Belgisch global change onderzoek 1990-2002 - Federaal ...

56
3.3 Hoe efficiënt is de oceaan als
koolstofput?
3.3.1 Onderzoek kusten en de Zuidelijke
Oceaan
We weten dat de oceanen vandaag een aanzienlijk
deel van de antropogene CO 2 –uitstoot in de
atmosfeer opnemen. Het blijft echter moeilijk
te voorspellen hoe de concentraties van CO 2
in de lucht zullen evolueren en hoe het klimaat
verder zal veranderen. Eén van de grootste
problemen is dat modellen die de koolstofcyclus
beschrijven bijna allemaal uitsluitend rekening
met de open oceanen en dus nauwelijks met
de continentale hellingen, kustzones en estuaria
houden. De heterogeniteit en de complexiteit
van de processen in deze gebieden, maakt
het moeilijk om deze de processen in globale
modellen over de koolstofcyclus te integreren.
En toch zijn deze gebieden (die maar 7% van
het totale oceaanoppervlak bestrijken) enorm
belangrijk: er vinden zeer actieve fysische,
chemische en biologische processen plaats
die de koolstofcyclus van de oceanen heel
sterk beïnvloeden en voor een belangrijk deel
van de koolstofuitwisseling op mondiale schaal
verantwoordelijk zijn.
Een ander heel belangrijk gebied is de
Zuidelijke Oceaan rond Antarctica. Naar
schatting draagt deze oceaan voor 30% bij
aan de functie van de wereldwijde oceanen als
koolstofput, terwijl ze slechts 10% van de totale
oceaanoppervlakte voor haar rekening neemt.
Maar de processen die bij de koolstofcyclus in
deze oceaan zijn betrokken, blijven grotendeels
een blinde vlek in onze kennis.
Diverse Belgische onderzoekers hebben
bijgedragen om deze onzekerheden op te
lossen. Een deel van hun antwoorden wordt in
de volgende paragrafen samengevat.
3.3.2 CO 2 in oppervlaktewater nabij
kustgebieden
De beste methode om de uitwisseling van
gassen tussen atmosfeer en oceaan over
de hele wereld in te schatten, is wellicht het
wereldwijd meten van de concentratie van
CO 2 in de oppervlaktewateren, op zoveel
mogelijk verschillende plaatsen. Ook Belgische
onderzoekers dragen hierin bij, en zelfs in
belangrijke mate. Want het blijft opvallend hoe
gebrekkig de gegevens over kustgebieden,
continentale randen en de Zuidelijke Oceaan
blijven.
Rivieren en estuaria
Rivierwater bevat hoge concentraties
aan opgelost CO 2 . te wijten aan de afbraak
van organisch materiaal uit afvalwater dat
door de mens wordt geloosd en van organisch
materiaal dat van het land afspoelt. Ook in deze
toegenomen erosie heeft de mens de hand.
De distributie van opgelost koolstofdioxide
(CO 2 ) en de uitwisseling met de
atmosfeer in estuaria worden intensief
door ULg-OCEANCHEM bestudeerd. De
onderzoekers ontwikkelden zelf een groot
deel van hun meetapparaten. Hiermee zijn
zij niet alleen in staat om de concentratie
aan opgelost CO 2 te meten, maar kunnen
ze ook rechtstreeks de gasuitwisseling
tussen het lucht- en wateroppervlak
meten. Hun eerste metingen voerden ze
in het estuarium van de Schelde uit, waar
de concentratie aan CO 2 ruim 25 keer
de evenwichtsconcentratie overschrijdt.
Daardoor is de Schelde een belangrijke
bron van CO 2 voor de atmosfeer. Dagelijks
zou het een hoeveelheid tot 790 ton
koolstof betreffen.
De ULg onderzoekers hebben inmiddels
het aantal meetgebieden fors uitgebreid.
Ze hielden tien estuaria van verschillende