Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

34
Veranderingen
van de
zonnestraling
Atmosfeer-ijs
interactie
Zeeijs
Warmteuitwisseling
Wind
stress
Hydrosfeer:
oceaan
Ijs-oceaan koppeling
Neerslag
Verdamping
Veranderingen in de oceaan: circulatie,
zeeniveau, biochemie
Atmosfeer
Hydrosfeer:
rivieren en meren
Veranderingen in de
atmosfeer: samenstelling,
circulatie
Aërosolen
Aardstraling
Terrestrial
Radiation
Menselijke
invloeden
Het klimaat op aarde wordt bepaald door
externe factoren zoals de zonne-energie
die door de aarde wordt opgevangen en
interne processen zoals de atmosfeer- en
oceaancirculatie en hun interacties. Het
zijn nu precies die interne processen die
aan het werk zijn in het klimaatsysteem.
Het klimaatsysteem omvat vijf grote
componenten, te weten de atmosfeer, de
Kader 7: Het klimaatsysteem
Schematisch overzicht van de componenten van het klimaatsysteem,
hun processen en interacties en sommige aspecten die kunnen
veranderen. (IPCC-TAR - Climate Change 2001: The Scientific Basis).
2.1.1 Temperatuur
De opwarming van de aarde blijkt vooral uit:
ü De stijging van de gemiddelde temperatuur
aan het aardoppervlak met 0,6 °C in de 20 e
eeuw. In het noordelijk halfrond was het
decennium 1990-2000 waarschijnlijk het
warmste van het voorbije millennium (met
1998 als het warmste jaar).
Vulkaanuitbarstingen
ü Sinds het einde van de jaren 1960-1970 is
het met ijs of sneeuw bedekte aardoppervlak
met 10% ingekrompen. Verder hebben de
Veranderingen in de
hydrologische cyclus
Gletsjer
Veranderingen in/op het landoppervlak: orografie,
landgebruik, vegetatie, ecosystemen
Wolken
Biosfeer
Bodem-biosfeer
interactie
Atmosfeer-biosfeer
interacties
Cryosfeer: zeeijs, ijskappen,
gletsjers
Ijskap
Landatmosfeer
interactie
Landoppervlak
hydrosfeer, de cryosfeer,
de geosfeer en de biosfeer
alsook hun interacties.
De hydrosfeer omvat
de oceanen, zeeën,
waterlopen, meren en
het grondwater. De
cryosfeer bestaat uit het
geheel van de sneeuw-
en ijsbedekking en de
permafrost (permanent
bevroren grond). De
biosfeer tot slot bestaat
uit de ecosystemen en
de levende materie (met
inbegrip van het daarvan
afkomstig dood organisch
materiaal).
Het klimaatsysteem evolueert in de loop
van de tijd onder de invloed van zijn eigen
interne dynamiek en als gevolg van externe
forceringen zoals vulkaanuitbarstingen,
de variabiliteit in de zonneactiviteit of
forceringen ten gevolge van menselijke
activiteiten (bijvoorbeeld de variërende
samenstelling van de atmosfeer of
veranderingen in het bodemgebruik).
berggletsjers in niet-polaire gebieden zich in
de 20 e eeuw sterk teruggetrokken. Er is een
sterk verband tussen de temperatuurstijging
aan het aardoppervlak en de verminderde
sneeuw- en ijsbedekking.
De figuur hierna toont een overzicht van de
belangrijkste temperatuurindicatoren. Het lijkt vast te
staan dat de snelheid en de duur van de opwarming die
sinds de 20 e eeuw wordt geobserveerd een grotere
rol spelen dan alle temperatuurschommelingen in de
laatste duizend jaar.