat<strong>vo</strong>renicite nemale pra<strong>vo</strong> na klupa, masa, krevet ili<br />

bilo kakov drug inventar, osven na osnoven pribor za vr{ewe na fiziolo{ki<br />

potrebi. Me|u niv ne postoele nikakvi kontakti, a vrskata so<br />

214 Abadinsky, H. Crime and Justice, An introduction, Nelson-Hall Publishers,<br />

Chicago, 1987. str. 403-405.<br />

105

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!