mededelingen der zittingen bulletin des seances - Royal Academy ...

- 304 —
teristieken en speciale geometrie van de geologische sokkel onder de stad van
groot belang om de schadepatronen in de stad beter te begrijpen. De aardbevingen
van Mexico van 19 en 20 september 1985 ontstonden op 18 km diepte
net voor de Mexicaanse kust, en hadden een magnitude van 8,1. De zwaarste
schade werd eveneens vastgesteld (op zo’n 400 km van het epicentrum) in
de zone rond Mexico City zelf.
De geologische opbouw van Mexico City kan ruwweg ingedeeld worden
in drie zones (fig. 6a). Een eerste zone wordt gevormd ver aan de stadsranden
door de vulkanische en sedimentaire rotsen in de bergen en heuvels die Mexico
City volledig omgeven. Het grootste deel van de stad is gelegen in het binnenste
gedeelte op de oude opgevulde bedding van het Texcoco-meer, waarvan de
restanten nog te vinden zijn aan de zuidoostelijke kant van de stad. Deze
zone wordt de meer-zone genoemd. Tussen deze twee zones in ligt een
overgangszone die de vroegere meerkust omvat en bedekt is met een kleilaag
met sterk variërende dikte. Het meerbassin is opgevuld met enkele honderden
meter zand, grind en leemhoudende kleien. De meer recente afzettingen
bestaan uit Pleistoceen silica-rijk vulkanisch as. Deze afzettingen zijn afgebroken
tot tixotrope kleien met een hoog gehalte aan organische materialen. De
samenstelling van deze lagen maakt de bodem extreem samendrukbaar
(fig. 6b).
Sinds 1910 is het inwonersaantal van Mexico City continu en sterk gestegen
(tot ± 25 miljoen op heden). De talrijke bemalingen als gevolg van de alsmaar
stijgende nood aan drinkwater, hebben dan ook sterk toenemende zettingen
tot gevolg gehad. Het Angel-monument dat in 1920 werd opgericht ter
nagedachtenis van de revolutie staat gefundeerd op 3 000 houten palen. De
constructie stond toen op maaiveldpeil. Op dit ogenblik is er een drie meter
hoge aanvulling tot aan de voet van het beeld aangebracht. Sinds het midden
van de jaren vijftig heeft men alle bemalingen uit de stad gebannen en kan
men de zettingen door secundaire consolidatie tot een 30 à 40 mm per jaar
beperken. De voornaamste zakkingen manifesteren zich op een niveau van
50 m onder het maaiveld, in de Tarango klei.
Ondanks het hoge watergehalte blijkt de vulkanische klei toch een zeer
hoge schuifweerstand en een zeer elastisch gedrag te vertonen. De klei heeft
echter tixotrope eigenschappen : wordt het materiaal voldoende verkneed, dan
daalt de schuifweerstand sterk en gedraagt het zich als een zware vloeistof.
Een tweede belangrijk punt is de grote knik in het vervormingsgedrag.
Wanneer de klei onderworpen wordt aan spanningen groter dan de voor-
consolidatie (de kritieke spanning fig. 7), bvb. onder de gebouwen van Mexico
Stad, dan stijgt hierbij de samendrukbaarheid met een factor vijf. Elk
funderingsontwerp in deze zone dient daarom rekening te houden met
differentiële zettingen. Logischerwijs zijn de twee meest voorkomende types
funderingen : paalfunderingen en gecompenseerde plaatfunderingen of cais-
sonfunderingen. Paalfunderingen zijn in Mexico Stad extreem onderhevig aan