Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

na zaednicata. Zatoa, koga se smeta deka povedenieto na eden ~ovek
mo`e da ja upropasti celata zaednica, doa|alo do ostra reakcija na
plemeto preku negovo progonuvawe ili fizi~ko uni{tuvawe. So ogled
na toa deka bo`estvata (duhovite) bile "spori" t.e. ne kaznuvale vedna{
po storenoto zlo, na primitivcite im teknalo deka ne e lo{o da
se predupredi nivniot nesrazmeren grev od koj {to stradale ogromen
broj lu|e. Zatoa, plemeto ve}e ne ~ekalo na nesre}ata {to treba da go
pogodi prestapnikot, so toa da prejde i vrz site {to se so nego, tuku
samoto ja vospostavilo ve{ta~kata nesre}a. Taka e sozdaden za~etokot
na ona {to denes se narekuva kazna. 14
3. So postojaniot razvoj na proizvodnite sili e povrzan i natamo{niot
razvoj na op{testvenata podelba na trudot i diferencijacijata
na op{testvenite ulogi. Takviot proces }e go prodlabo~i izdvojuvaweto
na opredeleni poedinci nad ostanatite soplemenici. Analogno
na toa od mno{tvoto prirodni demoni }e se izdvojat i pomal
broj na bogovi (politeizam) so svoite posebni funkcii. Toa e period
na sredniot stepen na varvarstvoto so koj }e zapo~ne i postepeniot
premin na rodovskoto vo klasno op{testvo. Vo tie uslovi nekoi posemo}ni
bogovi ja prezemaat ulogata za odr`uvawe na vnatre{nata povrzanost
na zaednicata. Ottuka potrebata za zdobivawe i na nivnata
naklonost {to sega vo prv red se ostvaruva so raznovidni molitvi i
prinesuvawe na ~ove~ki `rtvi. Nepo~ituvaweto na bo`jite zapovesti
pretstavuva velepredavstvo {to go zagrozuva opstanokot na celoto
pleme i negovata sî poslo`ena organizacija. Naporedno so zgolemuvawe
na brojot na zlostorstvata protiv religijata sega se javuvaat i
takvi prestapi {to postepeno se odale~uvaat od nea. Vo novite uslovi
na op{testveniot `ivot se javuvat zabrani so koi {to pove}e ne se
{titat samo krvnosrodni~kite, tuku i poedine~nite interesi kako
{to se `ivotot, seksualniot poredok, imotot i sl. So namaluvaweto
na zna~eweto na krvnata bliskost i zavisnost op{testvenata reakcija
ne e ve}e naso~ena samo kon bogohuleweto i drugite te{ki dela kon
religijata tuku i protiv onie povedenija so koi se spre~uva trgovijata
i posebniot status na to~no opredeleni lica.
4. Od dosega{nite izlo`uvawa mo`e da se zabele`i deka pretklasnoto
op{testvo go karakteriziraat nizok stepen na razvienost na
proizvodstvenite sili i odnosi i primitivni oblici na op{testvena
svest. Vo tie uslovi zaednicata e opredelena kako osnovna edinica vrz
koja se prenesuva sevkupnata gri`a za poedinecot. Poedinecot vo celost
í pripa|a na zaednicata: negovite interesi se opredeleni i ograni~eni
od op{tiot streme` na celinata. So toa se povrzani i glavnite
celi na op{testvenata reakcija. Taa vo prv red e naso~ena kon samoto
povedenie so koe se naru{uva zaedni~kata solidarnost, kompaktnost
i voop{to celinata na vospostavenite tradicionalni odnosi
14
Hentig von, H, op. cit, str. 58.
24