01.06.2013 Views

vocavolario italiano-friulano - Gotart Mitri

vocavolario italiano-friulano - Gotart Mitri

vocavolario italiano-friulano - Gotart Mitri

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

un discognossût 2 (strada) segnâ 3 (levando<br />

un coperchio) distaponâ 4 (le danze, ecc) screâ:<br />

la nonna ha aperto le danze, la none e à screât<br />

il bal 5 (un compasso) slavrâ 6 (un negozio,<br />

ecc) im plantâ, meti sù: aprirò un negozio in<br />

città, o metarai sù une buteghe in citât 7 (le<br />

orecchie) spiçâ: apri bene le orecchie, spice ben<br />

lis orelis 8 (un pacco) disvuluçâ: posso ~ il<br />

pacco?, puedio disvuluçâ il pac? 9 (un capo di<br />

vestiario) disbotonâ: se fa caldo, apriti la camicia,<br />

se al è cjalt, disbotoniti la cjamese 10<br />

(un discorso) tacâ: aprì il discorso con un aneddoto,<br />

al tacà il discors cuntun anedot 11 (un<br />

elettrodomestico) impiâ, tacâ: apri la radio,<br />

impie la radio ~ il fuoco, fâ fûc.<br />

aprirsi vrifl 1 vierzisi, spa lancâsi: la porta si è<br />

aperta, la puarte si è vierte 2 (sbocciare) spanî:<br />

con il sole i fiori si aprono, cul soreli i flôrs a<br />

spanissin 3 (di nubi) taçâsi: adesso il cielo si è<br />

aperto, cumò il cîl si è taçât 4 (confidarsi) disbotonâsi,<br />

dismolâsi, smolâsi, vierzisi: preferisce<br />

aprirsi con sua madre, e à miôr dismolâsdi<br />

cun sô mari 5 (di terra) spacâsi: col secco la<br />

terra si è aperta, cul sut la tiere si è spacade 6<br />

(prospettarsi) intaiâsi: con l’anno nuovo si<br />

aprono belle prospettive, cul an gnûf si intain<br />

bielis prospetivis 7 (di spazio) spalancâsi,<br />

vierzisi: dopo il passo, una bella vallata si apre<br />

davanti agli occhi, dopo dal pas, une biele<br />

valade si spalanche denant dai voi apriti<br />

Cielo!, che Diu nus vuardi!.<br />

apriscatole sminv vierçscjatis.<br />

aquario sm (astr) acuari.<br />

aquila sf acuile l’~ bicipite, l’acuile cun doi<br />

becs; vista d’~ , voli (m) di catôr.<br />

aquilegia sf (bot) acuilee, lovarie.<br />

aquileiese aggsm aquileiês.<br />

aquilino agg acuilin.<br />

aquilone sm 1 (vento del nord) acuilon, buere<br />

(f), tramontan 2 (balocco) bandiere (f), codebuie<br />

(f), dragon: è bello far volare gli aquiloni,<br />

al è biel fâ svolâ i dragons.<br />

aquilotto sm acuilot.<br />

ara sf altâr (m).<br />

arabescare vtr arabescâ, rabescâ.<br />

arabesco sm arabesc, rabesc.<br />

arabico agg arabic.<br />

arabo aggsm arabic, arap parlare ~ , fevelâ<br />

turc.<br />

arachide sf (bot) bagjigji, pistac (m) di tiere.<br />

aragosta sf aragoste<br />

araldico agg araldic.<br />

aranceto sm narançâr.<br />

arancia sf naranç (m), narant (m) spremuta di<br />

~ , struc di naranç.<br />

aranciata sf narançade.<br />

aranciato agg narancin.<br />

arancio agg naranç # sm 1 (bot) naranç 2 (frutto)<br />

naranç fiori d’~ in vista?, gnocis in viste?.<br />

arancione aggsm narancin.<br />

arare vtr arâ, disarâ, rompi ~ il mare, lavorâ<br />

dibant; ~ in su e in giù, balinâ, ramenâsi.<br />

arativo aggsm aratîf.<br />

aratore sm aradôr, vuarzenâr.<br />

aratro sm 1 (a un’ala) vuarzine (f) 2 (a due ali)<br />

vuarzinon avan treno dell’~ , cjarudiel; ~<br />

bivomere reversibile, biversôr reversibil.<br />

aratura sf aradure.<br />

arazzo sm (tessuto artistico) araç, damasc.<br />

arbitraggio sm 1 arbitragjo 2 (dir) comande<br />

(f).<br />

arbitrare vtr arbitrâ: di solito arbitra bene, pal<br />

solit al arbitre ben ~ contro versie, justâ<br />

clotiis.<br />

arbitrario agg arbitrari.<br />

arbitrato sm arbitrât: hanno affidato la lite a un<br />

~ , a àn fidât la barufe a un arbitrât.<br />

arbitrio sm arbitri, abûs: è stato un ~ da parte<br />

tua, al è stât un abûs de bande tô.<br />

arbitro sm 1 arbitri: è considerato un ~ bravo, al<br />

è calcolât un arbitri brâf 2 (protagonista, padrone)<br />

paron, arbitri: sei tu l’~ delle tue azioni,<br />

tu sês tu paron des tôs azions.<br />

arborato agg (raro) arborât.<br />

arboreto sm arborade (f).<br />

arboscello sm arbussit.<br />

arbusto sm arbussìt, sterp.<br />

arca sf arcje, casse l’~ di Noè, l’Arcje di Noè;<br />

l’~ dell’alleanza, l’arcje de aleance; essere un’~<br />

di scienza, vê il cjâf tant che un poç.<br />

arcadia sf arcadie.<br />

arcadico agg arcadic.<br />

arcaico agg arcaic, anticuari.<br />

arcaismo sm arcaisim.<br />

arcangelo sm arcagnul l’arcangelo Gabriele,<br />

l’arcagnul Gabriêl.<br />

arcano agg mistereôs: adoperava parole arcane, al<br />

62 62

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!