Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

28
(a) vermindering van de kinderopvangsubsidies (zoals afschaffing van de kinderopvangtoeslag of de
overheidssubsidie voor kinderopvang)
(b) beperking van andere kindregelingen (zoals de inkomensafhankelijke combinatiekorting of
kinderbijslag)
(c) extra investeringen in de kwaliteit van de kinderopvang’ (bijvoorbeeld door het aanbieden van vrij
toegankelijke kinderopvang voor kinderen van 2,5 tot 4 jaar, en het toevoegen van een
ontwikkelingsgerichte component vergelijkbaar met de voor- en vroegschoolse educatie, maar ook
via uitbreiding van het ouderschapsverlof)
(d) een combinatie van beperking van de kindregelingen en het investeren in de kwaliteit van de
kinderopvang.
Samengevat luidt de conclusie “dat kinderopvang een belangrijke economische meerwaarde voor de
samenleving vertegenwoordigt: kinderopvang is veel meer dan een kostenpost.” Afschaffing van de huidige
kinderopvangsubsidies zal leiden tot “een verlaging van de arbeidsparticipatie van vrouwen en resulteert
daarmee in een daling van de totale welvaart. Bovendien wordt in het onderzoek zichtbaar dat gericht
investeren in de kwaliteit van de kinderopvang loont. Een kwaliteitsverbetering van medewerkers verhoogt
het latere opleidingsniveau van de kinderen, en daarmee hun productie en de totale welvaart.” (Kok e.a.,
2011, iii)
De onderzoekers geven overigens aan dat er een aantal witte vlekken zijn in de kennis, die vragen om meer
gericht onderzoek. Dat geldt met name voor de kwaliteitsverbetering in de kinderopvang. De effecten voor
de welvaart van Nederland lijken het grootst wanneer met name kinderen in achterstandssituaties van de
kwaliteitsverbetering kunnen profiteren, verder zijn er aanwijzingen dat kinderopvang met een hoge
kwaliteit de gezondheid van kinderen bevordert, bijdraagt aan vermindering van het aantal
doorverwijzingen naar het speciaal onderwijs en een hoger opleidingniveau, inkomen en een hogere
participatiegraad van burgers.
De onderzoekers geven overigens ook aan dat consistentie van beleid in de tijd een andere belangrijke
voorwaarde is voor een economisch positieve waarde van de kinderopvang. De effecten op verhoging van
arbeidsparticipatie en de investering van de kinderopvangorganisaties in een goede kwaliteit zullen minder
gemakkelijk worden bereikt wanneer betrokkenen onzeker zijn over mogelijke beleidswijzigingen.
Keuze voor gastouderopvang
Van Egten en de Hoog (2007) rapporteren over de opvattingen van ouders van jonge kinderen (0 tot 4 jaar)
over verschillende vormen van kinderopvang. Zij bevroegen 40 ouders via open interviews, zowel
gebruikers als niet-gebruikers van kinderopvang. Er is gevraagd naar de keuzemotieven, wensen en
persoonlijke ervaringen met diverse soorten kinderopvang, zowel de formele als informele vormen.
Achterliggende vraag was: Hoe kan het dat relatief nog zo weinig gebruik wordt gemaakt van
gastouderopvang, terwijl die juist goed lijkt aan te sluiten bij de wensen en behoeften van Nederlandse
ouders? En hoe kan de gastouderopvang beter inspelen op de wensen van ouders?
Op basis van de gesprekken, komen Van Egten en De Hoog tot een indeling in drie typen ouders. De eerste
groep ouders: “blijkt vooral te hechten aan een professionele vorm van opvang (met gekwalificeerde
leidsters, veiligheidseisen en dergelijke). Deze ouders kiezen meestal voor het kinderdagverblijf.” Vrijwel alle
ouders hebben bovenaan hun wensenlijstje staan: “een warme, gezellige omgeving en persoonlijke aandacht
voor het kind” bovenaan het wensenlijstje. Bij de tweede groep ouders geeft deze wens de doorslag. Zij
kiezen om deze reden voor de informele opvang. De derde groep ouders zoekt naar een combinatie van
huiselijkheid, persoonlijke aandacht, en toch enige kwaliteitscontrole (door overheid en gastouderbureau),
en vinden die terug in de gastouderopvang. Het zijn met name onbekendheid met gastouderopvang en de
twijfels bij ouders over de professionaliteit van gastouders, die maken dat ouders minder snel kiezen voor
het gebruikmaken van deze vorm van kinderopvang, aldus de onderzoekers, in 2007.