Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

3. De rol van oceanen in global
change
3.1 Van een bron van CO 2 naar een
put voor CO 2
Tot voor kort waren de oceanen een bron van
koolstofdioxide (CO 2 ) voor de atmosfeer. Elk
jaar stootten ze in de atmosfeer 520 miljoen
ton (Mt) CO 2 uit. Deze was afkomstig van
chemische en biologische reacties die in de
mariene koolstofcyclus waren betrokken.
De situatie is nu echter volkomen
omgekeerd: de concentratie aan CO 2 in
de atmosfeer is zo sterk toegenomen (zie
Hoofdstukken 1 en 2), dat de oceanen er
enorme hoeveelheden CO 2 uit opnemen.
Even de cijfers: volgens het 'IPCC Second
Assessment Report: Climate Change 1995'
(IPCC, 1995a) stoot de mens jaarlijks in de
atmosfeer 7.100 ± 1.100 Mt koolstof (onder
de vorm van koolstofdioxide) uit. Daarvan
wordt 3.800 ± 200 Mt weer weggevangen:
het meeste door de oceanen (2.000 ± 800 Mt)
en de rest door een hele resem acceptoren
(‘koolstofsinks’ of koolstofputten) die slecht
zijn geïdentifi ceerd.
Ondanks het belang van de oceanen in
het temperen van de klimaatwijziging, zijn lang
niet alle parameters bekend die bij de complexe
processen van de mariene koolstofcyclus zijn
betrokken. Bovendien bevatten de metingen en
modellen die de uitwisseling van CO 2 tussen
de atmosfeer en de oceaan in kaart brengen,
nog heel wat hiaten. Zo houden de globale
modellen bijvoorbeeld alleen maar met de
open zeeën en oceanen rekening, terwijl ze
het belang van de kustzones, het continentaal
plat en de continentale hellingen negeren. Maar
het is precies in deze zones dat de actiefste
biologische processen plaatsvinden.
3.2 Fysische, chemische en
biologische pompen
3.2.1 Vormen van koolstof in de oceaan
In de hydrosfeer is koolstof (C) in anorganische
(minerale) en organische vorm aanwezig. In
het vervolg van dit hoofdstuk zullen we vaak
3
53