Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

streme`ot da se so~uva du{ata zaradi fizi~ki ili delum du{evni
stradawa od predizvikanata osakatenost, nagrdenost ili poni`enost.
Nivnata polna primena }e dojde do izraz vo XVII i XVIII vek, a ponekade
}e bidat zadr`ani i vo XIX vek. Me|utoa, kon krajot na XIX vek
vo nekoi zemji }e bidat transformirani vo kazni so ~isto simboli~en
karakter. Vo ovaa smisla e interesen primerot {to go naveduva Bentam
(Bentham) vo deloto "Principi na kazneniot zakon." Spored
nego, goreweto na rakata vo Anglija vo eden moment po~nalo da se
izvr{uva na na~in {to so v`e{tena pegla se gorelo par~e salo staveno
vrz rakata na prestapnikot ili pak, toa se pravelo na samata
raka, no so ladna pegla. Za toa vreme osudenikot vreskal i se previtkuval
iako ne mu se povreduvala rakata, a prisutnite glasno se smeele
na ovaa parodija na pravdata.
2.2. Tepawe (kam{ikuvawe)
Tepaweto pretstavuva ne{to poblag na~in na izvr{uvawe na
telesnite kazni odo{to sakateweto. Obi~no se primenuvalo vrz `eni,
deca, skitnici, du{evno bolni i neposlu{ni lica za polesni bagatelni
prestapi, za naru{uvawe na javniot red i mir i kako disciplinska
merka vo nekoi ustanovi (u~ili{te, kasarni i sl.)
Tepaweto bilo vr{eno so primena na stap ({ibawe) ili specijalno
napraveni kam{ici so koi se udiralo vrz razgoleniot grb na ma-
`ite ili debeloto meso na `enite. Brojot na tie udari bil odnapred
opredelen no, mnogu ~esto sosema proizvolen. Pri tepaweto sekoga{
se vodelo smetka da ne dojde do smrt na osudenikot, pa zatoa ponekoga{
se vr{elo vo nekolku navrati no, i toa ne davalo garancija deka nema
da dojde do nesakanite posledici.
I ovaa kazna kako {to toa be{e, vsu{nost, so sakateweto redovno
se izvr{uva{e na javno mesto, ~esto na samoto mesto na izvr{uvaweto
na deloto. Sli~nosta so sakateweto be{e i vo toa {to skoro
isklu~itelno se primenuva{e sprema pripadnicite od pot~inetite
klasi i sloevi.
3. IMOTNI KAZNI
Edna od osnovnite karakteristiki na kaznuvaweto vo stariot i
sredniot vek be{e iskoristuvaweto na sekoja mo`nost {to vodi kon
intenzivno stradawe na zlostornikot. Od tie pri~ini vehemento se
snata raka, otsekuvawe na nos i vadewe na ednoto ili dvete o~i vo praktikata
se sre}ava{e i otsekuvawe na obete race, otsekuvawe na u{i i sl. Sakateweto
mo`e{e da bide zameneto so obes~estuva~ka, drug vid telesna ili pari~na
kazna, no i so drugi kazni {to ne bea predvideni so Statutot (progonuvawe,
ispra}awe na galii, zatvor i sl.). Vidi: Miti}, I, op. cit, str. 142, 144 i 148.
54