fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj
fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj
fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sapirispiro mosazrebiT, `unaxaoba~ Zvel qarTulSive<br />
dasturdeba;<br />
a. SaniZe aRniSnavs, rom `unaxaoba I TurmeobiTs Zvel<br />
qarTulSic axasiaTebda: I TurmeobiTi (anu I Sedegebrivi)<br />
iseTi namyoa, romelic gadmogvcems, rom Sedegi awmyoSi<br />
Cans, daskvna warsulSi momxdari ambis Sesaxeb saubris momentSia<br />
gakeTebuli im kvalis mixedviT, romelic warsul-<br />
Si momxdar faqts dautovebia~ (SaniZe 1930: 124); (es ganmarteba<br />
CvenTvis gansakuTrebiT niSandoblivia, vinaidan masSi<br />
swored inferenciuli evidencialobis mTavari principia<br />
Camoyalibebuli _ Qq. m.).<br />
unaxaobis aqtis niuansis gamomxatveli araerTi metad<br />
damajerebeli magaliTi daadastura Zvel qarTul werilobiT<br />
ZeglebSi z. sarjvelaZem:<br />
`...Seni adgili dagitevebies da sxuad wasrul xar~<br />
(SuSanikis wameba, agiogr. Zegl., I, 14,20-21);<br />
`saxlisa Cuenisa meWurWle qali iyo da yoveli monagebi<br />
Cueni ÃelTa misTa iyo, da mamasa grigols aqa wamouyvanebia~<br />
(grigol xanZTelis cxovreba, iqve, 297, 29-32)...<br />
mkvlevris azriT, `Zvel qarTul zmnas unari Seswevs,<br />
gadmosces unaxaobis niuansi, Tumca, ra Tqma unda, igi ufro<br />
gavrcelebulia saSualsa da axal qarTulSi~ (sarjvelaZe,<br />
ninua 1985: 85).<br />
evidencialobis arsebobas qarTuli enis ganviTarebis<br />
adreul etapze adasturebs m. beriZec da miaCnia, rom perfeqtul<br />
formebSi mTavar semantikur maxasiaTeblebad gamoyofili<br />
unaxaobisa da unebliobis mniSvnelobebi miRebulia<br />
aoristul formebSi evidencialobis modalobis ganvi-<br />
Tarebis Sedegad (beriZe 2009: 101).<br />
iv. qavTaraZe, miuxedavad imisa, rom TurmeobiTis<br />
mwkrivis gamoyenebas unaxavi moqmedebis gamosaxatavad gviandel<br />
movlenad miiCnevs (roca drois gageba masSi ramdenadme<br />
daiCrdila), ar iziarebs unaxaobis kategoriis sxva<br />
enis (Turqulis) gavleniT gaCenis mosazrebas qarTulSi:<br />
34<br />
`Turqul formas eZebneba qarTulSi garkveuli Sinaarsis<br />
nakvTi, magram ara imgvarive forma da imgvarive warmoeba<br />
da, amdenad, maTi erT sibrtyeze dayeneba sadavoa~, _ aRniSnavs<br />
mkvlevari (qavTaraZe 1956: 191-192).<br />
a. arabulis azriT, qarTulSi `I TurmeobiTis ZiriTadi<br />
mniSvnelobaa rezultatiuroba, SeZenili da istoriulad<br />
ganmtkicebuli funqcia (Tanafunqcia) _ unaxaoba,<br />
TurmeobiToba~. Mmkvlevari gaxazavs, rom rom `perfeqtis<br />
bazaze unaxaobis modelis aRmoceneba, rac dasturdeba<br />
sxvadasxva jgufis enebSi, kanonzomieri faqtia, is erTgvari<br />
universaliaa~ (arabuli 1984: 139-149).<br />
analogiur mosazrebas warmoadgens n. sumbaTova svanuri<br />
pereqtuli droebis Sesaxeb:<br />
`sazogadod meoreuli posesiuri rezultativebi xSirad<br />
gardaiqmneba perfeqtis gardamaval formebad, sruliad<br />
mosalodnelia, rom svanuri perfeqti warmoiSva analogiurad~<br />
(Сумбатова 2007: 336), Tumca Tavad unaxaobis aqtis<br />
Sesaxeb mkvlevari arafers ambobs. es arc iyo mosalodneli,<br />
radgan umwerlobo enaSi raime gramatikuli movlenis<br />
daTariReba (miT ufro, araqarTulenovani mkvlevrisTvis)<br />
miaxloebiTac Znelia.<br />
qarTvelur enebSi evidencialobis ucxo enis gavleniT<br />
Camoyalibebis Teorias aseve marTebulad ar iziarebs<br />
m. tofaZe; misi azriT, evidencialuri formebi ukve Zvel<br />
qarTulSi, marTalia, SedarebiT iSviaTad, magram mainc<br />
gvxvdeba, Turqulis gavlenis SesaZlebloba ki, istoriis<br />
gaTvaliswinebiT, mxolod XI saukunidan iqneboda mosalodneli<br />
(Topadze Gäumann 2008: 95).<br />
saanalizo sakiTxze amave azrisaa l. joansoni, romelmac<br />
araerTi seriozuli gamokvleva uZRvna rogorc, sazogadod,<br />
Turqul da bulgarul enaTa sakiTxebs, aseve sakuTriv<br />
evidencialobis problemas. misi mosazrebis mixedviT,<br />
`ugunureba iqneboda imis Tqma, rom evidencialoba<br />
qarTuli enisa, romelic kavkasiis teritoriaze Turqula-<br />
35