Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

28
in de besluitvorming en het beleid maatregelen
worden genomen om het toenemende gevaar
van ozonstijging in de troposfeer in te perken.
Europa vaardigde diverse directieven uit om
de uitstoot van de precursorgassen tegen
2010 te verminderen. Om deze objectieven
te bereiken, zullen de meeste lidstaten flink in
de uitstoot van VOS en NO x moeten snoeien.
Deze verminderingen worden beschreven in het
Protocol van Göteborg (1999) dat voortvloeit uit
de ‘Convention on Long-Range Transboundary
Air Pollution’ (CLRTAP) en de EG-richtlijn over
‘National Emissions Ceilings’ (NEC, 2001/
81/EC). Bovendien tracht Europa met het
‘Clean Air for Europe’ (CAFE) programma
een geïntegreerde lange termijnstrategie te
ontwikkelen om de effecten van luchtvervuiling
op de mens en zijn omgeving te beperken.
1.2.2 Toekomstige evolutie in
achtergrondconcentratie van
troposferisch ozon
De eerste resultaten van al die maatregelen
zijn al merkbaar. De stijging in de jaren 1990-
2000 van de achtergrondconcentratie aan
troposferisch ozon is in Europa en de VS minder
sterk in vergelijking met de snelle toename van
de jaren 1980-1990. Dat is zeker te danken aan
een afgenomen uitstoot van de voornaamste
precursorgassen. Maar of dat nu een garantie
biedt voor een duurzame vermindering van
troposferisch ozon over de hele wereld, valt
sterk te betwijfelen. De stijging van de uitstoot
in landen met een opkomende industrie en
transport zal de daling in de industrielanden
volledig teniet doen. Onderzoekers verwachten
daarom dat de achtergrondconcentratie van
troposferisch ozon op mondiaal vlak eerder zal
toe- dan afnemen. Als we niet oppassen, nemen
we helemaal geen bocht, maar stevenen we
recht op een verdere stijging af.
De impact van het troposferische ozon op
het klimaat mag niet worden onderschat. Omdat
ozon warmtestralen van het aardoppervlak naar
de ruimte absorbeert, heeft de stijging van het
ozon een opwarmend effect van (0,35±0,15)
W/m 2 . Dat is een positieve bijdrage aan de
stralingsbalans die ongeveer 25% bedraagt van
de bijdrage die de stijging van de koolstofdioxide
(CO 2 ) concentratie met zich meebrengt sinds
het begin van het industriële tijdperk.
1.2.3 Episodische piekconcentratie en
Vluchtige Organische Stoffen (VOS)
Hoewel de achtergrondconcentratie aan
troposferisch ozon in Noordwest Europa nog
steeds met 0,5 tot 1% per jaar toeneemt, is
er een duidelijke trend dat de episodische
piekconcentraties afnemen. Dat wordt ook
bevestigd door de rekenkundige modellen die
de evolutie in piekconcentraties voorspellen en
verschillende beleidsmaatregelen evalueren.
Die daling is in de eerste plaats te danken
aan de vermindering van de VOS-uitstoot, zoals
werd vastgelegd in het Protocol van Genève
(1991) ten gevolge van de CLRTAP. België
heeft dit VOS-protocol in 2000 geratificeerd,
maar de doelstellingen ervan nog niet bereikt.
1.2.4 Andere precursoren dan VOS
Reducties in de uitstoot van VOS leiden
inderdaad tot een verlaging van de
troposferische ozonconcentratie, maar
reducties van andere precursoren dringen
zich eveneens op. De EG-richtlijn over ‘National
Emission Ceilings’ (2001/81/EC) verlangt een
drastische verlaging van de stikstofoxiden (NO x )
emissies. Dit zou niet enkel een effect op de
ozonconcentratie hebben, maar tevens helpen
om de verzuring en eutrofiëring van het milieu te
bestrijden. Deze geïntegreerde benadering, met
als doel de ontwikkeling van een lange termijn
beleidsstrategie tegen de gecombineerde
effecten van luchtvervuiling op de menselijke
gezondheid en het milieu, is relatief nieuw. Ze
is trouwens onder meer de kern van het recent