Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

Koolstofdioxide is het gas dat het meest bijdraagt
tot de stijging van het broeikaseffect. Daar
broeikasgassen een lange levensduur hebben en
zich in de diverse luchtlagen vermengen, hebben
ze een wereldwijde invloed.
Aërosolen in de lagere luchtlagen (de
troposfeer) daarentegen hebben vaak een meer
lokale invloed op het klimaat. De invloed van een
aërosol op de stralingsbalans is afhankelijk van zijn
afmeting en samenstelling. Het netto-effect van
die troposferische aërosolen op de stralingsbalans
is negatief, omdat ze invallende zonnestralen
reflecteren en absorberen. Aërosolen hebben
ook een indirect negatief effect omdat ze de
wolkenvorming beïnvloeden, maar dat blijft nog heel
moeilijk in te schatten. Positief is dat zij de door de
aarde in de ruimte teruggestuurde warmtestralen
absorberen. Toch kan worden bevestigd dat het
netto-effect van aërosolen op de stralingsbalans
negatief is. Weliswaar compenseert dat negatief
effect slechts gedeeltelijk het positief effect ten
gevolge van de toename van de broeikasgassen
(zie figuur hieronder).
Gemiddelde stralingsforcering van het klimaatsysteem
in 2000 ten opzichte van 1750
Huidige schattingen van de bijdrage aan de
stralingsbalans als gevolg van de toegenomen
concentratie van atmosferische componenten en andere
mechanismen. Bepaalde aërosolen (sulfaten, aërosolen
uit biomassaverbranding) leiden tot afkoeling, anderen
(roet) tot opwarming. Over de indirecte bijdrage van
aërosolen heerst nog de grootste onzekerheid. (IPCC-
TAR – Climate Change 2001: The Scientific Basis).
Klimaatveranderingen
2.4.2 Modellen
Hoe kan nu worden vastgesteld of menselijke
activiteiten de hoofdoorzaak van de huidige
klimaatveranderingen zijn en of daar geen
samenloop van natuurlijke veranderingen aan
ten grondslag ligt?
Om die vraag te beantwoorden, bouwen
wetenschappers modellen waarin rekening
wordt gehouden met zoveel mogelijk factoren
die een invloed op het klimaat kunnen
hebben. Aan de hand van de brongegevens
(zonneschijn, stand van de aarde en de zon,
vulkaanuitbarstingen, menselijke activiteiten, ...)
wordt met die modellen getracht het klimaat van
nu, gisteren of morgen te reconstrueren. Met
die reconstructies van het klimaat nu en gisteren
kunnen de modellen worden gevalideerd. Zo
verkleint de heersende onzekerheid over hun
predictieve waarde.
Onderzoekers van UCL-ASTR heb-
ben in het kader van de Belgische
onderzoeksnetwerken CLIMOD en
MILMO diverse klimaatsysteemmodellen
ontwikkeld. Door ze te gebruiken, is men
tot een beter inzicht gekomen in een reeks
belangrijke mechanismen die het klimaat
sturen en werd een aantal onzekerheden
weggewerkt over de klimaatontwikkeling.
Volgende thema’s zijn aan bod gekomen:
ü Het reconstrueren van de krachtige
katabatische winden langs de polaire
ijshellingen op Antarctica met behulp
van atmosferische modellen.
ü Het identificeren van de processen die
de variabiliteit regelen van het oppervlak
en het volume van het zeeijs in beide
halfronden. Dankzij die modellen krijgt
men een beter inzicht in de natuurlijke
variabiliteit van het systeem en in de
reactie van het zeeijs op de opwarming
in de laatste 50 jaar.
2
43