Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

3.5.2 Efficiëntie van bemesten
De theorie
De rol van oceanen in global change
Een verhoging van de primaire productie
van organische materie aan het zeeoppervlak
zou tot een verhoogde opname van koolstof
uit de atmosfeer moeten leiden. Het idee is
dat de organische materie bezinkt en wordt
afgebroken in de diepere waterlagen waar de
vrijgekomen CO 2 voor vele tientallen tot zelfs
duizenden jaren in oplossing blijft. Volgens de
voorstanders van dit proces is een bijkomend
voordeel dat een hogere concentratie aan
organisch gebonden koolstof de voedselketen
stimuleert, wat uiteindelijk de visproductie ten
goede zou moeten komen.
Het experiment
Zowel in de Zuidelijke Oceaan als de Stille
Oceaan ter hoogte van de evenaar wordt de
productie van fytoplankton door een gebrek
aan ijzer belemmerd. Stikstof en fosfor zijn
in die gebieden in voldoende mate aanwezig.
Vandaar dat onderzoekers hun oog op deze
twee gebieden hebben laten vallen om er vier
grootschalige bemestingsexperimenten met
ijzer uit te voeren.
De resultaten
Uit experimenten blijkt dat de productie
van fytoplankton na de ijzerbemesting sterk
toeneemt. Toch zijn niet alle wetenschappers
overtuigd. Volgens sommigen is die toename
slechts heel tijdelijk: de predators van het
fytoplankton zijn nog niet aan de nieuwe
situatie aangepast. Verder observeren zij dat
slechts heel weinig koolstof naar intermediaire
waterlagen bezinkt. Daardoor zou de verhoogde
opname van koolstof net na bemesting met ijzer
een koolstofput zijn die slechts enkele jaren
meegaat.
Zelfs als er meer koolstof naar diepe
waterlagen bezinkt, is er een risico op
onaangename neveneffecten. De toegenomen
bezinking van organisch koolstof zou immers tot
een hogere respiratie leiden, waardoor er snel
een zuurstofgebrek in de diepere waterlagen
zou ontstaan. Hierdoor zou het toxische gas
waterstofsulfide (H 2 S), maar ook methaan (CH 4 )
en stikstofoxiden (NO X ) worden gevormd. En
beide laatste zijn veel sterkere broeikasgassen
dan koolstofdioxide (CO 2 )!
Gezien het grote aantal onzekerheden dat
met de grootschalige bemesting van oceanen
samenhangt, wensen heel wat wetenschappers
een consensus over wetenschappelijke
evaluatiecriteria. Helaas stellen zij vast dat op
dit ogenblik een grondige discussie ontbreekt.
3.5.3 Efficiëntie van injectie
Bij deze techniek zou koolstofdioxide (CO 2 ),
in bijna zuivere vorm, in de oceaan worden
gebracht. Om te vermijden dat het gas snel
terug in de atmosfeer komt, zou het in één
keer op grote diepte (> 1.000m) in de oceaan
worden geïnjecteerd, zodat het voor duizenden
jaren opgeslagen blijft. De techniek zou in feite
een versnelling van de natuurlijke mechanismen
betekenen, waarbij koolstof in de bovenste lagen
wordt opgevangen en slechts heel langzaam
naar de onderste lagen migreert.
Tot nu toe werden diverse technieken voor
het injecteren van CO 2 in diepere waterlagen
voorgesteld. De mogelijke risico’s voor het
ecosysteem zijn echter nog grotendeels
onbekend. Wetenschappers vrezen in de
eerste plaats een plaatselijke verzuring van het
water. Lokaal zou de zuurtegraad van het water
tot een pH van 4 kunnen dalen, wat zeker een
bedreiging voor de plaatselijke ecosystemen
betekent. Hoe dan ook moet er rekening mee
worden gehouden dat de biomassa van de
levende materie in de oceanen dieper dan 1.000
meter relatief beperkt is.
Of de massale injectie van CO 2 in de diepere
waterlagen een optie is om de klimaatwijziging
te temperen, lijkt in eerste instantie van sociale
3
65