Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

De rol van oceanen in global change
Een voorlopige raming van de stikstoffluxen
in kustgebieden over de hele wereld wordt in
de volgende figuur gegeven. Deze schatting
werd gemaakt op basis van meetgegevens en
modellen ontwikkeld door UA-MiTAC, ULB-
GMMA, ULB-ESA, ULB-OCEAN en VUB-
ANCH. Daarin is de rol van de stikstofrecyclage
opvallend, evenals de flux van stikstof uit
de diepere waterlagen. De geëxporteerde
nutriënten dienen in het oppervlaktewater
te worden vervangen, ofwel door verticale
vermenging van de waterkolom ofwel door
de invoer vanuit rivieren en de atmosfeer. De
productie die met deze niet-gerecycleerde
nutriënten wordt geassocieerd, wordt ook wel
eens ‘nieuwe productie’ genoemd. De bijdrage
vanuit de rivieren is relatief bescheiden: 15%
van de nieuwe productie.
CONTINENTEN
RIVIEREN
ATMOSFEER
DEPOSITIE N-FIXATIE DENITRIFICATIE
NIEUWE PRODUCTIE : 18
TOTALE PRODUCTIE : 41
DEGRADATIE : 13
GERECYCLEERDE PRODUCTIE
: 23
DEPOSITIE DIAGENESE
BEGRAVING : 0.38
Gemiddelde globale flux van stikstof (N) in de
kustzones. (UA-MiTAC, ULB-GMMA, ULB-ESA,
ULB-OCEAN en VUB-ANCH).
3.4.3 Fosfor
3- Fosfor (P) in de vorm van fosfaten (PO ) 4
is een tweede belangrijke nutriënt voor het
fytoplankton. In de meeste natuurlijke mariene
systemen is de beschikbaarheid aan fosfor
voldoende. Zelden raakt deze stof in de
waterkolom volledig uitgeput.
INPUT NO 3
OCEAAN
OUTPUT N org
SEDIMENTEN in g N per m² per jaar
Proportioneel is de input van antropogeen
fosfor in de hydrosfeer lager dan deze van
stikstof. Sinds het verschijnen op de markt
van waspoeders zonder fosfaten is de lozing
van fosfaten in het oppervlaktewater zelfs
aanzienlijk afgenomen. Daarom kan in sommige
stroomgebieden fosfor toch de groeilimiterende
factor worden. In deze omgevingen is
fosforrecycling een belangrijke factor voor de
primaire productie van organisch gebonden
koolstof.
Onder meer ULB-OCEAN, ULB-ESA en
VUB-ANCH bestuderen de fosfordynamiek
in de Zuidelijke Noordzeebocht. Zij
trachten uit te zoeken welke organismen
bij de fosforopname en recyclage zijn
betrokken. Uit preliminaire resultaten blijkt
dat in kustgebieden vooral bacteriën de
belangrijkste consumenten van opgeloste
fosfaten zijn.
3.4.4 Silica
Antropogene activiteiten dragen in belangrijke
mate bij tot de toename van de nutriënten
(vooral stikstof en fosfor) die door de rivieren
naar de Noordzee worden getransporteerd.
Hierdoor eutrofiëert het Belgische kustwater.
Voor sommige micro-organismen,
zoals diatomeeën (kiezelwieren), is opgelost
silica (siliciumdioxide, SiO 2 ) eveneens een
belangrijke nutriënt: zo hebben diatomeeën
deze stof nodig voor de opbouw van hun
skelet.
Door dammen en sluizen te bouwen en
andere interventies in de hydrologische cyclus,
zorgt de mens ervoor dat er een verhoogde
retentie en opvang van silicaten in meren,
reservoirs en rivieren is. Daardoor ontstaat er
in het kustwater een relatief tekort aan silica
in vergelijking met de overmaat aan nitraat en
fosfaat. Zodoende kan de samenstelling van het
fytoplankton veranderen en bijgevolg de hele
voedselketen van de mariene kustgebieden
wijzigen.
3
63