You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
122 Sermón VIII<br />
piente. Se trataba <strong>de</strong> la audiencia ante el faraón, para proponerle<br />
que Moisés sacaría al pueblo <strong>de</strong> Egipto. Todavía no se<br />
castigaba a los contumaces, sino que se les asustaba con un<br />
signo divino. No es necesario aquí, ni me lo he propuesto,<br />
hablar <strong>de</strong> la vara convertida en serpiente. Mas ya que la he<br />
mencionado por necesidad, para evitar error en el número, y no<br />
<strong>de</strong>be quedar en el ánimo <strong>de</strong> ningún oyente escrúpulo <strong>de</strong> no<br />
haber entendido, diré brevemente que la vara significa el reino<br />
<strong>de</strong> Dios, y que ese reino es el pueblo <strong>de</strong> Dios; la serpiente<br />
significa el tiempo <strong>de</strong> esta mortalidad, pues la muerte fue<br />
provocada por la serpiente; como si, al caer los hombres <strong>de</strong><br />
mano <strong>de</strong>l Señor a la tierra, se hubiesen vuelto mortales; por<br />
eso, al arrojar Moisés la vara <strong>de</strong> su mano, se convirtió en serpiente.<br />
Los magos <strong>de</strong>l faraón hicieron un prodigio semejante:<br />
al arrojar sus varas se convirtieron en serpientes. Pero la serpiente,<br />
es <strong>de</strong>cir, la vara <strong>de</strong> Moisés, <strong>de</strong>voró todas las serpientes<br />
<strong>de</strong> los magos. Y al fin, al cogerla por la cola, volvió a convertirse<br />
en vara, y el reino retornó a la mano. Las varas <strong>de</strong> los<br />
magos son los pueblos <strong>de</strong> los impíos. Cuando esos pueblos, vencidos<br />
en el nombre <strong>de</strong> Cristo, son transferidos a su Cuerpo, es<br />
como si fuesen <strong>de</strong>vorados por la vara <strong>de</strong> Moisés, hasta que<br />
<strong>de</strong>volvamos el reino <strong>de</strong> Dios a la mano <strong>de</strong> Dios, al fin <strong>de</strong>l siglo<br />
mortal, simbolizado en la cola <strong>de</strong> la serpiente. Gran señal: sea,<br />
sea. Oísteis lo que <strong>de</strong>béis pensar; oíd ya lo que <strong>de</strong>béis evitar.<br />
4. El primer mandamiento <strong>de</strong> la ley es adorar a un solo<br />
Dios. No tendrás, dice, otros dioses fuera <strong>de</strong> mí. Y la prime-<br />
mendabatur Moyses educturus ex Aegypto populum Dei; nondum autem<br />
contumaces feriebantur, sed divino signo iam terrebantur. Ñeque nunc<br />
opus est, ñeque ptopositum est, <strong>de</strong> ipsa virga in serpentem [172] conversa<br />
aliquid dicere. Verumtamen, quía eius mentionem necessitate fecimus,<br />
ne quisquam in numero erraret, nec <strong>de</strong>bet in cuiusquam auditoris<br />
animo tamquam non intellectae rei scrupulus remanere, breviter dicimus,<br />
virgam significare regnum Dei, i<strong>de</strong>mque regnum esse utique populum<br />
Dei; serpentem autem, tempus mortalitatis huius: mors enim a serpente<br />
propinata est. Tamquam ergo ca<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> manu domini in terram mortales<br />
effecti sunt; un<strong>de</strong> proiecta virga ex manu Moysi serpens effecta est.<br />
Fecerunt et magi Pharaonis similiter: virgis eorum proiectis serpentes<br />
facti sunt. Sed prius serpens Moysi, id est, virga Moysi <strong>de</strong>voravit omnes<br />
serpentes magorum; tune <strong>de</strong>mum cauda conpraehensa i<strong>de</strong>nti<strong>de</strong>m virga<br />
facta est, et regnum remeavit ad manum. Sunt enim virgae magorum<br />
populi impiorum: qui tamen populi impiorum, victi Christi nomine, cum<br />
in eius corpus transferuntur, tamquam a serpente Moysi <strong>de</strong>vorantur, doñee<br />
re<strong>de</strong>at regnum Dei ad manum Dei, sed in fine mortalis saeculi, quod<br />
significat cauda serpentis. Magnum signum: fiat, fíat. Audistis quid<br />
