KONINKLIJKE ACADEMIE VOOR OVERZEESE WETENSCHAPPEN ...
KONINKLIJKE ACADEMIE VOOR OVERZEESE WETENSCHAPPEN ...
KONINKLIJKE ACADEMIE VOOR OVERZEESE WETENSCHAPPEN ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
— 261 —<br />
eenmaal de linkse opstandelingen zo goed als verslagen, beslist had een<br />
commando van Zuid-Afrikaanse en Rhodesische huurlingen huiswaarts te<br />
sturen. Het totaal aantal huurlingen werd geleidelijk afgeslankt van 850 in 1966<br />
tot 195 in juni 1967. Dat de Katangezen en huurlingen voor Mobutu een gevaar<br />
konden vormen was ook reeds gebleken naar aanleiding van een opstand van een<br />
Katangees bataljon onder Kolonel Tshipola in Kisangani in juli 1966, tegen<br />
hetwelk troepen van Denard werden ingezet en dat zich na bemiddeling van<br />
Schramme had overgegeven. Het zag er dus meer en meer naar uit dat de<br />
huurlingen aan de dijk zouden worden gezet, wat voor Mobutu in de lijn lag van<br />
zijn nationalistisch gerichte politiek. Schramme en andere huurlingen, die<br />
daarenboven vreesden niet meer te zullen worden betaald, besloten daarom tot<br />
actie over te gaan en zich van Oost-Congo en Katanga meester te maken om<br />
een verbinding met Angola te verwezenlijken, en vandaar uit eventueel in<br />
Kinshasa zelf Mobutu te gaan onttronen. Eigenaardig is wel dat de opstand<br />
enkele dagen na de ontvoering van Tshombe plaatsvond, wat zou kunnen wijzen<br />
op een causaal effect, doch Schramme en zijn trawanten hebben zulks steeds<br />
ontkend.<br />
Reeds bij de opstand op 5 juli en de daaropvolgende dagen ondervonden de<br />
muiters tegenslag. Kisangani met zijn vliegveld kon weliswaar door Schramme<br />
worden bezet, maar de weerstand van het ANC was, ingevolge net tevoren aangekomen<br />
versterking, groter dan verwacht. Bovendien kon het gros van de<br />
Brigade van Denard zich slechts in geringe mate bij Schramme voegen, werd<br />
Denard gekwetst en naar Rhodesië geëvacueerd. Men kon er ook geen volledige<br />
zekerheid over hebben of Denard en Schramme elkaar wel goed verstonden.<br />
Een actie meer in het Zuiden voorzien, tegen de stad Kindu, kon niet plaatsvinden<br />
wegens een te groot aantal aanwezige Congolese troepen, terwijl Bukavu<br />
na één dag bezetting door een dertigtal huurlingen en circa honderd Katangezen,<br />
bevolen door Commandant Noel, en komend uit Uvira, op 6 juli reeds werd ontruimd.<br />
Dit was het resultaat van een verkeerde interpretatie van een telegrafisch<br />
bericht, waardoor Noel begrepen had dat hij zich, in plaats van ter plekke op versterking<br />
te wachten, naar Kisangani moest begeven en dit dan ook langs de weg<br />
heeft gedaan. Deze overval op Bukavu maakte de Rwandese regering bezorgd en<br />
bracht bij onze plaatselijke Belgische bevolking in de stad heel wat angst mee.<br />
Onmiddellijk had men in Congo ons land van betrokkenheid bij de opstand verdacht<br />
gemaakt en begon het ANC de heroverde stad te plunderen en gewelddaden<br />
te plegen tegen de Europese bevolking, die zich overal ging schuil houden.<br />
Drie Belgen, m.n. Ozeel, Malengreau en Vaessen, werden door ANC-militairen<br />
vermoord. Het Congolese leger ging ook de grens met Rwanda sluiten, doch een<br />
tweehonderdtal buitenlanders, vooral landgenoten, konden tijdig per boot<br />
Rwanda bereiken, waar ze door onze Ambassade werden opgevangen. Onze<br />
Minister Harmel stuurde een dankboodschap naar President Kayibanda en sprak<br />
zich onomwonden tegen de actie der huurlingen uit. Onze Consul-Generaal ter<br />
plekke had zich in den beginne in de stad moeten verschuilen om evidente<br />
veiligheidsredenen.