19.01.2014 Views

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

e, daiwyebda morfologiurad adgilis damkvidrebas, ris<br />

Sedegadac miviReT saanalizo -un-‘sufiqsiani zmnuri formebi.<br />

g. maWavariani aseve SeniSnavs, rom `naTeli araa -un-i,<br />

-in-i sufiqsebiT gaformebuli zmnebis istoriuli urTier-<br />

Toba imave fuZis, magram sxva Temis niSnis mqone zmnebTan<br />

(a-mкr-un-i, a-mкr-e): gvqonda Tu ara maT Soris raime funqciuri<br />

sxvaoba da, Tu ara gvqonda (Tu orive Cveulebrivs<br />

awmyos gamoxatavda), maSin riT iyo Sepirobebuli gansxvavebul<br />

formaTa arseboba?~ (maWavariani, iqve);<br />

Tu Cveni msjeloba saanalizo sakiTxis Sesaxeb sworia,<br />

maSin mkvlevris mier dasmul kiTxvasac pasuxi gaecema,<br />

vinaidan gamodis, rom istoriulad svanur enaSi arsebobs<br />

ori awmyo: neitraluri (pirdapirevidencialuri) da<br />

epistemikuri (iribevidencialuri, inferenciuli): a-dgрr-i<br />

`klavs~ / a-dgar-æn-i `SesaZloa (albaT) klavs, klavdes iqneba~,<br />

a-ny-e `acxobs~ / a-ny-un-i `albaT acxobs, acxobdes<br />

iqneba~, i-gæn-i `tiris~ / i-gæn-un-i `albaT tiris, tirodes<br />

iqneba~... dinamikur zmnebSi formalur gansxvavebas am mxriv<br />

-un- sufiqsi qmnis, romelsac qvemoT kvlav davubrundebiT.<br />

aRniSnul sakiTxTan mimarTebiT sayuradReboa megrulis<br />

Cveneba, sadac aseve gamoyofen myofadis or saxeobas:<br />

myofadusrulsa da myofadsruls (margvelaSvili 1980: 163-<br />

168), romlebic, z. WumburiZis azriT, `zmniswinis darTvadaurTvelobiT<br />

ki ar gairCeva, rogorc es xdeba II-III seriis<br />

mwkrivebSi. ase rom yofiliyo, erT mwkrivTan gveqneboda<br />

saqme da ara orTan. sinamdvileSi zmniswiniT myofadsruli<br />

upirispirdeba ara myofadusruls, aramed awmyos (xazi Cvenia<br />

_ q. m.). am mxriv viTareba savsebiT qarTulis msgavsia.<br />

myofadusruliT ki megruli gansxvavdeba qarTulisagan da<br />

svanuris gverdiT ikavebs adgils~ (WumburiZe 1986: 135). gansxvavebuli<br />

mosazrebaa warmodgenili `megruli enis lingvistur<br />

analizSi~: `samecniero literaturaSi gavrcelebulia<br />

Tvalsazrisi, romlis mixedviTac igi momaval dros<br />

gamoxatavs (margvelaSvili 1980: 164; WumburiZe 1986: 135),<br />

116<br />

rac mxolod nawilobriv Cans gasaziarebeli. aRniSnuli<br />

formebi axlandeli drois formebia. momavali drois gamoxatva<br />

konteqsts eniWeba da igi xSirad damokidebulia<br />

zmnizedebze, romlebic Seicaven momavali drois semantikas:<br />

Wume `xval~, geRani `zeg~... myofadusruli I seriis<br />

mwkrivia, romelic axlandel dros gamoxatavs~ (kartozia<br />

da sxv. 2010: 268); Warundas ièuafu/ièi `werdes iqneba~ tipis<br />

formebi, rogorc Cans, svanuris inferenciuli awmyos (myofadusrulis)<br />

identuri semantikisaa, vinaidan Tavad am enis<br />

warmomadgenlebi, wignis avtorebi aseve ganmartaven, rom<br />

`es formebi gamoxataven ukve dawyebul, axlandel droSi<br />

Tqmis paralelurad mimdinare process~, sqolioSi ki miTi-<br />

Tebulia, rom Targmani (`werdes iqneba~) zustad ver asaxavs<br />

megruli formis semantikas; es ki adasturebs mosazrebas<br />

imis Sesaxeb, rom evidencialuri formebi Sesabamisi<br />

mwkrivebis uqonel enaze modaluri damxmare saSualebebis<br />

gareSe ar ganimarteba, zusti Sesatyvisobis miRweva Zalze<br />

rTulia. saanalizo megruli formebi, TavisTavad cxadia,<br />

inferenciulia. maSasadame, iribi evidencialobis es saxeoba<br />

(epistemikuri modalobiTurT) orive umwerlobo enaSi<br />

morfologiurad aris Camoyalibebuli; amasTan dapirispirebuli<br />

formebi (pirdapirevidencialuri : iribevidencialuri)<br />

awmyos mwkrivSive aRiniSneba, rac SedarebiT iSvia-<br />

Ti movlenaa [evidencialuri opoziciis gramatikuli asaxva<br />

enaTa umravlesobaSi perfetul droebs akisriaT; am mxriv<br />

sainteresoa daRestnis enaTa monacemebi. magaliTad, `bagvalurSi<br />

wyaroze miTiTebis erTaderTi saSualebaa zmna,<br />

perfeqtuli forma, romelic erTdroulad gamoxatavs evidencialobisa<br />

da admirativis mniSvnelobas; ...evidencialobis<br />

gramatikuli gamoxatva SemosazRvrulia warsuli droebiT~<br />

(Татевосов 2007: 351 v. fridmani aRniSnavs, rom `axlandel<br />

droSi opozicia: pirdapiri / iribi dadasturebuloba<br />

(засвидетельствованность) dafiqsirebulia lakur enaSi~] (Friedman<br />

1988: 16); A<br />

117

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!