Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

Bovendien zou het verlies aan biodiversiteit
ook indirecte effecten hebben op de mannier
waarop ecosystemen op andere globale
(klimatologische) veranderingen reageren. Zo
kon in simulatie-experimenten van natuurlijke
hittegolven worden aangetoond dat de stabiliteit
van de ecosysteemfunctie afhankelijk van de
aanwezige soortendiversiteit is. Volgens
voorspellingen door ‘General Circulation
Models’ (Algemene Circulatiemodellen)
(GCMs) zullen er zich in de toekomst meer
van deze hittegolven, alsook andere extreme
weergebeurtenissen, zoals overstromingen,
tropische stormen, etc., manifesteren (zie
Hoofdstuk 2).
Onderzoekers van UA-PLECO en
UGent-PP gebruikten artificiële
modelecosystemen (graslandculturen)
om het effect van soortenrijkdom op de
overleving na extreme temperaturen te
testen. Klimaatsmodellen voorspellen een
toename van dergelijke klimatologische
extremen. De experimenten tonen
verrassend genoeg aan dat minder diverse
systemen niet noodzakelijk minder tegen
extreme gebeurtenissen zijn opgewassen.
Dit impliceert wel dat maatregelen die
klimaatsverandering afremmen vooral
diverse systemen zullen beschermen,
door precies daar het biodiversiteitverlies
in te perken.
Andere experimenten die de effecten van
diversiteit in een vegetatiegemeenschap
onderzochten, ondersteunen de
hypothese van de ‘complementariteit
van hulpbronnen’. Volgens deze,
algemeen aanvaarde, hypothese zouden
interspecifieke verschillen en voorkeuren
van soorten tot een efficiëntere exploitatie
van de verschillende hulpbronnen binnen
een ecosysteem leiden. Door het grote
aantal soorten wordt voorkomen dat
Global change in ecosystemen
hulpbronnen uit het systeem verdwijnen.
Een daling van de soortendiversiteit zal
dus in een verarming van het gehele
ecosysteem uitmonden.
4.1.2 Effecten van beheer op diversiteit
In België vormen graslanden kwantitatief de
belangrijkste (beheerde) ecosystemen: ze
bedekken 50% van de landbouw- en 30% van
de totale oppervlakte. Ter vergelijking: bossen
en braakland bedekken slechts 12% van het
Belgische grondgebied. Deze dominante
positie van graslanden vloeit voort uit de
economische voordelen die ze bieden. Toch
zijn ze ook ecologisch waardevol. Als gevolg
van hun permanent karakter vormen ze een
habitat voor een groot aantal plantensoorten.
Daarenboven vereist hun beheer geen gebruik
van bestrijdingsmiddelen. Enkel bemesting kan
een ecologisch probleem vormen, maar dan
enkel indien de toevoer van nutriënten te hoog
is.
Graslanden zijn dus dominant en
permanent in het Belgische landschap aanwezig
en vormen zodoende een belangrijke bron voor
de vegetatieve diversiteit. Soortenrijkdom kan
door een juist beheer worden behouden of
gemaximaliseerd.
Het effect van verschillende
beheersmethoden voor grasland (3, 4, 5
of 6 maaibeurten per jaar en 100, 250 of
400 kg stikstof –N– per ha per jaar) op de
diversiteit werd experimenteel onderzocht.
Uit deze studie kon worden geconcludeerd
dat een hoge maaifrequentie (6
maaibeurten per jaar) in combinatie
met een lage stikstofbemesting (100 kg
N per ha per jaar) tot de meest diverse
soortenrijkdom in graslanden leidt. Door
de lage nutriëntentoevoer en een continue
afvoer van nutriënten via maaibeurten
kunnen zowel competitiekrachtige als
4
69