mededelingen der zittingen bulletin des seances - Royal Academy ...

— 125 —
„contractuele joint ventures", waarbij de samenwerking in specifieke opzichten
geen kapitaaldeelneming vereist en de beslissingsmacht in de raad van bestuur
niet overeen hoeft te stemmen met het relatieve aandeelhouderschap, konden
vanaf de aanvang van het openingsbeleid worden opgezet en van deze formule
werd veel gebruik gemaakt. Sinds enkele jaren kunnen buitenlandse ondernemingen
ook 100 % dochters oprichten en deze formule is recentelijk proportioneel
sneller gaan groeien dan de voormelde patronen. Nog andere mogelijkheden
zijn toegankelijk geworden, waaronder vertegenwoordigingskantoren
(die niet bevoegd zijn tot het afsluiten van commerciële transacties) en sinds
kort ook „investerings”-vennootschappen, een holding structuur waarin verschillende
projecten juridisch kunnen worden ondergebracht. Zelfs overnemingen
van staatsbedrijven kunnen worden genegotieerd, alhoewel China principieel
privatisering van grotere staatsbedrijven uitsluit [2],
Het Chinese beleid inzake inwaartse directe investeringen is vervat in een
stel wetten en reglementeringen, waarvan de eerste in 1979 werden uitgevaardigd
en die sindsdien door een zeer groot aantal andere bepalingen werden
aangevuld of gewijzigd. Het geheel mist nog doorzichtigheid mede omdat
diverse bureaucratische instanties op het lokale vlak (voor investeringen beneden
30 miljoen $) en op het centrale niveau (voor de meer omvangrijke
projecten) hun instemming moeten betuigen en terzake de uitgevaardigde regels
niet uniform worden geïnterpreteerd ; anderzijds blijken zij nogal negotieerbaar
te zijn.
Tot voor kort lag de klemtoon op het aantrekken van de investeringen.
Al met al heeft de Chinese overheid zich daarbij vrij begrijpend opgesteld
t.a.v. de klachten vanwege de buitenlandse investeerders. In diverse opzichten
(o.m. en vooral inzake de fiscale druk vanwege winstbelastingen) werden
voordelen toegekend die aan Chinese bedrijven waren ontzegd. Het kluwen
van deze fiscale investeringsincentieven is sterk gedifferentieerd, naargelang
de lokalisatie van het project, de economische sectoren, de technologische
kwaliteit en nog andere variabelen (zie I n t e r n a t i o n a a l M o n e t a i r F o n d s
1995). Bovendien verschillen o.m. de toegekende belastingvoordelen tussen de
provincies of de lagere gebiedsomschrijvingen — die overigens veelal gunsten
toekennen zonder toelating vanwege de centrale overheid.
De Zuidelijke kustprovincies Guandong en Fujien opereerden daarbij als
de hoofdmagneet. Later werd praktisch de ganse kuststrook opengesteld,
gebieden die, hoe dan ook, een reeds hoger ontwikkelingspeil hadden bereikt.
Dit werd, terecht, als de meest realistische optie beschouwd, vooral om een
relokatie van arbeidsintensieve producties vanuit Hong Kong en Taiwan uit te
lokken. Er werd gehoopt dat de groei in die gebieden ook een overzijpelings-
effect zou sorteren naar het binnenland toe.
Wat voorafgaat impliceert niet dat buitenlandse investeerders de vrije teugel
kregen. Hun projecten moeten immers door de bevoegde overheden worden
goedgekeurd. Een geschikte Chinese partner moet worden gezocht. Een be-