fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj
fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj
fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
e, daiwyebda morfologiurad adgilis damkvidrebas, ris<br />
Sedegadac miviReT saanalizo -un-‘sufiqsiani zmnuri formebi.<br />
g. maWavariani aseve SeniSnavs, rom `naTeli araa -un-i,<br />
-in-i sufiqsebiT gaformebuli zmnebis istoriuli urTier-<br />
Toba imave fuZis, magram sxva Temis niSnis mqone zmnebTan<br />
(a-mкr-un-i, a-mкr-e): gvqonda Tu ara maT Soris raime funqciuri<br />
sxvaoba da, Tu ara gvqonda (Tu orive Cveulebrivs<br />
awmyos gamoxatavda), maSin riT iyo Sepirobebuli gansxvavebul<br />
formaTa arseboba?~ (maWavariani, iqve);<br />
Tu Cveni msjeloba saanalizo sakiTxis Sesaxeb sworia,<br />
maSin mkvlevris mier dasmul kiTxvasac pasuxi gaecema,<br />
vinaidan gamodis, rom istoriulad svanur enaSi arsebobs<br />
ori awmyo: neitraluri (pirdapirevidencialuri) da<br />
epistemikuri (iribevidencialuri, inferenciuli): a-dgрr-i<br />
`klavs~ / a-dgar-æn-i `SesaZloa (albaT) klavs, klavdes iqneba~,<br />
a-ny-e `acxobs~ / a-ny-un-i `albaT acxobs, acxobdes<br />
iqneba~, i-gæn-i `tiris~ / i-gæn-un-i `albaT tiris, tirodes<br />
iqneba~... dinamikur zmnebSi formalur gansxvavebas am mxriv<br />
-un- sufiqsi qmnis, romelsac qvemoT kvlav davubrundebiT.<br />
aRniSnul sakiTxTan mimarTebiT sayuradReboa megrulis<br />
Cveneba, sadac aseve gamoyofen myofadis or saxeobas:<br />
myofadusrulsa da myofadsruls (margvelaSvili 1980: 163-<br />
168), romlebic, z. WumburiZis azriT, `zmniswinis darTvadaurTvelobiT<br />
ki ar gairCeva, rogorc es xdeba II-III seriis<br />
mwkrivebSi. ase rom yofiliyo, erT mwkrivTan gveqneboda<br />
saqme da ara orTan. sinamdvileSi zmniswiniT myofadsruli<br />
upirispirdeba ara myofadusruls, aramed awmyos (xazi Cvenia<br />
_ q. m.). am mxriv viTareba savsebiT qarTulis msgavsia.<br />
myofadusruliT ki megruli gansxvavdeba qarTulisagan da<br />
svanuris gverdiT ikavebs adgils~ (WumburiZe 1986: 135). gansxvavebuli<br />
mosazrebaa warmodgenili `megruli enis lingvistur<br />
analizSi~: `samecniero literaturaSi gavrcelebulia<br />
Tvalsazrisi, romlis mixedviTac igi momaval dros<br />
gamoxatavs (margvelaSvili 1980: 164; WumburiZe 1986: 135),<br />
116<br />
rac mxolod nawilobriv Cans gasaziarebeli. aRniSnuli<br />
formebi axlandeli drois formebia. momavali drois gamoxatva<br />
konteqsts eniWeba da igi xSirad damokidebulia<br />
zmnizedebze, romlebic Seicaven momavali drois semantikas:<br />
Wume `xval~, geRani `zeg~... myofadusruli I seriis<br />
mwkrivia, romelic axlandel dros gamoxatavs~ (kartozia<br />
da sxv. 2010: 268); Warundas ièuafu/ièi `werdes iqneba~ tipis<br />
formebi, rogorc Cans, svanuris inferenciuli awmyos (myofadusrulis)<br />
identuri semantikisaa, vinaidan Tavad am enis<br />
warmomadgenlebi, wignis avtorebi aseve ganmartaven, rom<br />
`es formebi gamoxataven ukve dawyebul, axlandel droSi<br />
Tqmis paralelurad mimdinare process~, sqolioSi ki miTi-<br />
Tebulia, rom Targmani (`werdes iqneba~) zustad ver asaxavs<br />
megruli formis semantikas; es ki adasturebs mosazrebas<br />
imis Sesaxeb, rom evidencialuri formebi Sesabamisi<br />
mwkrivebis uqonel enaze modaluri damxmare saSualebebis<br />
gareSe ar ganimarteba, zusti Sesatyvisobis miRweva Zalze<br />
rTulia. saanalizo megruli formebi, TavisTavad cxadia,<br />
inferenciulia. maSasadame, iribi evidencialobis es saxeoba<br />
(epistemikuri modalobiTurT) orive umwerlobo enaSi<br />
morfologiurad aris Camoyalibebuli; amasTan dapirispirebuli<br />
formebi (pirdapirevidencialuri : iribevidencialuri)<br />
awmyos mwkrivSive aRiniSneba, rac SedarebiT iSvia-<br />
Ti movlenaa [evidencialuri opoziciis gramatikuli asaxva<br />
enaTa umravlesobaSi perfetul droebs akisriaT; am mxriv<br />
sainteresoa daRestnis enaTa monacemebi. magaliTad, `bagvalurSi<br />
wyaroze miTiTebis erTaderTi saSualebaa zmna,<br />
perfeqtuli forma, romelic erTdroulad gamoxatavs evidencialobisa<br />
da admirativis mniSvnelobas; ...evidencialobis<br />
gramatikuli gamoxatva SemosazRvrulia warsuli droebiT~<br />
(Татевосов 2007: 351 v. fridmani aRniSnavs, rom `axlandel<br />
droSi opozicia: pirdapiri / iribi dadasturebuloba<br />
(засвидетельствованность) dafiqsirebulia lakur enaSi~] (Friedman<br />
1988: 16); A<br />
117