You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
220 Sermón XIV<br />
4. Distingamos, pues, quiénes son los pobres y quiénes los<br />
ricos. ¿Por qué me provocas a enten<strong>de</strong>r otras cosas? A la vista<br />
están los pobres y a la vista están los ricos». Escúchame,<br />
¡oh pobre!, acerca <strong>de</strong> aquello que me has propuesto. Cuando<br />
dices que tú eres aquel santo ulceroso, mucho me temo<br />
que, ensoberbecido, no seas realmente lo que dices. No <strong>de</strong>sprecies<br />
a los ricos misericordiosos, a los ricos humil<strong>de</strong>s; y<br />
para <strong>de</strong>cir en una palabra lo que antes anuncié: no <strong>de</strong>sprecies<br />
a los ricos pobres. ¡Oh pobre, sé tú también pobre; pobre,<br />
esto es, humil<strong>de</strong>! Si un rico se ha hecho humil<strong>de</strong>, ¿cuánto<br />
más <strong>de</strong>be hacerse humil<strong>de</strong> el pobre? El pobre no tiene<br />
<strong>de</strong> qué envanecerse; el rico tiene algo con qué enfrentarse.<br />
Escúchame: sé verda<strong>de</strong>ro pobre, sé piadoso, sé humil<strong>de</strong>. Si te<br />
glorías <strong>de</strong> tu harapienta y ulcerosa pobreza, porque tal fue el<br />
pobre que yacía ante la casa <strong>de</strong>l rico, atien<strong>de</strong>s únicamente a que<br />
fue pobre y no atien<strong>de</strong>s a ninguna otra cosa. «¿A qué he <strong>de</strong><br />
aten<strong>de</strong>r?», dices tú. Lee las Escrituras y encontrarás lo que digo.<br />
Lázaro fue pobre, pero aquel a cuyo seno fue llevado fue rico.<br />
Dice la Escritura: Sucedió que murió el pobre y fue transportado<br />
por los ángeles. ¿A dón<strong>de</strong>? Al seno <strong>de</strong> Abrahán, es <strong>de</strong>cir,<br />
al lugar misterioso don<strong>de</strong> <strong>de</strong>scansaba Abrahán. No entendáis<br />
esto <strong>de</strong> manera carnal, como si el pobre hubiera sido llevado al<br />
regazo <strong>de</strong> la túnica <strong>de</strong> Abrahán. Se llamaba «seno» porque era<br />
un lugar secreto, al igual que se dice en el salmo: Retorna<br />
a nuestros vecinos a su seno. ¿Qué significa a su seno? A su<br />
secreto. ¿Qué quiere <strong>de</strong>cir: vuélvelos a su seno? Tórnalos a<br />
CAPUT III.—4. Pauper et dives in ea<strong>de</strong>m sorte jelicitatis, si uterque<br />
humilis. Sinus Abrahae. Discernamus ergo, inquit mihi, pauperes et<br />
dívites: quid me ad alia intellegenda exhortaris? Aperti sunt pauperes,<br />
aperti sunt divites. Audi ergo me <strong>de</strong> hoc quod proposuisti, domne pauper.<br />
Cum enim illum sanctum ulcerosum te esse dicis, timeo ne superbiendo<br />
non sis quod dicis. Noli contemnere divites misericor<strong>de</strong>s, divites humiles;<br />
et ut citius dicam, quod paulo ante dixi, divites pauperes noli contemnere.<br />
O pauper, esto et tu pauper; pauper, id est, humilis. Si enim dives<br />
factus est humilis, quanto magis pauper esse <strong>de</strong>bet humilis? Pauper non<br />
habet un<strong>de</strong> infletur, dives habet cum quo luctetur. Audi ergo me. Esto<br />
verus pauper, esto pius, esto humilis. Nam si <strong>de</strong> ista pannosa et ulcerosa<br />
paupertate gloriaris, quia talis fuit ille qui ante domum divitis inops<br />
iacebat; attendis quia pauper fuit, et aliud non attendis. Quid, inquis,<br />
attendo? Lege Scrípturas, et invenies quod dico. Lazarus pauper fuit:<br />
in cuius sínum levatus est, dives fuit. Contigit, inquit, mori inopem illum,<br />
et auíerri ah angelis. Quo? In sinum Abrahae, id est, in secretum, ubi<br />
erat Abraham. Nolíte enim carnaliter intellegere, quod velut in sinum<br />
tunicae Abrahae levatus sit pauper. Sinus erat, quia secretum erat. Un<strong>de</strong><br />
