Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

verantwoordelijkheid van ouders in het bestuur en medezeggenschap van scholen in het primair en
voortgezet onderwijs wordt gewaarborgd. In 2005 ondertekent de minister met betrokken ouder- en
onderwijsorganisaties een intentieverklaring over ouderbetrokkenheid, waarin opnieuw verwezen wordt
naar het belang van een goede relatie tussen ouders en de school. Concreet wordt met deze
intentieverklaring een werkgroep ouderbetrokkenheid, het project Platform Allochtone Ouders en
Onderwijs (Forum) en een databank met materialen voor ouders, leerkrachten en scholen opgezet. In 2006
en 2007 worden het belang en de intenties bevestigd onder andere in het Manifest versterking
ouderbetrokkenheid op school en in de kwaliteitsagenda Scholen voor morgen (Ministerie van OCW, 2007a).
In het manifest verbinden ouder- en onderwijsorganisaties zich tot een aantal activiteiten om de
ouderbetrokkenheid op school daadwerkelijk te versterken. Het initiatief voor het ondernemen van
activiteiten voor het vergroten van ouderbetrokkenheid ligt dus bij de eigen organisaties, het ministerie
stimuleert en faciliteert. In de stand van zaken brief Brede scholen bieden kansen (2010) tenslotte wordt het
voornemen benadrukt om ouders te betrekken bij het onderwijs en de leeractiviteiten van hun kinderen.
Hierin wordt de mogelijke rol van de brede school als opvangmogelijkheid en als ontmoetingspunt voor
ouders (als opvoeders) in de wijk verder uitgewerkt.
Specifiek op het terein van voor- en vroegschoolse educatie en kinderopvang zijn er de Wet OKE en de
beleidsnota Harmonisatie en uitbreiding VVE aanbod (OCW 2008) waarin ouders een rol spelen. D OKE-wet
moet financiële drempels om deel te nemen aan voorschoolse educatie wegnemen door een aanpassing in
de ouderbijdrage. Via de brief Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (2008) 23 wil het kabinet
bereiken dat ouders niet alleen hun kinderen naar de voorschool brengen, maar ook gestimuleerd worden
om de eigen taalvaardigheid te verbeteren en hiermee hun ontwikkelingskansen te vergroten. Men acht een
koppeling tussen de taalontwikkeling van kinderen en die van ouders gewenst.
5.3 Overzicht van uitgevoerd onderzoek
5.3.1 Onderzoek naar de relatie tussen gezinskenmerken en schoolprestaties en naar succesvol oudergedrag
Het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden die het gevolg zijn van een ongunstige
thuissituatie van kinderen vormt al gedurende een halve eeuw een speerpunt van het lokale en landelijke
onderwijsbeleid. In relatie tot dit beleid is veel onderzoek verricht naar de relatie tussen
onderwijsprestaties van leerlingen en kenmerken van hun thuissituatie. Hierbij wordt de kloof tussen
onderwijs en thuismilieu gezien als één van de belangrijkste oorzaken van onderwijsachterstanden en de
wederzijdse betrokkenheid van school en ouders als één van de manieren om deze kloof zo goed mogelijk
te overbruggen. In onderzoek naar de relatie tussen het sociaal milieu van kinderen en schoolprestaties
wordt het verband tussen de sociale herkomst – vooral het ouderlijk opleidingsniveau – en de
onderwijsprestaties van kinderen onderzocht. Een belangrijke bevinding is dat er reeds bij aanvang van het
formele onderwijs verschillen bestaan in ontwikkelingsgegevens en leerprestaties tussen leerlingen uit
verschillende sociale milieus. Werd eerst vooral gekeken naar sociaal-maatschappelijke verschillen tussen
verschillende groepen, in de jaren ’80 van de vorige eeuw werd hier in toenemende mate ook de etniciteit
van de leerlingen bij betrokken 24 . Het onderzoek naar de relatie tussen etnische herkomst en
schoolprestaties wijst systematisch op een achterstand van allochtone kinderen ten opzichte van de
autochtone kinderen. Allochtone leerlingen halen lagere prestaties op toetsen, stromen door naar lagere
vormen van voortgezet onderwijs, verlaten vaker het onderwijs zonder diploma, blijven vaker zitten en
worden vaker doorverwezen naar het speciaal onderwijs. De mate van achterstand verschilt voor de
verschillende etnische groepen die doorgaans worden onderscheiden. Evenals bij de autochtone
achterstandsleerlingen worden de onderwijsachterstanden van allochtone leerlingen veelal eveneens
23 Kamerstukken II 2007/08, 31 322, nr. 24
24 In het kader van het onderwijsachterstandenbeleid wordt vanaf het schooljaar 19988/89 in het basisonderwijs en vanaf het schooljaar
1989/90 in het voortgezet onderwijs cohortonderzoek uitgevoerd. Tot 2005 ging het om het LEO- en het PRIMA-cohortonderzoek in het
basisonderwijs en het PRIAM-VO en VOCL in het voortgezet onderwijs. Daarna zijn deze cohorten geïntegreerd voortgezet onder de
naam COOL5-18.
46