Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

10
en duurzame technologieën, … en zoveel
meer. Onderzoek en wetenschap laten toe
dat besluitvormers hun visies en besluiten
voortdurend kunnen toetsen aan de realiteit
en de verwachtingen van hoe de toekomst
zal evolueren. Toch moet de wetenschapper
zich bewust blijven van zijn beperkte rol:
wetenschappelijke expertise en kennis
vormen slechts één element in het proces
van de besluitvorming en beleidsontwikkeling.
Nationale en internationale politieke besluiten
en beleidsdocumenten met betrekking
tot global change waarmee Belgische
wetenschappers te maken hadden, zijn in
Bijlage 5 van het uitgebreide ‘Assessment and
integration report’ weergegeven en omvatten
de thema’s luchtkwaliteit, stratosferisch
ozon, klimaatsverandering, Antarctica,
natuurbescherming en biodiversiteit, water,
landgebruik, mariene omgeving, landbouw en
bosbouw, en duurzame ontwikkeling.
Organisatie onderzoek
Wereldwijd
Aangezien global change een wereldwijd
fenomeen met oorzaken en impact op diverse
domeinen is, moet naast internationaal beleid
en samenwerking ook het onderzoek over dit
onderwerp wereldwijd en multidisciplinair worden
aangepakt. Samenwerking binnen internationale
organisaties en programma’s vormt daarbij
de meest efficiënte aanpak. Vandaar dat
mondiale initiatieven, zoals het ‘International
Geosphere-Biosphere Programme’ (IGBP),
‘International Human Dimensions Programme
on Global Environmental Change’ (IHDP),
‘World Climate Research Programme’
(WCRP) en het ‘international biodiversity
programme’ DIVERSITAS, het onderzoek
van wetenschappers over heel de wereld
coördineren (zie Kader 1). Deze vier belangrijkste
onderzoekprogramma’s hebben sinds 2001
hun samenwerking in het ‘Earth System
Science Partnership’ (ESSP) geformaliseerd.
De doelstelling van dit platform bestaat erin
antwoorden te vinden op fundamentele vragen
over de aarde als systeem en dit om pro-actieve
maatregelen te formuleren die de besluit- en
beleidsvorming met betrekking tot de global
change problematiek op een wetenschappelijke
manier onderbouwen. Ook de organisaties die
het onderzoek sponsoren, hebben zich in een
discussieplatform verenigd: de ‘International
Group of Funding Agencies for Global Change
Research’ (IGFA)
Europa
Binnen de Europese onderzoeksprogramma’s
is de milieuproblematiek sterk geëvolueerd.
Aanvankelijk richtten ze zich vooral op
milieubescherming, maar in het Zesde
Kaderprogramma (KP6, 2002-2006) of ‘Sixth
Framework Programme’ (FP6) is deze in het
onderzoeksluik rond duurzame ontwikkeling
geïntegreerd. Eén van de prioriteiten is
het onderzoeksthema ‘Global Change en
Ecosystemen’, met als doelstelling om, op basis
van wetenschappelijke inzichten, de Europese
strategie voor duurzame ontwikkeling en het
Zesde Milieuactieprogramma (6e MAP, 2001-
2010) of 'Sixth Environment Action Programme'
(6EAP) mee te sturen.
Op het Europese niveau is ook de
European Science Foundation (ESF) een
belangrijke speler. Met zijn ‘Collaborative
Research Programmes’ (EUROCORES) wil de
ESF nationale instellingen, die fundamenteel
onderzoek subsidiëren, bij elkaar brengen en ze
laten samenwerken op multidisciplinaire thema’s
met een relevantie op Europese schaal, waartoe
ook global change behoort.
België
Het bestaan van internationale
onderzoeksprogramma’s ontslaat nationale
instellingen en politieke overheden er echter