jv0008 Volledige tekst - WODC

Staatsveiligheidsrechtbanken
in Turkije
Eerlijke procesvoering ondermijnd
Delegatie Joseph R. Crowley Programma / Raad van
mensenrechtenadvocaten *
70
Gedurende de afgelopen jaren is de mensenrechtensituatie in Turkije in
relatie tot haar bondgenoten in Europa en Noord-Amerika een belangrijk
onderwerp van gesprek geworden. De Turkse regering is sterk bekritiseerd
vanwege de ernstige schending van de mensenrechten in haar
land, variërend van beperking van de vrijheid van meningsuiting tot het
martelen van burgers. Wat in haar voordeel spreekt is dat de Turkse regering
heeft medegedeeld zich toe te leggen op de verbetering van de
mensenrechtensituatie in haar land, ondanks de omvangrijke interne
problematiek met betrekking tot onder andere de gewelddadige confrontatie
met de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) in het zuidoosten van het
land. Deze toewijding wordt weerspiegeld in de goedkeuring van een
aantal belangrijke verdragen op het gebied van mensenrechten, waaronder
de Europese Mensenrechtenconventie en de Conventie van de Verenigde
Naties tegen marteling en andere gewelddadige, onmenselijke of
mensonterende behandeling of straf.
Dit verslag zal zich voornamelijk richten op de obstakels die zich in het
Turkse rechtssysteem bevinden en die de verbetering van de
mensenrechtensituatie in Turkije verhinderen. Deze obstakels worden
onder meer gevormd door het bestaan van staatsveiligheidsrechtbanken
(in het Turks als DGM’s aangeduid), de strafvrijstelling van de politie van
schending van de mensenrechten, en de bedreiging van advocaten en
* Dit vertaalde artikel is een ingekorte versie van het eerste deel van het speciale rapport dat
door een delegatie van het Joseph R. Crowley Programma / Raad van mensenrechtenadvocaten
is geschreven na hun gezamenlijke missie naar Turkije in 1998. De delen twee
en drie van het rapport die handelen over strafvrijstelling van de politie en de intimidatie
van mensenrechtenverdedigers, zijn hier niet opgenomen. Het rapport is integraal
verschenen in Fordham International Law Journal, 22 e jrg. nr. 5, 1999, pp. 2129-2269. Vlak
voor het rapport verscheen werden – tijdens het proces tegen PKK-leider O}calan – de
artikelen 4 t/m 7, 34 en 38 van de wet voor de staatsveiligheidsrechtbanken (de DGM-wet)
gewijzigd (wet nr. 4390 van 22 juni 1999). Het gevolg daarvan is dat er geen militaire
rechters meer zitting hebben in de staatsveiligheidsrechtbanken. De paragraaf in het eerste
deel van het rapport over deze rechters is daarom hier niet opgenomen. De opmerking aan
het slot van dit artikel, namelijk dat er geen verandering heeft plaatsgevonden, is dus niet
geheel juist.