21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Studija

Studija

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

nata na postavenite pravila na po`elnoto odnesuvawe.<br />

Od prou~uvawe na formite na op{testvena reakcija nivniot<br />

raz<strong>vo</strong>j i promeni <strong>vo</strong> golem obem zavisi sfa}aweto i perspektivite na<br />

sovremenite metodi za odbrana od kriminalitetot. No toa ni najmalku<br />

ne e lesna zada~a. Problemot go uslo`nuvaat skromnosta ili posrednosta<br />

na istoriskite iz<strong>vo</strong>ri koi ne sekoga{ o<strong>vo</strong>zmo`uvaat dokraj da se<br />

otkrijat site formi na reakcija osobeno <strong>vo</strong> nivnata konkretna motiviranost<br />

i primena. Pokraj toa niz s<strong>vo</strong>jot dolg istoriski raz<strong>vo</strong>j mnogubrojni<br />

oblici na reakcija ~estopati zaemno se prepletuvaat ili pak<br />

kumulativno se ostvaruvaat {to ponekoga{ go pravi mnogu te{ko nivnoto<br />

hronolo{ko razlikuvawe i dosledno sproveduvawe. Pa sepak<br />

ako dr`avata se zeme kako biten indikator za karakterot na op{testvenoto<br />

povrzuvawe mo`e da se dojde i do pojdovnata osnova za pregledno<br />

razbirawe na diferecijacijata i dinamizmot na op{testvenoto<br />

reagirawe. Vo taa smisla se pravi osnovna razlika me|u reakcijata na<br />

najstarite predklasni zaednici i onaa od periodot na klasno organizirano<br />

op{test<strong>vo</strong>. Za prviot period e karakteristi~no naru{uvaweto<br />

na obi~ajnite nepi{ani pravila {to va`ele <strong>vo</strong> pr<strong>vo</strong>bitnoto op{test<strong>vo</strong><br />

i soodvetno na toa oblicite na spontana ili neorganizirana reakcija.<br />

Vo vtoriot period se vr{i tn. institucionalizirana, organizirana<br />

ili javna reakcija sprema prekr{itelite na pi{anite normi <strong>vo</strong><br />

forma na zakon zad koja {to stoi dr`avata so s<strong>vo</strong>jot aparat za prisilba.<br />

II. OP[TESTVENA RAKCIJA VRZ EKSCESNITE POVEDENIJA<br />

1. Za razbirawe na pojavata i oblicite na op{testvenata rekcija<br />

<strong>vo</strong> prvata vremenski najdolga op{testveno ekonomska formacija 1<br />

va`no e da se ima predvid konkretnata op{testvena situacija {to deluvala<br />

<strong>vo</strong> procesot na materijalniot `i<strong>vo</strong>t vrz formiraweto i raz<strong>vo</strong>jot<br />

na svesta i izgradbata na raznovidnite pretstavi na primitivnite<br />

lu|e. Ottamu i potrebata da se potsetime deka pr<strong>vo</strong>bitnata zaednica se<br />

karakterizira so isklu~itelno naturalno proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong> postaveno vrz<br />

krajno nisko ni<strong>vo</strong> na proiz<strong>vo</strong>dnite sili. Vo uslovi na zaedni~ka (op{-<br />

testvena) sopstvenost se nametnuva{e na~eloto na ednak<strong>vo</strong>st pri podelbata<br />

na proiz<strong>vo</strong>dst<strong>vo</strong>to, a taa ednak<strong>vo</strong>st se odrazuva{e i vrz ramnopravnosta<br />

<strong>vo</strong> ostvaruvaweto na elementarnite op{testveni odnosi. Poradi<br />

permanentniot nedostig na sredstva za egzistencija sekoe naru-<br />

{uvawe na na~eloto na ednakva podelba na siroma{t<strong>vo</strong>to sozdava{e<br />

opasnost za opstanokot na zaednicata. Od druga strana istata skromna<br />

proiz<strong>vo</strong>dna praktika ja predizvikuva{e i ograni~enosta na ~ovekovi-<br />

1<br />

Se pretpostavuva deka pr<strong>vo</strong>bitnoto op{test<strong>vo</strong> traelo okolu sedumstotiniilijadi<br />

godini. Vidi: Fiamengo, A. Osnovi op~e sociologije (XII izdanje)<br />

Narodne novine, Zagreb, 1976, str. 359.<br />

20

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!