14.04.2013 Views

Obras de SAN AGUSTÍN - 10

Obras de SAN AGUSTÍN - 10

Obras de SAN AGUSTÍN - 10

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

112 Sermón Vil<br />

afirmador, sino un cauto investigador. Hay aquí dos sentencias<br />

que po<strong>de</strong>mos presentar: ambas son conformes con la fe católica,<br />

sea la que sea la auténtica. Al <strong>de</strong>cir sea la que sea la auténtica,<br />

quiero <strong>de</strong>cir la que pretendía dar quien la escribió. Cuando al<br />

estudiar las Escrituras afirmamos algo que el escritor quizá no<br />

afirmó, no por ello <strong>de</strong>bemos afirmar algo que contradiga a la<br />

regla <strong>de</strong> fe, a la regla <strong>de</strong> verdad 'o ala regla <strong>de</strong> la piedad. Por<br />

lo cual yo propongo las dos sentencias. Y quizá hay una tercera<br />

que yo ignoro. De las dos que propongo, elegid la que os<br />

guste. Algunos dicen que se llama ángel <strong>de</strong>l Señor y Señor<br />

porque era Cristo, <strong>de</strong> quien claramente dice el profeta que es<br />

ángel <strong>de</strong>l gran consejo. Porque ángel es nombre <strong>de</strong> función, no<br />

<strong>de</strong> naturaleza 2 . Se dice ángel en griego a quien en latín llamamos<br />

mensajero. Mensajero es vocablo <strong>de</strong> acción: obrando, es<br />

<strong>de</strong>cir, anunciando, se llama nuncio. ¿Y quién niega que Cristo<br />

nos anunció el reino <strong>de</strong> los cielos? A<strong>de</strong>más, el ángel, es <strong>de</strong>cir,<br />

el nuncio, es enviado por alguien que por medio .<strong>de</strong> él anuncia<br />

una cosa. ¿Y quién duda <strong>de</strong> que fue enviado Cristo, el cual<br />

dice tantas veces: no vine a hacer mi voluntad, sino la voluntad<br />

<strong>de</strong> aquel que me envió? Por eso es propiamente enviado. Así,<br />

la piscina <strong>de</strong> Siloé se traducía Enviado. Por eso mandó a lavarse<br />

la cara allí al ciego a quien puso lodo en los ojos. Sólo se le<br />

Dominus dicitur, magna quaestio est, nec temerarium <strong>de</strong>bet habere affirtnatorem,<br />

sed cautum inquisitorem. Duae sunt autem sententiae, quae<br />

hinc proferri possunt, quarum quaelibet vera sit, ambae secundum fi<strong>de</strong>m<br />

sunt. Quod dixi, quaenam earum vera sit; hoc dixi, quidnam eotum<br />

sensetit qui scripsit. Nam quando nos inquirentes Sctipturas sentimus<br />

aliquid, quod scriptor forte non sensit; non tamen hoc sentiré <strong>de</strong>bemus,<br />

quod abhorret a re[64]gula fi<strong>de</strong>i, a regula veritatis. Ergo ambas sententias<br />

propono: sit fortassis et tertia, quae me latet. Ex his autem duabus<br />

propositis, eligatis quam volueritis. Aliqui dicunt i<strong>de</strong>o et angelum Domini<br />

dictum et Dominum, quia Christus erat, <strong>de</strong> quo aperte propheta dicit<br />

quod sit magni consilii Ángelus (Is 9,6). Ángelus enim officii nomen est,<br />

non naturae. Nam ángelus graece, qui latine nuntius appellatur. Nuntius<br />

ergo actionis nomen est: agendo, id est, aliquid nuntiando, nuntius appellatur.<br />

Quis neget Christum nuntiasse nobis regnum caelorum? Dein<strong>de</strong><br />

ángelus, id est nuntius, mittitur ab eo qui per eum aliquid nuntiat. Et<br />

quis neget Christum missum? qui toties dicit, Non veni faceré voluntatem<br />

meam, sed voluntatem eius qui me misit (lo 6,38); ipse proprie missus.<br />

Nam Siloe, illa piscina, interpretatur Missus. I<strong>de</strong>o cui oculos luto inunxit,<br />

