Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>10</strong>4 Sermón VI<br />
oídos, o ya en el fuego a los ojos, o por medio <strong>de</strong> un ángel<br />
aparecido en alguna forma visible, aunque representando a<br />
Dios 2 . Entendamos, hermanos, que así se apareció Dios a Moisés.<br />
Porque aquella Majestad que hizo el cielo y la tierra, que<br />
rige el universo y el mundo, a quien siempre están unidos los<br />
ángeles, que contemplan su hermosura con mente limpia, no<br />
pudo aparecer a los ojos mortales <strong>de</strong> los hombres sino tomando<br />
alguna criatura visible y sensible que corresponda a estos ojos<br />
visibles <strong>de</strong>l cuerpo: la misma Sabiduría <strong>de</strong> Dios, por quien<br />
fueron hechas todas las cosas, no hubiera aparecido a los ojos<br />
humanos si no tomara carne mortal.<br />
2. Así como el Verbo <strong>de</strong> Dios, esto es, el hijo <strong>de</strong> Dios,<br />
tomó carne para aparecer ante los ojos, así Dios, para aparecer<br />
a los ojos <strong>de</strong> los hombres, se dignó siempre aparecer en alguna<br />
criatura visible. Con toda claridad ves en los Hechos <strong>de</strong> los<br />
Apóstoles que un ángel se apareció a Moisés en la zarza. ¿Acaso<br />
esta criatura es verda<strong>de</strong>ra y aquélla falsa? ¿O aquélla es verda<strong>de</strong>ra<br />
y ésta falsa? ¿Qué <strong>de</strong>cir? Si somos cristianos, si creemos<br />
bien, ambas son verda<strong>de</strong>ras. Y si ambas son verda<strong>de</strong>ras, ¿cómo<br />
se dice aquí que apareció Dios y que allí apareció un ángel?<br />
Porque el espíritu, que, al hablar en los Hechos <strong>de</strong> los Apóstoles,<br />
dice que apareció un ángel, expone en esa lectura cómo<br />
apareció Dios. Esa <strong>de</strong>claración es la exposición <strong>de</strong> esta oscuridad.<br />
Para que no creas que Dios apareció por sí mismo, se te<br />
explica cómo apareció Dios mediante una criatura angélica.<br />
¿Por qué te admiras cuando, al aparecer un ángel, se dice:<br />
angelum in aliqua visibili specie apparentem, sed personam Dei gestantem.<br />
Sic intellegimus, fratres, appamisse Moysi Deum. Non enim maiestas illa,<br />
quae fecit caelum et tertam, et quae regit universum mundum, cui semper<br />
inhaerent Angelí contemplando eius pulchtitudinem puris mentibus,<br />
oculis mortalibus hominis potuit apparere, nisi assumpta visibili et sensibili<br />
cteatura, quae ad istos oculos visibiles cotporis pertinet: quandoqui<strong>de</strong>m<br />
et ipsa Sapientia Dei, per quem facta sunt omnia, humanis oculis<br />
non appareret, nisi humanam catnem assumeret.<br />
CAPUT II.—2. Moysi Deus per angelum apparuit.—Quomodo etgo<br />
Verbum Dei, id est, Filius Dei, ut appareret oculis, carnem assumpsit;<br />
sic semper Deus, ut appareret oculis hominum, in aliqua creatura visibili<br />
apparere dignatus est. Nam apertissime habes in Actibus Apostolorum,<br />
quia ángelus apparuit Moysi in rubo (Act 7,30). Numquid ista Scriptura<br />
vera, et illa falsa est? aut illa vera, et ista falsa est? Sed quid? Si christiani<br />
sumus, si bene credimus; ambae sunt verae. Si ergo ambae sunt verae,<br />
quomodo hic Deus apparuit, quomodo ibi ángelus dicitur apparuisse, nisi<br />
quia ille Spiritus, qui in Actibus Apostolorum dixit apparuisse angelum,<br />
exposuit hanc lectionem quomodo apparuit Deus? Illa <strong>de</strong>claratio, expositio<br />
est obscuritatis huius: ne intellegeres Deum per se ipsum apparuisse,<br />
3 Véase la nota complementaria 18: Las teofantas, p.749,<br />
