jv0008 Volledige tekst - WODC

Eerwraak in Turkije 93
straf verlaagd tot 7 jaar. 21 Op grond van de Wet op de tenuitvoerlegging
van straffen zal hij uiteindelijk 2 jaar, 9 maanden en 25 dagen in de gevangenis
doorbrengen.
Dat de eerwraak met de tractor op zo’n ‘moeilijke’ manier werd volbracht
komt omdat men er zonder gevangenisstraf vanaf wilde komen. Mehmet
Alagöz, de toenmalige voorzitter van de orde der advocaten in Urfa,
noemt drie manieren van eerwraak: de geplande eerwraak waar de dader
uitkomt voor zijn daad, de ongeplande eerwraak en de eerwraak die het
aanzien van een ongeluk of zelfmoord krijgt. Blijkbaar is deze laatste
soort eerwraak niet zo zeldzaam en moeten we deze serieus als een
aparte vorm van eerwraak zien. 22
Wat opvalt aan beide casussen is dat niemand ingrijpt ten tijde van het
plegen van de eerwraak. Dit is regel. Ook voordat de eerwraak wordt gepleegd
is deze houding er al: niemand wil zich bemoeien met een gezin
dat in een erekwestie is beland. Men is veel te bang dat bemoeizucht
geïnterpreteerd wordt als medeplichtigheid en men het eerwraakslachtoffer
wordt. De algehele staat van totale noninterventie wordt echter
in de tractorcasus doorbroken. Faraç beschrijft hoe de dorpelingen in
opstand komen tegen de eerwraakplegers. Als blijkt dat de daders na het
‘ongeval’ ongestraft rond blijven lopen, komen de dorpelingen in actie:
ze schrijven brieven aan de autoriteiten om uit de doeken te doen hoe
het in elkaar zit. Hierop wordt de zaak in behandeling genomen en leidt
dit tot de al genoemde veroordeling van de daders (Faraç, 1998, pp. 45-
48).
Tegen de eerwraak op het plein wordt niet van lokale zijde geprotesteerd,
maar vanuit de steden in West-Turkije. Deze eerwraak krijgt veel
aandacht doordat een verslaggeefster van de Hürriyet, Zeynep Atikkan,
toevallig in Urfa is en uitgebreid over deze eerwraak bericht. Leden van
Turkse vrouwenorganisaties reizen daarop naar Urfa om de rechtszitting
bij te wonen. Als ze niet worden toegelaten, omdat de zitting niet openbaar
is, in verband met de minderjarigheid van de verdachte, gaat de
groep naar het marktplein waar de eerwraak heeft plaatsgevonden, en
legt anjers op de plek waar het meisje is gedood. 23 Het protest is niet alleen
gericht tegen de eerwraak, maar ook tegen Urfa waar de eerwraak
stilzwijgend is goedgekeurd.
21 Dit is de maximumstraf voor minderjarigen tussen de 11-15 jaar (artikel 54/2 TCK).
22 Gülden Aydın, ‘Bir cinayetin anatomisi’ in Hürriyet 7-4-1996. Ook een van de andere
eerwraken die Faraç (1998, pp. 101-113) beschrijft is door middel van het overrijden per
tractor gepleegd.
23 Voor een foto hiervan zie Van Eck (1996, pp. 24-25).