mededelingen der zittingen bulletin des seances - Royal Academy ...

— 330 —
zettingen en grondscheuren tot gevolg. Differentiële zetting veroorzaakte het
kantelen van portaalkranen en maakte de haveninfrastructuur onbruikbaar.
De op kofferdammen gefundeerde pijlers van de Hanshin Expressweg in
Nishinomya Koshien (op zee gewonnen land) ondergingen grote laterale
verplaatsingen waardoor meerdere brugdekken instortten.
Gebouwen
Gedurende de Kobe-aardbeving werden 120 000 gebouwen beschadigd;
uitslaande branden troffen 23 000 woningen. Het overgrote gedeelte van de
verwoeste huizen was uit hout vervaardigd en stortte volledig in. Bij staal-
en betonbouw bezweken de meeste gebouwen met drie of meer verdiepingen
door het uitknikken van de eerste of de tweede verdieping. Een zelfde fenomeen
deed zich voor bij de hoogbouw nabij Sanomya in het centrum van Kobe.
Meer dan 2 900 van de 8 863 kantoorgebouwen in Kobe werden ernstig
beschadigd, net als twee derden van de scholen en iets minder dan de helft
van de gebouwen tussen de 40 en 70 m hoog. Een karakteristiek schadebeeld
bij zeer stijve gebouwen is te omschrijven als het afschuiven ervan ter hoogte
van paalkoppen met het uitrukken van de verbindingswapening uit de palen.
De paalfunderingen zelf bleken doorgaans degelijk te functioneren, op
voorwaarde dat ze de negatieve kleef door het inklinken van de grond konden
opvangen.
Omwille van haar geschiedenis van zeer beperkte seismische activiteit, doch
deel uitmakend van de Osaka baai, waren de meeste houten gebouwen in
deze stad veeleer tyfoon- dan wel aardbevingsbestendig ontworpen. Klassiek
bestonden de huizen bvb. daarom uit een zwaar dak van kleitegels op houten,
ongeschoorde raamwerken, en aangezet op een fundering op staal. De
aanwezigheid van grote ramen zorgde, samen met de scharnierende verbindingen
(type pen-en-gat), voor een vrij ductiele constructie met buigslappe
wanden. Voor een aardbeving van beperkte omvang is deze oplossing
bovendien niet slecht te noemen. De ductiele verbindingen geven het gebouw
immers de mogelijkheid nogal wat te vervormen zonder echt te bezwijken.
De aardbevingskarakteristieken in Kobe 1995 waren echter van een geheel
andere grootte-orde. De versnellingen en de verplaatsing van funderingen en
ondergrond waren zo groot dat deze draagstructuren met hooggelegen
zwaartepunt en relatief kleine buigstijfheid in dit geval bijzonder gemakkelijk
bezweken (fig. 23).
Stalen opbouwstructuren bleken traditioneel een betere aardbevingsbesten-
digheid te vertonen. Schade werd vooral vastgesteld bij oudere gebouwen,
net na de tweede wereldoorlog opgetrokken. Het voornaamste schadepatroon
hier bestond in het uitknikken of kippen van koudgevormde stalen elementen
vooraleer plastische scharniervorming en spanningsherverdeling kon optreden.
In moderne stalen raamwerkstructuren met de nodige verstijvingen beperkte
de schade zich meestal tot kippen en knikken van diagonalen zonder instorten