Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

48
zoet water zal bijdragen tot het moduleren
van de thermohaliene circulatie. Het is dus
uitermate belangrijk hiermee rekening te
houden in de modellen, wat tot nu toe zelden
het geval is geweest. Uit simulaties van
Belgische wetenschappers onder andere zou
dat fenomeen de Golfstroom haast volledig
en plots doen stilvallen na de 21 e eeuw, met
een lokale afkoeling in het noorden van de
Atlantische Oceaan tot gevolg.
2.6.3 Biogeochemische verrassingen
Een ander gevolg van de klimaatveranderingen
waar wetenschappers zich zorgen over maken,
is het vrijkomen van grote hoeveelheden
broeikasgassen, respectievelijk koolstofdioxide
(CO 2 ) en methaan (CH 4 ) die nu als gashydraten
in de permafrost en in sedimenten op de bodem
van de zee en grote meren gevangen zitten. Als
die gassen vrijkomen, wordt het broeikaseffect
nog versterkt.
Onderzoekers van UGent-RCMG
bestuderen de destabilisering van de
gashydraten in het Baikalmeer en de
Zwarte Zee, dit laatste in het kader van
een ander project.
2.7 Klimaatveranderingen en ozon
In Hoofdstuk 1 werd de ozonproblematiek
besproken. Er bestaan terugkoppelingsmecha
nismen tussen ozon en klimaatveranderingen:
niet alleen heeft zowel de stratosferische
als troposferische ozon invloed op de
klimaatveranderingen, maar omgekeerd ook
hebben de klimaatveranderingen invloed
op de ozonconcentraties en –verdeling.
De gevolgen blijven evenwel moeilijk in te
schatten gelet op een nog beperkte kennis
van de klimaatgerelateerde processen die de
ozonconcentraties kunnen beïnvloeden.
Het gat in de ozonlaag en het broeikaseffect
hebben een aantal chemische en fysische
processen gemeen. Vandaar dat het Protocol van
Kyoto en het Protocol van Montreal nauw op elkaar
moeten aansluiten. Als bijvoorbeeld de concentratie
van ozonvernietigende CFK’s (chloorfluorkoolwat
erstoffen) in aansluiting op de uitvoering van het
Protocol van Montreal afneemt, zal dat ten goede
komen aan de algemene opwarming, daar CFK’s
ook krachtige broeikasgassen zijn. Maar sommige
CFK-substituten zijn ook broeikasgassen.
Uit vele gebruikte modellen voor de studie van
de terugkoppelingsmechanismen tussen klimaat en
ozonlaag blijken de verdunning van de ozonlaag
en de toename van de broeikasgassenconcentr
atie samen tot een afkoeling van de stratosfeer
te hebben bijgedragen. Die afkoeling kan ook de
vorming en het aanhouden van stratosferische
wolken in de hand werken die de ozon afbreken.
Al die zeer complexe processen zijn aan elkaar
gekoppeld. Of de klimaatveranderingen het ozongat
gaan dichten of juist niet blijft een belangrijke open
vraag.
In veel gebieden leidt de opwarming tot een
drogere vegetatie. Een hogere CO -concentratie
2
vergroot het risico op bliksemactiviteit, met mogelijk
meer bosbranden waarbij de ozonprecursoren CO,
NO en CH vrijkomen.
x 4
Klimaatveranderingen beïnvloeden de
uitstoot van ozonprecursoren, waarbij N O en NO
2
voortkomen uit de bodem ten gevolge van een
sterkere activiteit van micro-organismen en CH4 uit wetlands en gashydraten op de zeebodem of
onder de permafrost.
De uitstoot van biogene vluchtige organische
stoffen die de vorming van ozonprecursoren en
aërosolen met zich meebrengen, hangt af van de
weersomstandigheden.
Hoe hoger de luchtvochtigheid is, hoe
groter de concentratie van OH-radicalen die de
verblijftijd van ozonprecursoren in de atmosfeer
verkorten. Klimaatveranderingen beïnvloeden ook
het ozontransport in de troposfeer en tussen de
stratosfeer en de troposfeer.