Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

toegankelijkheid van de voorzieningen. Vanuit het kind gezien, maar ook vanuit de ouders, pedagogisch
medewerkers en leraren, is deze lappendeken aan voorzieningen verre van optimaal. Veel energie en kennis
gaan verloren aan vervoer en overdracht, overleg en zoektochten naar de ideale mix. Zo is het moeilijk
optimale voorwaarden te scheppen voor de ontwikkeling van ieder kind.” (Taskforce
Kinderopvang/Onderwijs, 2010: p8).
Het project Andere tijden in onderwijs en opvang startte in 2008 als initiatief van het Kinderopvangfonds
samen met onderwijsorganisatie VOS/ABB, de branchevereniging voor de kinderopvang MO-Groep en de
ouderbelangenvereniging BOinK. Doel van het project is kinderopvang en scholen te ondersteunen die
nieuwe modellen ontwikkelen voor andere schooltijden zoals het vijf gelijke dagenmodel, het bioritme
model en het 7 tot 7-model of integrale kindcentrum. Tijdens de startconferentie verzorgde onder anderen
Jeanette Doornenbal een lezing. Haar standpunt verwoordt ze nog eens in een interview het Magazine
Andere Tijden in mei 2010: “Het agrarische tijdperk zijn we nu voorbij: kinderen hoeven niet meer te helpen
met melken en hooien, er is geen warme maaltijd meer tussen de middag, moeders werken vaak buitenshuis
en kinderen gaan soms van oppas naar oppas. Ik vind het niet raar dat dan de wens ontstaat om de
schooltijden aan te passen. Het is niet alleen een poging om de dagindeling voor de verschillende partijen
beter te organiseren, maar ook om de verbrokkelde en soms lege uren van kinderen beter in te vullen. Als we
het goed regelen, kunnen onze kinderen veel profijt hebben van nieuwe tijden in onderwijs en samenleving.”
Zij vult daarbij wel aan dat de regelmatig opduikende vraag: Zijn andere schooltijden wel goed voor een
kind? nog niet vanuit wetenschappelijk onderzoek beantwoord kan worden: de invoering van andere
schooltijden is immers nog in de experimenteerfase. Overigens is er wel een Monitor Andere schooltijden
beschikbaar (uitgevoerd door Oberon, PO-Raad en Andere Tijden), waarin ontwikkelingen, knelpunten en
opbrengsten worden bijgehouden (Oberon, 2011).
In dezelfde lijn als de hiervoor besproken adviesnota’s liggen de conclusies vanuit de Expertmeeting
Integrale kindercentra in opdracht van ECO3 (Veen e.a., 2010). Doel van de meeting was een bijdrage te
leveren aan de discussie over Integrale Kindcentra. De achterliggende gedachte daarbij was dat de
verwachtingen over gunstige effecten van Integrale Kindcentra –ofwel: een goede afstemming tussen
onderwijs, opvang en vrije tijd van kinderen- weliswaar vrij algemeen gedeeld worden, maar nog niet of
nauwelijks met onderzoeksresultaten onderbouwd zijn. Centrale vragen in het gesprek waren: Is een
Integraal Kindcentrum goed voor kinderen? Waarop zijn de (positieve) verwachtingen gebaseerd? Wat zijn
belangrijke condities en wat zijn mogelijke risico’s? Is er relevant onderzoek beschikbaar, welk onderzoek
is nog nodig? Eén van de conclusies luidde: “Effectonderzoek naar Integrale Kindcentra is er niet, daarvoor
bestaan ze nog te kort. Er kan wel onderzoek gedaan worden naar voorlopers ervan -de TOM-scholen (Team
Op Maat) en er kunnen good practices beschreven worden. Het is interessant om ook buitenlandse literatuur
te bestuderen, waarbij de Australische situatie het meest vergelijkbaar is met de Nederlandse context van
veel parttime werkende ouders.”
Inmiddels wordt in opdracht van de Ministeries van SZW en OCW een landelijke onderzoek uitgevoerd in
het kader van het Experiment flexibele onderwijstijden (Regioplan &VOS/ABB, 2011). Naast
inventariserende vragen over de praktische vormgeving van de nieuwe onderwijstijden, effecten op de
onderwijskwaliteit (via Inspectiebeoordelingen) en op onderwijs- en opvanguren, gebruik en kosten van
kinderopvang en arbeidsparticipatie, wordt in dat onderzoek óók de vraag meegenomen naar “de
beoordeling van de nieuwe onderwijstijden door de verschillende betrokkenen: ouders, kinderen,
onderwijspersoneel, kinderopvangpersoneel.” Het gaat voor dit aspect om kwalitatief onderzoek via
interviews en webenquêtes over ervaringen van de betrokkenen. De onderzoeksopzet vermeldt dat het,
gezien de beperkte groep scholen in het experiment, nog niet mogelijk zal zijn om effecten van de andere
onderwijstijden op de kwaliteit van het onderwijs vast te stellen. Daarvoor is immers een grotere groep
24