Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

kako osnovni uslovi za nejziniot opstanok. 15 Nejzinata osnovna cel e
da se vospostavi naru{eniot red i da se obnovi zagubenata ramnote-
`a. 16 So ogled na akcentiraweto na samoto povedenie, a ne i na li~nosta
kako nositel na toa povedenie, op{testvenata reakcija ~estopati
be{e blaga intervencija vo koja doa|aa do izraz i opredeleni elementi
na so`aluvawe. 17 Me|utoa, so zgolemuvaweto na {tetnosta na
ekscesnite povedenija se zgolemuvala i kolektivnata zagrozenost na
zaednicata, a toa doveduvlo do takva reakcija {to sî pove}e stanuvala
emocionalna omraza so golema surovost vo izvr{uvaweto duri i vo
onie slu~ai koga bila naso~ena kon soplemenicite. Vo ostvaruvaweto
na imperativot - vospostavuvawe na naru{enata ramnote`a, ne se birale
sredstva. Kon nego se odelo duri i toga{ koga voop{to ne bil poznat
prekr{itelot na tradicionalnite normi na povedenie. Iako sekoga{
vo vtor plan, vinovnikot moral da se najde pa makar toa bilo
storeno so bo`ja pomo{ preku posebnite tehniki nare~eni "bo`ji
sud," 18 "ispituvawe na mrtvi" 19 i sl.
15
"Toa e period koga po sekoja cena mora{e da se vospostavi naru{eniot
poredok. Zatoa ovde vo nikoj pogled ne se zema predvid li~nosta na zlostornikot
ili negovata odgovornost. Taka vo nekoi afri~ki plemiwa se urnuva
stebloto ~ija granka ubila ~ovek." LÕvy-Bruhl, H, Problemi sociologije zlo~ina,
Sociologija vo redakcija na Gurvitch, @, Naprijed, Zagreb, 1946-1966, str. 230.
Vo taa smisla vidi i Ba~i}, F. Krivi~no pravo, op{t del, Univerzitet Kiril
i Metodij, Skopje, 1972, str. 56.
16
LÕvy-Bruhl, H, op. cit, str. 229.
17
Vidi: Eliot, M. Zlo~in u savremenom dru{tvu, Veselin Masle{a, Sarajevo,
1962, str. 342.
18
Tehnikata "bo`ji sud" se ostvaruvala na razli~ni na~ini. Vo germanskite
zemji optu`eniot bil vrzuvan i frlan vo reka. Ako uspeal da se odr`i
na povr{inata na vodata se smetalo deka e vinoven, za{to vodata koja go prifatila
pri kr{tevaweto, sega "odbiva" da go prifati zaradi negovoto delo".
Milutinovi}, M. Penologija, Savremena administracija, Beograd, str. 4. Kaj germanskite
narodi postoela praktika i na izveduvawe dokazi so ogan. Tehnikata
na ovoj bo`ji sud se sostoela vo toa {to rakata so koja optu`eniot }e go fatel
v`e{tenoto `elezo ili }e ja stavel vo voda {to vrie se zavitkuvala vo
vre}a i se zape~atuvala. Ako po tri dena vrz rakata ne se pojavele plikovi javno
se proglasuvalo deka optu`eniot ne e vinoven. Vidi: Monteskie, O duhu zakona,
Tom II, Filip Vi{nji}, Beograd, 1989, str. 233.
19
Kaj postapkata "ispituvawe na mrtvi" se smetalo deka pokojnikot
{to se nosel vrz grb so nekoj impulsiven pokret }e go ozna~i vinovnikot na
svojata smrt. Vo ovaa smisla mo`elo dobro da poslu`i i gri`livoto poramnuvawe
na zemjata vrz grobot, a nasokata vo koja }e se upati prvata mrvka {to }e
se pojavi go ozna~uvala plemeto od kade poteknuva ubiecot. Vo toj slu~aj plemeto
na `rtvata vedna{ poa|alo vo kaznen pohod za da ja izvr{i odmazdata.
LÕvy-Bruhl, op. cit. str. 230.
25