Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Justitiële verkenningen, jrg. 26, nr. 8, 2000 16<br />
en gaven aan vertrouwen te hebben in Fethullahs integriteit. Maar openbaar<br />
aanklager Nuh Mete Yüksel, die al jaren de islamitische bewegingen<br />
met juridische middelen de kop probeert in te drukken, startte meteen<br />
een onderzoek naar Fethullahs organisatie. Ruim een jaar later, in augustus<br />
2000, vaardigde hij een arrestatiebevel tegen hem uit en beschuldigde<br />
hem ervan een terroristische organisatie te hebben opgericht teneinde<br />
een sharia-staat te stichten (Milliyet, 12 augustus 2000). In zijn 79<br />
pagina’s tellende aanklacht eist hij tien jaar gevangenis voor Gülen (NTV,<br />
2 september 2000).<br />
Aangezien de activiteiten van de Fethullahcilar voornamelijk bestaan<br />
uit het stichten van onderwijsinstellingen, en er in de aanklacht geen<br />
concrete aanwijzingen voor ‘terroristische activiteiten’ zijn gegeven, lijkt<br />
het proces meer te zeggen over de openbare aanklager en zijn geestverwanten<br />
dan over de aangeklaagde moslimleider. Na het ontbinden van<br />
de Welvaartspartij, pogen zij nu koste wat kost de maatschappelijke invloed<br />
van islamitische bewegingen te breken. De juridische actie tegen<br />
de Fethullahcilar is slechts een opvallend voorbeeld uit vele andere.<br />
Sinds februari 1997 zijn talrijke koranscholen en studentenhuizen van<br />
islamitische bewegingen gesloten en de bestuursleden ervan aangeklaagd.<br />
Niet alleen de politieke islam wordt aangepakt, maar ook de islamitische<br />
bewegingen die onafhankelijk van de staat, in de civil society,<br />
tot ontwikkeling zijn gekomen.<br />
Mainstream islam en het Directoraat voor Godsdienstzaken<br />
Ver verwijderd van deze tumultueuze politieke en juridische strijd over<br />
een islamitische partij en een islamitische beweging, verrichten miljoenen<br />
Turken hun dagelijkse gebeden, vieren zij het jaarlijkse offerfeest en<br />
vasten zij in de maand Ramadan. Dit religieuze leven van de massa is<br />
geen voorpaginanieuws, en de berichten die erover in de Turkse kranten<br />
verschijnen hebben dezelfde status als het kerknieuws in sommige Nederlandse<br />
dagbladen.<br />
De antropologen Richard en Nancy Tapper schetsen een beeld van dit<br />
religieuze leven in de middelgrote provinciestad Egridir (Tapper en Tapper,<br />
1987). Terwijl de hierboven besproken controversen rond de<br />
Welvaartspartij en de Fethullahcilar doen vermoeden dat er een onverzoenlijke<br />
tegenstelling bestaat tussen Kemalisme en de islam, laten deze<br />
antropologen een ander plaatje zien. Ze tonen een ‘mainstream-islam’ in<br />
Turkije, die wordt gekenmerkt door een broederlijk naast elkaar bestaan<br />
van religieus leven en loyaliteit aan de Turkse republiek, inclusief de normen<br />
en waarden die Mustafa Kemal Atatürk propageerde. De inwoners<br />
van Egridir zijn enerzijds zeer religieus, en anderzijds toegewijde republikeinen.<br />
Men houdt zich vrij algemeen aan religieuze plichten zoals het<br />
vasten. De alledaagse conversaties zijn doorspekt van religieuze uitingen<br />
(‘God zij geprezen’). In het sociale leven zijn de republikeinse symbolen<br />
nog nadrukkelijker aanwezig dan de religieuze. Dit blijkt bijvoorbeeld uit
Change language