Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

de gassen (vooral zwa-
veldioxide) uitstoten die
in zwavelhoudende aëro-
solen worden omge-
zet welke de invallende
straling sterk weerkaat-
sen, wat negatief inwerkt
op de stralingsbalans.
Interne factoren
Natuurlijke klimaat-
veranderingen hoeven
niet altijd te worden
opgewekt door gewijzigde externe factoren
met gevolgen voor de stralingsbalans, zoals
wijzigingen in de hoeveelheid broeikasgassen
of vulkaanuitbarstingen. Ook zonder enige
aanwijsbare reden kan het klimaat wijzigen,
bijvoorbeeld als gevolg van complexe
interacties tussen de componenten van ons
aardse klimaatsysteem. Voorbeelden hiervan
zijn het El Niño-effect en de El Niño Zuidelijke
Oscillatie (zie Kader 8) die het gevolg zijn
van een opeenvolging van reacties tussen de
atmosfeer en de hydrosfeer over verscheidene
jaren.
Ook in het noordelijk halfrond zou er een
soortgelijke en in de tijd weerkerende oscillatie
voorkomen, met name de ‘Noord-Atlantische
Oscillatie’ (NAO) die toe te schrijven is aan de
Noord-Atlantische thermohaliene stroming. De
NAO is ontstaan door de ter hoogte van IJsland
en de Azoren gemeten luchtdrukverschillen.
Belgische onderzoekers van ULg-URAP,
UGent-RCMG, KMMA-GEO en UCL-
ASTR bestuderen de interacties tussen
de ‘El Niño Zuidelijke Oscillatie’ (ENSO)
en de ‘Noord-Atlantische Oscillatie’
(NAO). Sommige van hun bevindingen
zijn weergegeven in de volgende figuur.
PDSI (+ nat; - droog)
Impact op bosbranden
Frequentie (percentage)
PDSI
verbrande
oppervlakte
hectaten verbrand
Impact op de neerslag
Neerslag (mm)
‘El Niño’ jaar ‘La Niña’ jaar Normaal jaar
Klimaatveranderingen
GLOBALE EN REGIONALE KENMERKEN EN
IMPACT VAN DE ENSO VARIABILITEIT
Impact op de visserij
Regionale en algemene kenmerken van de ‘El Niño
Southern Oscillation’ (ENSO) en sommige gevolgen:
bosbranden in Californië, neerslag in Chili en visvangst
in het Tanganyikameer, Afrika. (ULg-URAP, UGent-
RCMG, UGent-PAE, KMMA, UCL-ASTR, UCL-GEOG
en FUNDP-URBO).
Afwijking visvangst (T/boot)
Natte gebieden
Warme gebieden
Droge gebieden
Impact ENSO
Richting van de ENSO invloed
2.3.2 Uitgestelde reacties
Bij een gewijzigde stralingsbalans reageren
de verschillende componenten van het
klimaatsysteem niet allemaal even snel.
Sommige, zoals de atmosfeer, reageren heel
snel, andere hebben tijd nodig om het evenwicht
te herstellen, soms eeuwen of zelfs millennia.
Oceanen kunnen heel wat warmte
opslaan, waardoor ze zich slechts traag aan de
verschillende fasen van opwarming of afkoeling
van het oppervlak of de atmosfeer aanpassen.
Van de oceanen gaat er met andere woorden een
sterk vertragend effect op de totale opwarming
uit.
Die vertragende effecten hebben ook
betrekking op de stijging of de daling van het
zeeniveau. Het aangroeien of afsmelten van de
ijskappen kan honderden of duizenden jaren in
beslag nemen. Ook de diepste oceaanlagen
warmen zeer traag op, waarbij het effect van de
thermische uitzetting slechts geleidelijk optreedt.
Daarom kan het zeeniveau gedurende heel lange
tijd veranderen ten gevolge van gewijzigde
factoren die de stralingsbalans beïnvloeden.
2
41