1 Véase la nota complementaria 20: ha regla <strong>de</strong> la verdad, p.750.<br />

2 Muy probablemente ha tomado este pensamiento <strong>de</strong> Tertuliano. En ha carne<br />

<strong>de</strong> Cristo 14,3 lo aplica, como aquí San Agustín, a Is 9,3, aunque en un contexto<br />

diferente. Un <strong>de</strong>sarrollo más amplio por parte <strong>de</strong>l Obispo <strong>de</strong> Hipona se pue<strong>de</strong><br />

encontrar en la Enarración al salmo <strong>10</strong>3,1,15, explicando el versillo n.4. El es<br />

el primero en dar tal explicación. Véase J. MEHLMANN, Tertulliani líber «<strong>de</strong><br />

carne Cbristi» ab Augustino citatus: Sacris Erudiri 17 (1966) 269-289.<br />

La zarza que ar<strong>de</strong> 113<br />

abren los ojos a aquel a quien Cristo limpia. Luego ese ángel<br />

es el mismo Señor.<br />

4. Aquí se nos presenta un peligro que hemos <strong>de</strong> evitar.<br />

Porque no faltan herejes que afirman 3 que la naturaleza <strong>de</strong>l<br />

Padre y <strong>de</strong>l Hijo son diferentes y distantes, y que no son <strong>de</strong><br />

una única y misma sustancia. En cambio, la fe católica cree que<br />

el Padre, el Hijo y el Espíritu Santo son un solo Dios, trinidad<br />

<strong>de</strong> una misma sustancia, inseparable e igual, no confusa por<br />

mezcla ni separada por división. Por en<strong>de</strong>, aquellos que tratan<br />

<strong>de</strong> persuadir que el Hijo no es <strong>de</strong> la misma sustancia que el<br />

Padre, argumentan diciendo que el Hijo fue visto por los<br />

padres. El Padre, dicen, no fue visto; lo invisible y lo visible<br />

son <strong>de</strong> diversa naturaleza. Por eso, <strong>de</strong>l Padre se dijo: a quien<br />

nadie vio ni pudo ver. Luego aquel a quien vieron, no sólo<br />

Moisés, sino también Abrahán; y no sólo Abrahán, sino también<br />

el mismo Adán, y los <strong>de</strong>más padres, hay que creer o enten<strong>de</strong>r<br />

que no era Dios Padre, sino el Hijo criatura. Los católicos no<br />

dicen eso. ¿Qué dicen? Dios Padre, Dios Hijo: inalterable el<br />

Padre, inalterable el Hijo; eterno el Padre, coeterno el Hijo;<br />

invisible el Padre, invisible el Hijo. Si llamas al Padre invisible<br />

y al Hijo visible, distinguiste, o más bien, separaste las<br />

sustancias. ¿Cómo hallaste la gracia cuando perdiste la fe? El<br />

problema se resuelve, pues, así: Dios Padre, Hijo y Espíritu<br />

Santo son una naturaleza propia e invisible. Se apareció cuando<br />

in<strong>de</strong> lavare faciem iussit (ib., 9,7). Nullius enim visus aperitur, nisi eius<br />

qui a Christo mundatur. Ergo i<strong>de</strong>m ángelus, i<strong>de</strong>m Dominus.<br />

4. In ea opinione cavendum Arianorum argumentum.—Sed hic occurrit<br />

aliquid praecavendum. Non enim <strong>de</strong>sunt haeretici qui dicant, Patris et<br />

Filü distare et dissonare naturas, et non eos esse unius eius<strong>de</strong>mque<br />

substantiae. Catholica autem fi<strong>de</strong>s credit Patrem et Filium et Spiritum<br />

sanctum unum Deum, unius substantiae Trinitatem, inseparabiliter, aequaliter,<br />

non commixtione confusam, non distinctione separatam. lili ergo<br />

qui persua<strong>de</strong>re moliuntur Filium non esse eius<strong>de</strong>m substantiae cuius est<br />

Pater, argumentantur ex hoc quod Filius visus est patribus: Pater, inquiunt,<br />

non est visus; invisibilis autem et visibilis diversa natura est.<br />

Et i<strong>de</strong>o, inquiunt, <strong>de</strong> Patre dictum est, Quem nemo hominum vidit, nec<br />

vi<strong>de</strong>re potest (1 Tim 6,16). Ut ille qui visus est non solum Moysi, sed<br />

etiam Abrahae; non solum Abrahae, sed etiam ipsi Adam et ceteris<br />

patribus, non Deus Pater, sed Filius potius credatur, ut intellegatur creatura.<br />

Catholica non hoc dicit. Sed quid dicit? Deus Pater, Deus Filius;<br />

incommutabilis Pater, incommutabilis Filius; aeternus Pater, coaeternus<br />

Filius; invisibilis Pater, invisibilis Filius. Nam si dixeris Patrem invisibilem,<br />

Filium visibilem; distinxisti, immo vero separasti substañtias.<br />

Quomodo gratiam invenisti, qui fi<strong>de</strong>m perdidisti? Solvitur ergo ista<br />

quaestio sic: Deus Pater et Filius et Spiritus sanctus, natura propria<br />

3 Los arríanos. Aquí Agustín expone algunos <strong>de</strong> sus modos <strong>de</strong> argumentar.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!