19.01.2014 Views

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

tuli garkveuli konstruqciiTa da specialuri nawilakebiT.<br />

aRniSnuli problema svanurSi gamowvlilviT Seiswavla<br />

i. CantlaZem da araerTi mniSvnelovani daskvnac SemogvTavaza.<br />

misi azriT, svanurSi nawilakovani sxvaTa sityvisTvis<br />

uZvelesi da bunebrivi konstruqcia samive pirSi<br />

mxolod mesamepiriseulia, `zmnis pirian formebTan mimar-<br />

Teba TiTqmis unificirebulia, samsave SemTxvevaSi, Cveulebriv,<br />

III piris forma gamoiyeneba da gageba imisa, Tu romel<br />

pirzea laparaki, mxolod konteqstis saSualebiT xerxdeba~<br />

(CantlaZe 1998: 223);<br />

swored mesame piriseuli konstruqciis gamo, j. hiuiti<br />

svanur pirdapir naTqvams `naxevradiribs~ uwodebs<br />

(Hewitt 1982: 206); am termins mxars uWers v. boederic: `naxevradiribi<br />

naTqvami upiratesi variantia svanurisTvis da,<br />

rogorc erT-erTma Cemma svanma informatorma Tqva, es `ufro<br />

svanuria~, vidre iribi naTqvami~ (Boeder 2002: 18).<br />

svanuri `sxvaTa sityva~ aseve specialurad ganixilesKk.<br />

tuitma (1997) da l. palmaitisma (1986)... Aase rom,<br />

verbaluri evidencialoba, rogorc sintaqsuri odenoba,<br />

rogorc `nawilakovani sxvaTa sityva~ (da ara teqstis kategoria)<br />

amomwuravad aris damuSavebuli rogorc qarTul,<br />

ise ucxour enaTmecnierebaSi, rasac ver vityviT inferenciul<br />

evidencialobaze, vinaidan qarTvel lingvistTagan<br />

evidencialoba, rogorc damoukidebeli kategoria, bolo<br />

dromde sistemurad aravis gamoukvlevia, ucxoeli kolegebisTvis<br />

ki, rogorc zemoT aRvniSnavdiT, xelmisawvdomi<br />

ver gaxdeboda saTanado masala, radgan zogi forma<br />

(mwkrivi) svanuri zmnis uRlebis paradigmaSi an srulebiT<br />

ar iyo dafiqsirebuli (pirobiT-SedegobiTi I da II), an semantikurad<br />

arasrulad iyo interpretirebuli (ZiriTadpreverbiani<br />

myofadi, pirobiTi...).<br />

32<br />

$7. mosazrebebi evidencialobis kategoriis<br />

genezisis Sesaxeb qarTvelur enebSi<br />

saerTaSoriso lingvistikaSi arsebobs sapirispiro<br />

mosazrebebi saanalizo kategoriis warmoSobis Sesaxeb<br />

qarTvelur enebSi: zogi enaTmecnieri (D. Slobin, A. Aksu-Koç)<br />

mas Turqulis gavlenas miawers, sxvani ki Camoyalibebis<br />

originalur formazec saubroben, Tumca, rogorc Cans, sawyis<br />

fazad sxva enis gavlenasac ar gamoricxaven, vinaidan<br />

Tvlian, rom es kategoria Zvel qarTulSi ar dasturdeba;<br />

v. boederis azriT, `aq ori pirobaa gasaTvaliswinebeli.<br />

pirveli _ es aris varaudi imis Sesaxeb, rom qarTuli enis<br />

perfeqtuli zmnis msgavsma rezultatiurma formebma SesaZlebelia<br />

advilad da `damoukideblad~ ganiviTaron evidencialuri<br />

mniSvnelobebi (Lohmann 1937); es kontaqtebis erTerTi<br />

im SemTxvevaTagania, romelic SeiZleba namdvilad<br />

uWerdes mxars iribobisken arsebul latentur (dafarul)<br />

tendeciebs~ (Johanson 1996). Mmeore _ enaTa kontaqtidan gamomdinare,<br />

raime movlena SeiZleba gacilebiT ufro Sors gavrceldes,<br />

vidre kontaqtis uSualo zona: svanuri yovel-<br />

Tvis Zlier Sors iyo osmalTa Turquli batonobisgan, magram<br />

misi evidencialuri formebi SesaZloa ganapiroba mezobel<br />

megrulze momxdarma gavlenam... anu: Tu megrulis<br />

evidencialuri sistema nawilobriv Turqulis gavlenis Sedegia,<br />

igi SesaZloa svanurisTvis Suamavali modeli yofiliyo~<br />

(Boeder 2000: 277).<br />

iyo Tu ara e. w. `unaxaoba~ Zvel qarTulSi? (cxadia,<br />

vgulisxmobT I da II TurmeobiTis formebis semantikas da<br />

ara sazogadod evidencialobas). es sakiTxi qarTul tradiciul<br />

saenaTmecniero literaturaSi araerTgvarovnad<br />

ganixileba; mecnierTa nawili (Ciqobava 1962; qavTaraZe 1956;<br />

fxakaZe 1984; boederi 2000) miiCnevs, rom unaxaoba uRlebis<br />

kategoriaa da I TurmeobiTis erT-erTi gvian ganviTarebuli<br />

funqciaa, Zvel qarTulSi ki is wminda rezultativia.<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!