Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

door een (geregistreerde) gastouder. Voor de gastouderopvang was er sprake van een afname met zo’n 25%
ten opzichte van 2010.
“Wachtlijsten gegroeid en gekrompen
Voor de kinderopvang zijn de wachtlijsten landelijk gezien tussen juni 2009 en september 2010 zo'n 20
procent gestegen (van 25.700 naar 30.800 kinderen), terwijl de capaciteit aan kindplaatsen met 9 procent is
toegenomen. In de buitenschoolse opvang is de wachtlijstomvang juist gedaald met 14 procent (van 22.900
naar 19.800 kinderen). In deze sector is de capaciteit heel hard gestegen met 20 procent.”
(ITS, 2011)
Waar het in de periode 2008-2010 nog vooral ging over wachtlijstproblematiek en het tekort aan
kindplaatsen in de buitenschoolse opvang met rapporttitels als ‘Ruimte voor groei in de kinderopvang’
(SCP, 2009 en ‘Capaciteit BSO op school onvoldoende (Boink, 2009) of ‘Wachtlijsten en wachttijden
buitenschoolse opvang en dagopvang’ (de Weerd & Dekker, 2009) zijn de geluiden eind 2011 heel anders.
Schatte het SCP in 2009 nog in dat de vraag naar zowel kinderdagopvang als buitenschoolse opvang
ongeveer 50% hoger lag dan het toenmalige aanbod aan kindplaatsen, inmiddels is er grote bezorgdheid in
de branche over de vraagafname. De belangrijkste oorzaak van die afname is naar verwachting de verlaging
van de kinderopvangtoeslagen van de overheid voor ouders. Afgezien van een overzicht van argumenten en
een analyse van de financiële gevolgen van het regeringsbeleid voor ouders en de effecten op
arbeidsdeelname van Bureau Buitenhek (2011), zijn vanzelfsprekend hierover nog geen feitelijke gegevens
bekend. Pas met ingang van januari 2012 zullen de werkelijke effecten van deze maatregelen zichtbaar
worden.
Een iets andere invalshoek heeft het SCP-rapport ‘Kunnen alle kinderen meedoen?’ (Jehoel-Gijsbers, 2009).
Het betreft een onderzoek naar armoede en sociale uitsluiting. Er is, via interviews met 2200 kinderen en
hun ouders, gekeken naar de maatschappelijke deelname van kinderen van 5-17 jaar. De onderzoeker
maakt een vergelijking tussen arme kinderen (onderverdeeld in ‘bijstand’ ‘overig arm’ en ‘voorheen arm’) en
niet-arme kinderen (kinderen die wonen in een huishouden met een inkomen van 120% boven het sociaal
minimum). Maatschappelijke deelname wordt op drie manieren getypeerd -van een smalle naar een steeds
ruimere invulling. De smalle definitie kijkt naar de gangbare vrijetijdsactiviteiten op het gebied van sport
en cultuur die veelal via lidmaatschap zijn georganiseerd en waaraan dus kosten zijn verbonden. De tweede
definitie gaat uit van vrijetijdsactiviteiten die via wijk- of buurthuis worden georganiseerd, door de
gemeente, de buitenschoolse opvang of de (brede) school, op voorwaarde dat het kind minimaal een maal
per week deelneemt aan de genoemde activiteit. En de derde definitie neemt ook jeugdactiviteiten die door
kerk of moskee worden georganiseerd mee als maatschappelijke deelname, althans als het kind daar
minimaal eenmaal per week aan meedoet. Er blijken grote verschillen tussen arme en niet-arme kinderen
“Volgens de eerste (smalle) definitie van maatschappelijke deelname participeert 49% van de
bijstandskinderen en 32% van de ‘overig arme’ kinderen niet; volgens de tweede definitie is dat respectievelijk
44% en 30%; en volgens de derde (meest uitgebreide) definitie gaat het om 39% en 27%. Voor de niet-arme
kinderen liggen deze percentages veel lager: respectievelijk op 18%, 17% en 15%.” Ook de deelname aan
buitenschoolse opvang en buitenschoolse activiteiten is in het onderzoek meegenomen, met als conclusie
dat de deelname aan buitenschoolse opvang bij kinderen uit arme gezinnen (bijstand en overig arm) zo’n
3% lager ligt dan de gemiddelde deelname over alle groepen (in 2008 was dat 15%). (pg 45). Terwijl verreweg
de meeste kinderen op de buitenschoolse opvang daar deelnemen aan een grote diversiteit aan activiteiten
zoals tekenen en schilderen, sport, muziek, toneel, dans enzovoort.
Vergelijkbare resultaten zijn overigens gevonden in het onderzoek van Veen e.a. (2008) met de titel ‘Wat
heb je gedaan vandaag?’ In dat onderzoek werd onder andere aan 25 kinderen gevraagd een dagboekje bij
26