19.01.2014 Views

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

fwjefodjbmpcjt!lbufhpsjb! twbovs!fobTj

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

118<br />

am TvalsazrisiT viTarebas ar cvlis is faqti, rom<br />

svanurSi inferenciuli awmyos (resp. myofadusrulis)<br />

warmoeba sufiqsuria, xolo megrulSi _ meSvelzmniani.<br />

§15. sruli myofadi<br />

specialur literaturaSi miTiTebulia, rom rig eneb-<br />

Si (Turquli, kavkasiuri, finur-ugruli, afrikuli, amerikel<br />

indielTa enebi da sxv.) iribevidencialuri mniSvnelobebi<br />

gramatikulad savaldebuloa naTqvamis garkveuli tipebis<br />

gasaformeblad. sxvagan ki (magaliTad, rusulSi, inglisurSi,<br />

germanulSi, frangulSi,...) es semantika ar aris<br />

gramatikulad savaldebulo, magram saWiroebis SemTxvevaSi<br />

igi gadmoicema sintaqsurad da leqsikurad (Козинцева 2007:<br />

14). zogierT enaSi inferenciuli evidencialoba epistemikuri<br />

SinaarsiT drois pirobiTi formiT (mwkriviT) gamoixateba;<br />

magaliTad, e. kordi frangulSi inferenciuli evidencialobis<br />

gamoxatvis saSualebebad swored pirobiTis<br />

(conditionnel) da myofadis formebs (future modal) asaxelebs.<br />

amasTanave, aRniSnavs, rom iribi evidencialoba markirebulia<br />

mxolod epistemikur (saeWvo-savaraudoobis, dauzusteblobis)<br />

mniSvnelobasTan erTad arsebobisas (Корди 2007:<br />

258-266). Aam TvalszrisiT tipologiurad sayuradReboa svanuris<br />

monacemebi.<br />

vfiqrobT, amosavalSive ukve sainteresoa is movlena,<br />

rom sruli myofadi svanurSi ramdenime warmoebisaa: 1. windebuli+awmyos<br />

fuZe, romelic qarTul-megrulisa da rusulis<br />

myofadis analogias warmoadgens; 2. ZiriTadi preverbi<br />

(an-, ad-/a-, es-/as-, la-) + awmyos fuZe+sufiqsi; 3. awmyos fu-<br />

Ze+sufiqsi (Tofuria 1967: 116; WumburiZe 1986: 184; oniani<br />

1998: 181-185). es ukanaskneli (martooden sufiqsiT, uzmniswinod<br />

nawarmoebi), xSiri ar aris, mawarmoebel formantebad<br />

ki igive sufiqsebi gvevlineba, romlebic prefiqs-sufiqso-<br />

vani warmoebis dros aris, saxeldobr -i da -in-e: xкmne `aWmevs~<br />

/ xкmni (||xкmnine) `aWmevs~...; `warmoeba preverbi+awmyos<br />

fuZe myofadis mniSvnelobiT formis mxriv yuradRebas ar<br />

iqcevso~ _ SeniSnavs v. Tofuria (Tofuria 1967: 119-125).;<br />

saqme is aris, rom arc semantikurad gaxlavT identuri<br />

CamoTvlili formebi; ZiriTadi preverbiTa da sufiqsiT<br />

nawarmoebi myofadi (2) (ix. gv. 122) oden windebuliT nawarmoebi<br />

myofadisgan (1) swored inferenciulobiT gansxvavdeba:<br />

Cæadgрri `moklavs~ qarTuliseburi, kategoriuli<br />

(/neitraluri) myofadia; xolo Cæadgrine, Caddagri{ne} (<br />

bz.), Cæaddagri{sg} / Cæadgрrne (bq.) formas, konteqstis gareSe<br />

aRebuls, qarTulad aseve `moklavs~ zmniT an, konteqstis<br />

Sesabamisad, kavSirebiTiT …(`rom moklavdes...~) ganmartaven,<br />

magram sinamdvileSi myofadis am or formas gamoyenebis<br />

sferoebi ganawilebuli aqvs: pirveli (romelsac SeiZleba<br />

pirdapirevidencialuri, neitraluri, kategoriuli<br />

an Cveulebrivi myofadi vuwodoT) da qarTulis myofadi<br />

srulad faraven erTmaneTs rogorc warmoebis principiT,<br />

ise semantikurad (formalurad es zmniswiniani awmyoa myofadis<br />

funqciiT), meore _ epistemikuri myofadi ki inferenciulia,<br />

is msjelobis, varaudis, prognozis niuansis Semcvelia<br />

Sesasrulebeli moqmedebis mimarT; magaliTad,<br />

bкzi gims Cæadkæermi{sg} _ `amaRam [SesaZloa / savaraudoa]<br />

miwas gayinavs~ _ mTqmeli misTvis cnobili bunebrivi<br />

movlenebis fonze msjelobs, gamoTqvams prognozs,<br />

vinaidan Zalian civa da caze Rrubeli ar aris, rac yinvis<br />

mosalodnelobaze metyvelebs (mTqmels SeeZlo<br />

kategoriuli formis gamoyenebac: Cæрkæremi `gayinavs~ _<br />

aseT SemTxvevaSic, cxadia, movlenis arsidan gamomdinare,<br />

naTqvami inferenciuli iqneboda, magram formalurad es ar<br />

aisaxeboda.<br />

aseve, winadadebaSi méxрr beTqil RaSs Cadgrine,<br />

ezрr mкd ìraОa? _ `xval [rom] beTqili jixvs moklavs (=<br />

rom moklavs /moklavdes /moklas...), kargi ar iqneba?~ oden-<br />

119

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!