19.01.2014 Views

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

sapirispiro mosazrebiT, `unaxaoba~ Zvel qarTulSive<br />

dasturdeba;<br />

a. SaniZe aRniSnavs, rom `unaxaoba I TurmeobiTs Zvel<br />

qarTulSic axasiaTebda: I TurmeobiTi (anu I Sedegebrivi)<br />

iseTi namyoa, romelic gadmogvcems, rom Sedegi awmyoSi<br />

Cans, daskvna warsulSi momxdari ambis Sesaxeb saubris momentSia<br />

gakeTebuli im kvalis mixedviT, romelic warsul-<br />

Si momxdar faqts dautovebia~ (SaniZe 1930: 124); (es ganmarteba<br />

CvenTvis gansakuTrebiT niSandoblivia, vinaidan masSi<br />

swored inferenciuli evidencialobis mTavari principia<br />

Camoyalibebuli _ Qq. m.).<br />

unaxaobis aqtis niuansis gamomxatveli araerTi metad<br />

damajerebeli magaliTi daadastura Zvel qarTul werilobiT<br />

ZeglebSi z. sarjvelaZem:<br />

`...Seni adgili dagitevebies da sxuad wasrul xar~<br />

(SuSanikis wameba, agiogr. Zegl., I, 14,20-21);<br />

`saxlisa Cuenisa meWurWle qali iyo da yoveli monagebi<br />

Cueni ÃelTa misTa iyo, da mamasa grigols aqa wamouyvanebia~<br />

(grigol xanZTelis cxovreba, iqve, 297, 29-32)...<br />

mkvlevris azriT, `Zvel qarTul zmnas unari Seswevs,<br />

gadmosces unaxaobis niuansi, Tumca, ra Tqma unda, igi ufro<br />

gavrcelebulia saSualsa da axal qarTulSi~ (sarjvelaZe,<br />

ninua 1985: 85).<br />

evidencialobis arsebobas qarTuli enis ganviTarebis<br />

adreul etapze adasturebs m. beriZec da miaCnia, rom perfeqtul<br />

formebSi mTavar semantikur maxasiaTeblebad gamoyofili<br />

unaxaobisa da unebliobis mniSvnelobebi miRebulia<br />

aoristul formebSi evidencialobis modalobis ganvi-<br />

Tarebis Sedegad (beriZe 2009: 101).<br />

iv. qavTaraZe, miuxedavad imisa, rom TurmeobiTis<br />

mwkrivis gamoyenebas unaxavi moqmedebis gamosaxatavad gviandel<br />

movlenad miiCnevs (roca drois gageba masSi ramdenadme<br />

daiCrdila), ar iziarebs unaxaobis kategoriis sxva<br />

enis (Turqulis) gavleniT gaCenis mosazrebas qarTulSi:<br />

34<br />

`Turqul formas eZebneba qarTulSi garkveuli Sinaarsis<br />

nakvTi, magram ara imgvarive forma da imgvarive warmoeba<br />

da, amdenad, maTi erT sibrtyeze dayeneba sadavoa~, _ aRniSnavs<br />

mkvlevari (qavTaraZe 1956: 191-192).<br />

a. arabulis azriT, qarTulSi `I TurmeobiTis ZiriTadi<br />

mniSvnelobaa rezultatiuroba, SeZenili da istoriulad<br />

ganmtkicebuli funqcia (Tanafunqcia) _ unaxaoba,<br />

TurmeobiToba~. Mmkvlevari gaxazavs, rom rom `perfeqtis<br />

bazaze unaxaobis modelis aRmoceneba, rac dasturdeba<br />

sxvadasxva jgufis enebSi, kanonzomieri faqtia, is erTgvari<br />

universaliaa~ (arabuli 1984: 139-149).<br />

analogiur mosazrebas warmoadgens n. sumbaTova svanuri<br />

pereqtuli droebis Sesaxeb:<br />

`sazogadod meoreuli posesiuri rezultativebi xSirad<br />

gardaiqmneba perfeqtis gardamaval formebad, sruliad<br />

mosalodnelia, rom svanuri perfeqti warmoiSva analogiurad~<br />

(Сумбатова 2007: 336), Tumca Tavad unaxaobis aqtis<br />

Sesaxeb mkvlevari arafers ambobs. es arc iyo mosalodneli,<br />

radgan umwerlobo enaSi raime gramatikuli movlenis<br />

daTariReba (miT ufro, araqarTulenovani mkvlevrisTvis)<br />

miaxloebiTac Znelia.<br />

qarTvelur enebSi evidencialobis ucxo enis gavleniT<br />

Camoyalibebis Teorias aseve marTebulad ar iziarebs<br />

m. tofaZe; misi azriT, evidencialuri formebi ukve Zvel<br />

qarTulSi, marTalia, SedarebiT iSviaTad, magram mainc<br />

gvxvdeba, Turqulis gavlenis SesaZlebloba ki, istoriis<br />

gaTvaliswinebiT, mxolod XI saukunidan iqneboda mosalodneli<br />

(Topadze Gäumann 2008: 95).<br />

saanalizo sakiTxze amave azrisaa l. joansoni, romelmac<br />

araerTi seriozuli gamokvleva uZRvna rogorc, sazogadod,<br />

Turqul da bulgarul enaTa sakiTxebs, aseve sakuTriv<br />

evidencialobis problemas. misi mosazrebis mixedviT,<br />

`ugunureba iqneboda imis Tqma, rom evidencialoba<br />

qarTuli enisa, romelic kavkasiis teritoriaze Turqula-<br />

35

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!