jv0008 Volledige tekst - WODC

Staatsveiligheidsrechtbanken in Turkije 77
ters op dit gebied slechts zeer beperkt is. Het feit dat aanklagers noch
rechters inzage hebben in de duur van de inbewaringstelling is bijzonder
problematisch, aangezien martelingen en slechte behandeling meestal
juist gedurende deze periode plaatsvinden. De procedures van de staatsveiligheidsrechtbanken
sporen de politie aan gebruik te maken van de
inbewaringstelling voor het verhoren van de verdachten, als belangrijkste
wijze om bewijsmateriaal te vergaren. Ook heeft de politie de macht
te bepalen op welke wijze deze verhoren plaatsvinden. Het komt veelvuldig
voor dat de verdachte gedurende de geïsoleerde opsluiting een bekentenis
aflegt. Wanneer de bekentenis is vastgelegd in het dossier van
de verdachte, is het zo goed als onmogelijk deze hier weer uit te verwijderen,
ondanks eventueel tegenbewijs of het aantoonbaar gebruik van
marteling.
Veel leden van de rechterlijke macht waarmee de delegatie gesprekken
heeft gevoerd, zijn van mening dat een gespecialiseerde juridische
politie-eenheid, verantwoordelijk voor de strafrechtelijke ondervraging,
behulpzaam zou kunnen zijn bij het voorkomen van schending van de
mensenrechten binnen het gerechtelijke proces. De oprichting van zo’n
apparaat, onder leiding van het ministerie van justitie, zou de dienst die
verantwoordelijk is voor de inbewaringstelling en de dienst die is belast
met het verhoor, uit elkaar halen. Er is al veel over dit voorstel gesproken
als zijnde een oplossing voor de schending van de mensenrechten die
momenteel plaatsvindt gedurende de fase van inbewaringstelling van
het strafrechtelijk proces. Ongeacht de waarde die zo’n plan zou hebben,
is uit eerder gedane voorstellen van minister-president Yilmaz in februari
1998 – gericht op het vergroten van het strafrechtelijke toezicht –
wel gebleken dat een zodanig fundamentele en structurele hervorming
op ernstige weerstand stuit bij de politie en haar aanhangers in de regering.
De rol van de advocaat
Weigering toekenning raadsman gedurende inbewaringstelling
In het licht van de gebrekkige strafrechtelijke functie van de staatsveiligheidsrechtbanken
wordt het duidelijk dat de rol van de advocaat
erg belangrijk is. Helaas wordt die rol ondermijnd in de procesvoering
van de staatsveiligheidsrechtbanken: er bestaan geen procedures die de
deelname van de advocaat van de verdachte waarborgen, zoals het geval
is in normale strafrechtelijke procedures.
Het grootste probleem op dit vlak wordt gevormd door de ontkenning
van rechtsbijstand gedurende de eerste fase van inbewaringstelling. De
huidige Turkse wetgeving staat toe dat een verdachte die wordt beschuldigd
van een misdaad die binnen de jurisdictie van de staatsveiligheidsrechtbanken
valt, pas na vier dagen voorarrest een raadsman krijgt toegewezen.
Gedurende die periode wordt de verdachte mogelijk verhoord
en gemarteld, hetgeen vaak tot een bekentenis leidt. Op deze bekentenis