Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

groep’: “Er is maar weinig onderzoek dat betrekking heeft op het functioneren van kinderopvanggroepen. Er
is nog weinig bekend over welke factoren het groepsfunctioneren beïnvloeden en wat het effect ervan is op de
ontwikkeling van kinderen. Om te weten op welke manier het groepsfunctioneren kan worden bevorderd, is
nader onderzoek nodig.” (Aarts & Riksen-Walraven, 2010: p133). Voor dergelijk onderzoek is het in de
eerste plaats nodig om een theoretisch-gefundeerd meetinstrument met goede psychometrische
eigenschappen te ontwikkelen waarmee de kwaliteit van het groepsfunctioneren in de kinderopvang
bepaald kan worden. Met het in het artikel gepresenteerde conceptuele model hopen de onderzoekers
daarvoor een belangrijk startpunt te hebben gegeven.
Pedagogische kwaliteit gastouderopvang
Ten vierde is er (dissertatie)onderzoek beschikbaar over de gastouderopvang. Speerpunt in dat onderzoek
is de relatie tussen enerzijds de pedagogische kwaliteit en anderzijds het welbevinden van kinderen
(Groeneveld e.a. 2010a, 2010b, 2011 en 2011-accepted). Het onderzoek van Groeneveld toont onder andere
aan dat in de gastouderopvang in sterkere mate sprake is van sensitiviteit van de verzorger, en in mindere
mate van omgevingslawaai. Voor beide factoren geldt dat ze gunstig zijn voor het welbevinden van –vooral-
jonge kinderen.
Voor de buitenschoolse opvang zou een dergelijk onderzoek ook interessant en relevant zijn,
vanzelfsprekend, maar dat is in de Nederlandse context nog niet gedaan.
Professionalisering
Voor beide vormen van kinderopvang, de buitenschoolse opvang en de gastouderopvang, vinden veel
professionaliseringsactiviteiten plaats. Het Bureau Kwaliteit Kinderopvang speelt daarin een centrale rol
(zoals al in 3.2 geschetst). Er is echter geen onderzoek bekend dat specifiek focust op professionalisering
in de buitenschoolse opvang en er zijn maar mondjesmaat gegevens verzameld over professionalisering in
de gastouderopvang. Roode & Westerbeek (2009) inventariseerden de scholingswensen en –behoeften in de
gastouderopvang en laten zien dat de groep gastouders erg divers is als het gaat om opleidingsniveau,
leeftijd en beroepsambities. Zij concluderen dat het scholingsaanbod van gastouderbureaus niet goed is
afgestemd op die diversiteit. Er is zowel behoefte aan toegankelijke cursussen voor gastouders op MBO2-
niveau als aan scholing voor hoger opgeleide gastouders. Groeneveld (2010) meldt overigens in haar
onderzoek geen verschil te vinden tussen het gemiddelde opleidingsniveau van enerzijds gastouders en
anderzijds pedagogisch medewerkers in kindercentra.
Vervolgonderzoek op dit gebied zou wenselijk en interessant zijn, onder andere naar de samenhang tussen
kwaliteit van de buitenschoolse opvang enerzijds en welbevinden en ontwikkeling van kinderen anderzijds.
Zodra daarop meer zicht is, zullen vervolgens ook onderzoeksvragen naar voren komen gericht op vormen
van professionalisering en de effectiviteit daarvan.
3.4.3 Vormgevingsvraagstukken
De buitenschoolse opvang is een tamelijk recente van kinderopvang die in de periode 2000-2011 een flinke
groei heeft doorgemaakt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er wordt nagedacht over
vormgevingsvraagstukken. Het hoofdthema daarin is de samenwerking met de school en met educatieve en
vrijetijdsvoorzieningen voor kinderen. Daarbij spelen zowel pedagogische afstemming, als de inrichting van
gebouwen die de doorgaande lijn voor kinderen en ouders bevorderen een rol. Ook wordt nagedacht over
diversiteit in de buitenschoolse opvang. Het gaat overigens bij de meerderheid van deze publicaties om
voorbeeldbeschrijvingen en adviezen, onderzoek naar gevolgen of naar effecten van de afstemming zijn er
–begrijpelijkerwijs- nog niet of nauwelijks.
32