La vocación <strong>de</strong> Moisés <strong>10</strong>5<br />
Dijo Dios, o también: Llamó Dios a Moisés, y al acercarse éste<br />
al lugar repite: Dijo Dios a Moisés? Porque en el ángel no se<br />
atien<strong>de</strong> al templo, sino al que habita en el ángel. El ángel<br />
mismo era el templo <strong>de</strong> Dios. Si se digna habitar y hablar en un<br />
hombre, <strong>de</strong> modo que cuando habla un profeta <strong>de</strong>cimos: «Dijo<br />
Dios por Isaías», ¿cuánto más por medio <strong>de</strong> un ángel? Cuando<br />
<strong>de</strong>cimos: «Dijo Dios por Isaías», ¿qué es Isaías? ¿No era un<br />
hombre que llevaba su carne, nacido <strong>de</strong> padre y madre, como<br />
todos nosotros? Sin embargo, habla él y, ¿qué <strong>de</strong>cimos <strong>de</strong> sus<br />
palabras? «Esto dice el Señor». ¿Cómo es Dios, si habla Isaías,<br />
sino porque Dios habla por medio <strong>de</strong> Isaías? Así aquí, cuando<br />
habla el ángel, se dice que habla Dios. ¿Por qué, sino porque<br />
Dios habla mediante el ángel?<br />
3. Resuelto ese problema, aten<strong>de</strong>d ahora a esa realidad en<br />
cuyo signo parece verificarse la aparición: es una zarza, y la<br />
zarza no se quemaba, no se incendiaba; parecía como fuego,<br />
pero no abrasaba la zarza. ¿Pensamos que la zarza significará<br />
algo bueno cuando tiene espinas? Las espinas significan a los<br />
pecadores. Luego la zarza significaba al pueblo <strong>de</strong> los judíos,<br />
lleno <strong>de</strong> espinas, lleno <strong>de</strong> pecados. Y aunque la gran majestad<br />
<strong>de</strong> Dios aparecía allí en el pueblo, no <strong>de</strong>saparecían los pecados,<br />
como con este fuego no se quemaban las espinas. Si el fuego<br />
hubiese consumido las espinas, daría a enten<strong>de</strong>r que la palabra<br />
<strong>de</strong>l Señor, dirigida a los judíos, habría consumido sus pecados,<br />
y aquella ley hubiese terminado con sus iniquida<strong>de</strong>s. Porque el<br />
fuego en la zarza es como la ley entre los judíos; y las espinas<br />
illic tibi expositum est quemadmodum apparuerit Deus per creaturam,<br />
angelum. Sic quid miraris quia dicitur, cum apparet ángelus, Dixit Deus;<br />
et vocavit Deus Moysen, et accessit ad locum; et dixit Dominus ad Moysen?<br />
Quia non attenditur templum ángelus, sed inhabitator angelí. Ipse<br />
enim ángelus templum Dei erat. Si enim dignatur in nomine habitare et<br />
loqui, ut quando propheta loquitur, dicatur, Dixit Deus; quanto magis<br />
per angelum? Et cum dicitur, Dixit Deus per Isaiam, quid erat Isaías?<br />
Nonne homo portans carnem, natus <strong>de</strong> patre et matre, sicuti omnes nos?<br />
Et tamen loquitur, et quid dicimus in eloquiis ipsius? Haec dicit Dominus<br />
(Is 50,1). Quomodo ergo Deus, si Isaías, nisi quia Deus per Isaiam?<br />
Sic et hic loquente angelo dicitur Deus loqui. Quare, nisi quia per angelum<br />
Deus?<br />
CAPUT III.—3. Dei apparitio quare in rubo {acta.—Advertite itaque<br />
soluta quaestione etiam istud, in cuius rei signum vi<strong>de</strong>tur factum, quod<br />
in rubo apparuit: et rubus non comburebatur, non incen<strong>de</strong>batur: et<br />
apparebat tanquam ignis, et non incen<strong>de</strong>bat rubum. Putamus rubum<br />
bonum aliquid significare, cum sint spinae? Si enim consumpsisset ignis<br />
spinas, significaret quia et verbum Domini quod dictum est Iudaeis.<br />
consumpsisset peccata iüorum, et Lex illa fi[61]niret iniquitates ipsorum.<br />
Si enim sic ignis in rubo, quomodo Lex in Iudaeis; sic sunt spinae rubi,