<strong>de</strong>beatis <strong>de</strong>si<strong>de</strong>rare: audite quid <strong>de</strong>beatis vitare.<br />
4. Primum praeceptum in lege <strong>de</strong> colendo uno Deo: non erunt tibi,<br />
inquit, dii alii praeter me (Ex 20,3). Prima plaga Aegyptiorum, aqua<br />
has diez plagas y los diez mandamientos 123<br />
ra plaga <strong>de</strong> los egipcios es el agua convertida en sangre. Compara<br />
el primer mandamiento con la primera plaga. A Dios, <strong>de</strong><br />
quien todo proce<strong>de</strong>, compárale con el agua, <strong>de</strong> que todo es<br />
engendrado. ¿Y qué significa la sangre, sino la carne mortal?<br />
¿Qué es, pues, la conversión <strong>de</strong>l agua en sangre, sino que se<br />
oscureció su corazón? Diciendo que eran sabios, se volvieron<br />
necios; y convirtieron la gloria incorruptible <strong>de</strong> Dios en semejanza<br />
<strong>de</strong> imagen <strong>de</strong> hombre corruptible, aves, cuadrúpedos<br />
y serpientes. La gloria <strong>de</strong> un Dios incorrupto es como el agua;<br />
la semejanza <strong>de</strong> imagen <strong>de</strong> hombre corruptible, aves, cuadrúpedos<br />
y serpientes, es como la sangre. Esto se realiza en el<br />
corazón <strong>de</strong> los impíos, puesto que Dios permanece inmutable 3 ;<br />
aunque el Apóstol diga convirtieron, Dios no cambia.<br />
5. Segundo precepto: No tomarás en vano el nombre <strong>de</strong>l<br />
Señor tu Dios; pues quien toma el nombre <strong>de</strong>l Señor su Dios en<br />
vano, no quedará limpio. El nombre <strong>de</strong>l Señor Dios nuestro,<br />
Jesucristo, es la Verdad, pues él mismo dijo: Yo soy la verdad.<br />
Y como la verdad limpia, la vanidad mancilla. Quien habla<br />
verdad, habla <strong>de</strong> lo <strong>de</strong> Dios, pues quien habla mentira, <strong>de</strong> lo<br />
suyo habla; por eso, hablar verdad es hablar racionalmente;<br />
y quien habla vanidad, borbota más bien que habla. Así es, ya<br />
que el segundo mandamiento es amor <strong>de</strong> la verdad, al que es<br />
contrario el amor <strong>de</strong> la vanidad. La verdad habla, la vanidad<br />
borbota. Ved ahora, en segundo lugar, la segunda plaga, contraria<br />
a este mandamiento. ¿Cuál es esa segunda plaga? La<br />
conversa in sanguinem. Conpara primum praeceptum primae plagae. Deum<br />
unum, ex quo sunt omnia, in similitudine intellege aquae, ex qua generantur<br />
omnia. Quo autem pertinet sanguis, nisi ad carnem mortalem?<br />
Quid est ergo conversio aquae in sanguinem, nisi quia obscuratum est<br />
insipiens cor eorum? Dicentes enim se esse sapientes, stulti facti sunt;<br />
et commutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitu\X¡y\dinem imaginis<br />
corruptibilis hominis (Rom 1,21.22.23). Gloria incorruptibilis Dei,<br />
sicut aqua; similitudo imaginis corruptibilis hominis, sicut sanguis. Et<br />
hoc qui<strong>de</strong>m fit in cor<strong>de</strong> impiorum, nam Deus incommutabilis manet:<br />
ñeque enim quia et apostolus dixit commutaverunt, i<strong>de</strong>o mutatus est<br />
Deus.<br />
5. Secundum praeceptum: Non accipies nomen Domini Dei tui in<br />
vanum; qui enim accipit nomen Domini Dei sui in vanum, non mundabitur<br />
(Ex 20,7). Nomen Domini Dei nostri Iesu Christi veritas est: ipse<br />
enim dixit, ego sum veritas (lo 14,6). Veritas ergo mundat, vanitas inquinat.<br />
Et quoniam, qui loquitur veritatem, <strong>de</strong> Dei loquitur —qui enim<br />
loquitur mendacium, <strong>de</strong> suo loquitur (lo 8,44)— veritatem loqui est<br />
rationabiliter loqui; vanitatem autem loqui est strepere potius quam<br />
loqui. Mérito, quia secundum praeceptum est dilectio veritatis, cui contraria<br />
est dilectio vanitatis; loquitur autem veritas, perstrepit vanitas:<br />
3 Véase la nota complementaria 19: ha inmutabilidad <strong>de</strong> Dios, p.750.