jv0008 Volledige tekst - WODC

Staatsveiligheidsrechtbanken in Turkije 79
ment heeft de verdachte echter recht op een gesprek met zijn advocaat.
Maar ondanks het feit dat rechtsbijstand theoretisch is toegestaan, blijken
er ernstige problemen te bestaan voor de effectieve verdediging van
verdachten.
Ten eerste bestaat de mogelijkheid dat de politie druk uitoefent op verdachten
om geen rechtsbijstand te verzoeken. Politiemensen kunnen de
verdachte eenvoudig op andere gedachten brengen door hem psychisch
of fysiek te mishandelen, aangezien verdachten vaak niet op de hoogte
zijn van hun recht om een advocaat te eisen.
Ten tweede lopen advocaten tegen moeilijkheden aan in hun pogingen
de verdachte een effectieve verdediging te bieden. Het meest fundamentele
probleem waar een advocaat op stuit is simpelweg het lokaliseren
van de cliënt. Het kan voorkomen dat politiemensen ontkennen dat
de cliënt in bewaring is gesteld. Oof zij beweren dat hij is overgeplaatst
naar een ander huis van bewaring. Zodra hij de verblijfplaats van zijn
cliënt heeft achterhaald, dient de advocaat een verzoek in te dienen om
zijn cliënt te mogen bezoeken. Ondanks het feit dat zo’n verzoek doorgaans
door de aanklager wordt ingewilligd, brengen advocaten vaak geen
bezoek aan hun cliënten uit angst voor represailles van de politie. Wanneer
de advocaat zijn cliënt wel een bezoek brengt is daarbij altijd politie
aanwezig, hetgeen het de advocaat bemoeilijkt een goed gesprek met
zijn cliënt te voeren. Deze ontmoetingen duren doorgaans niet langer
dan tien minuten.
Vanwege de onmogelijkheid cliënten te bezoeken is het voor de advocaten
vaak erg moeilijk zich voldoende op een zitting voor te bereiden,
aangezien zij gedurende het verlengde voorarrest geen toegang hebben
tot de dossiers van hun cliënten. Tegen de tijd dat de advocaat inzage
krijgt in het dossier van zijn cliënt, is de rechtszitting vaak al lang begonnen.
Beperkingen van de rol van de advocaat in de rechtszaal
Eenmaal in de rechtszaal staat een advocaat voor obstakels van een geheel
andere orde, om te beginnen zijn plaats in de rechtszaal, letterlijk en
figuurlijk. In rechtszalen in Turkije bevindt de advocaat zich fysiek op
een lager niveau dan de aanklager. Dit contrast wordt in veel rechtszalen
van de staatsveiligheidsrechtbanken nog eens vergroot doordat de rechters
en de aanklager vaak letterlijk neerkijken op de advocaten en de verdachte.
De advocaat staat op dezelfde hoogte als de verdachten, terwijl
de aanklager naast een rij rechters op een platform zit dat zich boven
zowel de advocaat als de verdachte bevindt.
Het belang van deze fysieke plaats van de aanklager en de advocaat is
misschien meer symbolisch dan praktisch, maar de scheve machtsverhoudingen
die hieruit spreken hebben vaak ernstiger consequenties.
Men vertelde de delegatie bijvoorbeeld over ontelbare voorvallen waarin
advocaten zelfs volledig werden buitengesloten van de zittingen. Onder
Turkse wetgeving is het toegestaan dat de rechter de verdachte en zijn