dicitur, Red<strong>de</strong> vicinis nostris in sinum^ eorum (Ps 78,12). Quid est, in<br />
sinum eorum? In secreta eorum. Quid est, Red<strong>de</strong> in sinum eorum?<br />
Comentario <strong>de</strong>l salmo 9,14 221<br />
su conciencia. Lee; si no pue<strong>de</strong>s leer, escucha lo que se lee, y te<br />
darás cuenta <strong>de</strong> que Abrahán fue muy rico en tierras, oro,<br />
plata, familia, animales y posesiones. Sin embargo, este hombre<br />
rico fue pobre, porque fue humil<strong>de</strong>. Fue ciertamente humil<strong>de</strong>:<br />
Creyó Abrahán a Dios y se le imputó a justicia. Fue justificado<br />
por la gracia <strong>de</strong> Dios, no por su propia presunción. Era creyente<br />
y obraba con rectitud. Se le mandó inmolar a su propio hijo, y<br />
no difirió el ofrecer lo que había recibido a aquel <strong>de</strong> quien<br />
lo había recibido. Fue probado por Dios y puesto como ejemplo<br />
<strong>de</strong> fe. Dios ya le conocía, pero <strong>de</strong>bía manifestarse a nosotros.<br />
No se envaneció con las buenas obras como si fuesen suyas,<br />
porque este hombre rico era pobre. Y para que te <strong>de</strong>s cuenta<br />
<strong>de</strong> que no se envaneció <strong>de</strong> las obras buenas como si fueran<br />
suyas —sabía en verdad que lo que tenía era <strong>de</strong>bido a Dios,<br />
y no se gloriaba en sí mismo, sino en el Señor— escucha al<br />
apóstol Pablo: Si Abrahán fue justificado por las obras, pue<strong>de</strong><br />
gloriarse, pero no <strong>de</strong>lante <strong>de</strong> Dios.<br />
5. Ya vais entendiendo que, aunque abun<strong>de</strong>n los pobres,<br />
nosotros buscamos al pobre; lo buscamos entre una gran muchedumbre,<br />
y apenas si lo hallamos. Se me presenta un pobre,<br />
y yo busco al pobre. Mientras tanto, tien<strong>de</strong> la mano al pobre<br />
que has encontrado. A quien buscas, le buscas con el corazón.<br />
Tú dices: «Soy pobre como Lázaro». Sin embargo, este rico<br />
humil<strong>de</strong> no dice: «Soy rico como Abrahán». Por consiguiente,<br />
tú te enalteces y él se humilla. ¿Por qué te envaneces y no le<br />
Torque conscientiam eorum. Lege, aut si legere non potes, audi cum<br />
legitur, et vi<strong>de</strong> Abraham opulentissimum fuisse in térra, auro, argento,<br />
familia, pecore, possessione (Gen 13): et tamen dives iste pauper fuit,<br />
quia humilis fuit; Credidit enim Abraham Deo, et <strong>de</strong>putatum est illi<br />
ad iustitiam (ib., 15,6). Iustificatus est gratia Dei, non propria praesumptione.<br />
Fi<strong>de</strong>lis erat, bene operabatur. Filium iussus est immolare; ñeque<br />
cunctatus est ei offerre quod acceperat, a quo acceperat (ib., 22). Probatus<br />
est Deo, constitutus est exemplum fi<strong>de</strong>i. Iam Deo notus erat: sed nobis<br />
monstrandus erat. Non est inflatus quasi in bonis operibus suis; quia<br />
pauper erat dives iste. Et ut scias quia non est inflatus tanquam in<br />
bonis operibus suis (sciebatenim quia quidquid habebat, aDeohabebat; et<br />
non in se ipso, sed in Domino gloriabatur), audi [114] Paulum apostolum:<br />
Si enim Abraham ex operibus iustificatus est, habet gloriam, sed non ad<br />
Deum (Rom 4,2).<br />
CAPUT IV.—5. Verus pauper in pauperum turba vix invenitur.<br />
Vi<strong>de</strong>tis, quia cum abun<strong>de</strong>nt pauperes recte quaerimus pauperem: in<br />
turba quaerimus, et vix invenimus. Occurrit mihi pauper, et quaero pauperem.<br />
Interim tu manum porrige pauperi quem invenís. Cor<strong>de</strong> quaeris,<br />
quem quaeris. Tu dicis, Pauper sum sicut Lazarus: dives iste meus<br />
humilis non dicit, Dives sum sicut Abraham. Ergo tu te extollis, ille se<br />
humiliat. Quid inflaris, et non imitaris. Ego, inquit, pauper levor in