Overgang van de milieuvergunning

2 Overgang van vergunningen in het algemeen
2.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vraagstuk van de overgang van vergunningen. Het
systeem van overgang van de Wm-vergunning komt aan de orde in hoofdstuk 3. Daar zal
tevens worden toegelicht hoe dit systeem zich verhoudt tot de overgang van vergunningen in
het algemeen.
In het bestuursrecht werd, in de eerste plaats door de wetgever, maar ook in de
literatuur, tot voor kort weinig aandacht besteed aan de vraag of een vergunning kan worden
overgedragen of op een andere manier kan overgaan, zoals bijvoorbeeld in het kader van
erfopvolging. Pas sinds een aantal jaren is sprake van een steeds duidelijker wordende
belangstelling voor het onderwerp. Dit wordt vooral veroorzaakt door het feit dat de overheid
aan het instrument verhandelbare rechten een meer prominente plaats is gaan toekennen in
het (milieu)beleid. In het kader van de operatie Marktwerking, deregulering en
wetgevingskwaliteit (hierna verder: MDW) is een project gewijd aan het onderwerp
verhandelbare rechten en zijn twee rapporten verschenen. 2 Voor de juridische aspecten van de
overdraagbaarheid van publiekrechtelijke vergunningen en andere rechten is het eerste
rapport van belang. De MDW-werkgroep zoekt het antwoord op de vraag of het mogelijk is
een bepaalde vergunning over te dragen primair in het privaatrecht. De kernvraag is dan wat
de positie is van een vergunning binnen het privaatrecht. Hieraan besteden we aandacht in
paragraaf 2.2 en 2.3. Anders dan de MDW-werkgroep betogen Van Buuren en Knijff dat de
vraag of een vergunning voor een ander kan gaan gelden niet noodzakelijkerwijs vanuit het
privaatrecht dient te worden beantwoord, maar dat het bestuursrecht voldoende
mogelijkheden biedt om een vergunning te laten overgaan. 3 We gaan hier in paragraaf 2.4
nader op in.
2.2 De vergunning als vermogensrecht
In de eerste plaats moet worden beoordeeld of een vergunning een vermogensrecht is. In
artikel 3:6 BW is het begrip vermogensrecht als volgt omschreven:
Rechten die, hetzij afzonderlijk hetzij tezamen met een ander recht, overdraagbaar zijn,
of ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen, ofwel verkregen
zijn in ruil voor verstrekt of in het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel, zijn
vermogensrechten.
Dit artikel stelt dus twee alternatieve vereisten om van een vermogensrecht te kunnen
spreken. Ofwel het recht is overdraagbaar, ofwel het recht strekt tot stoffelijk voordeel of stelt
dit voordeel in het vooruitzicht. In de literatuur wordt in het algemeen aangenomen dat
publiekrechtelijke vergunningen veelal als vermogensrechten in de zin van artikel 3:6 BW
kunnen worden gekwalificeerd. 4 Dit is naar onze mening juist, omdat reeds van een
2 Verhandelbare rechten. Rapport van de MDW werkgroep verhandelbare rechten, Den Haag 1999, en
Verhandelbare rechten. Fase II. Ingrijpen of compenseren?, Rapport van de MDW werkgroep
verhandelbare rechten, Den Haag 2000.
3 P.J.J. van Buuren en C.L. Knijff, ‘Overgang van vergunningen’, in: De notaris en/in het bestuursrecht,
preadviezen voor de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, Lelystad/Den Haag 2001.
4 Zie hiervoor o.a. H.J. Snijders/E.B. Rank – Berenschot, Goederenrecht, tweede druk, 1996, p. 23, C.
Asser, F.H.J. Mijnssen en P. de Haan, Mr. C. Asser’s Handleiding tot beoefening van het Nederlands
burgerlijk recht. Zakenrecht. Deel I, Algemeen goederenrecht, Asser serie 3, Zwolle 1992, p. 5, T.A.
5