Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

64
ULB-OCEAN en UGent-PAE trachten
met het project SISCO (‘Retentie van
silica langs het Schelde continuüm en de
impact op eutrofiëring in de kustzone’) de
silica flux in de Schelde in kaart te brengen
en de impact ervan op de eutrofiëring
van het zeewater aan de kustgebieden te
berekenen.
Als gevolg van de sterke stikstof- en
fosforbemesting vanuit de rivieren, ontstaat
er elk jaar in de lente een explosieve groei
van algen (Phaeocystis-kolonies) in het
water van de Zuidelijke Noordzeebocht.
Volgens onderzoekers van ULB-ESA zijn
deze kolonies sterk resistent tegen de
traditionele grazers van fytoplankton en
hebben ze een negatieve impact op het
mariene ecosysteem en de omgeving. In
een niet-verstoord marien milieu, waar
er geen stikstof- en fosforbemesting
gebeurt en er voldoende silica aanwezig
is, worden de Phaeocystis-kolonies door
een vroege lentebloei van diatomeeën in
de hand gehouden. ULB-ESA heeft een
complex biologisch model ontwikkeld
(MIRO&CO) waarmee de timing, grootte
en geografische verspreiding van de
diatomee- en Phaeocystis-bloei kan
worden berekend, dit uitgaande van de
synergie tussen klimaat en antropogene
activiteiten.
3.4.5 IJzer
Recent werd aangetoond dat voor de productie
van organische materie door fytoplankton de
beschikbaarheid van ijzer (Fe) een limiterende
factor kan zijn. Dit is onder meer het geval in
de Zuidelijke Oceaan rond Antarctica. Dat heeft
geleid tot enkele grootschalige experimenten
waarbij de oceaan met ijzer werd ‘bemest’. Bij
één van deze experimenten waren Belgische
onderzoekers betrokken, waarover meer in de
volgende paragraaf.
3.5 De oceaan een handje toesteken
3.5.1 Bemesten of injecteren
Koolstofdioxide (CO 2 ) is het belangrijkste
broeikasgas (zie Hoofdstukken 1 en 2). Het
draagt naar schatting voor tweederde bij aan
het proces van klimaatwijziging. De belangrijkste
reden waarom de concentratie aan CO 2 in de
atmosfeer stijgt, is de verbranding van fossiele
brandstoffen door de mens. Eén manier om die
uitstoot te verminderen, ligt in de overschakeling
op alternatieve energiebronnen die geen
broeikasgassen genereren. Een ander alternatief
bestaat erin de uitgestoten broeikasgassen in
zogenaamde koolstofputten of –reservoirs te
laten opnemen.
De oceanen bevatten naar schatting al
40.000 miljard ton aan koolstof: dit is zowat 50
keer meer dan er in de atmosfeer zit opgeslagen.
Alleen al die cijfers maken duidelijk dat de
hydrosfeer verreweg het meest geschikt lijkt
om als potentiële afzetplaats voor de overmaat
aan CO 2 dienst te doen.
Wetenschappers onderzoeken hoe we
de opname van koolstof door de oceanen
kunnen versnellen. Ze denken daarbij aan twee
technieken: de bovenste lagen van de oceaan met
voedingsstoffen bemesten of CO 2 rechtstreeks
in de diepere waterlagen injecteren.
Het onderzoek naar deze processen
wordt sterk aangemoedigd door een aantal
landen, zoals de VS, Japan en Noorwegen. Zij
ondersteunen grootschalige experimenten en er
werden zelfs al octrooien aangevraagd. Dit is een
duidelijke indicatie dat er enorme economische
belangen met de ontwikkeling en exploitatie van
deze technologieën zijn gemoeid.
Toch zijn andere onderzoekers minder
gelukkig met deze experimenten. Zij vinden
dat de mogelijke risico’s onvoldoende tegen
de voordelen worden afgewogen en dat er een
gebrek is aan dialoog over het vastleggen van
grondige, wetenschappelijke evaluatiecriteria.