Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

6.5 Onderzoeksvragen
Uit bespiegelingen over en onderzoek naar ‘de doorgaande lijn’ (zie 7.3 en 7.4) blijkt dat er op verschillende
manieren invulling gegeven wordt aan het begrip ‘doorgaande lijn’ of ‘doorlopende
leerlijn/ontwikkelingslijn’:
Programmatisch (leerstoflijnen, inhoud)
Organisatorisch (daaronder wordt onder meer overdracht, bijvoorbeeld van kinderopvang naar
basisschool begrepen).
Pedagogisch didactisch (zowel visie/pedagogisch concept als rekening houden met interesses en
mogelijkheden van individuele leerlingen).
Het onderzoek op het terrein ‘doorgaande lijn’ richt zich met name op programmatische en
organisatorische aansluiting. Pedagogisch-didactische aansluiting (en de wenselijkheid daarvan) wordt nu
ook in het BOPO-onderzoek onderzocht.
Het voorschoolse stelsel in Nederland en de ‘knip’ in het VVE-beleid worden niet gunstig geacht voor de
doorgaande lijn - programmatisch, pedagogisch, didactisch en organisatorisch - van voorschool naar
vroegschool. Binnen de basisschool is een doorgaande lijn in programmatische zin (doorlopende leerlijnen),
organisatorische (o.a. kindvolgsysteem) en pedagogisch-didactische zin makkelijker te realiseren.
Over het algemeen wordt aangenomen dat een doorgaande lijn gunstig en zelfs noodzakelijk is voor een
optimale ontwikkeling van leerlingen. Of dit werkelijk zo is en of dit voor zowel het programmatische als
het organisatorische, pedagogische en didactische niveau geldt, is niet goed geargumenteerd.
Programmatische aansluiting in het taalonderwijs ligt wel voor de hand, maar dient goed beargumenteerd
te worden. Te denken valt aan een onderbouwing vanuit theorie over taalaanbod (thema’s en taaldomeinen
die in verschillende ontwikkelingsstadia aan bod kunnen komen). Ook is theorie over de ontwikkeling van
kinderen van belang om te kunnen vaststellen of een doorgaande lijn in pedagogische of didactische zin
wel wenselijk is. Leenders & Elenbaas (2007) vinden dat een doorlopende leerlijn betekent: aansluiten bij de
kenmerken en mogelijkheden (karakter, interesses, kennis, leerstijl en natuurlijk ook leeftijd) van
individuele leerlingen. Als het kind het uitgangspunt is, dan moet de vraag gesteld worden in hoeverre en
op welke wijze er continuïteit moet en kan zijn op pedagogisch en didactisch gebied gezien de
verschillende ontwikkelingsstadia van kinderen en in hoeverre dat gebeurt, met name bij de overgang van
voorschool en kinderopvang naar (vroegschoolse educatie binnen) de basisschool.
Relevante onderzoeksvragen betreffen gezien het bovenstaande de vraag naar het belang en de
wenselijkheid van een (programmatische, organisatorische, didactische en pedagogische) doorgaande lijn
van peuterspeelzaal en kinderopvang naar de vroegschoolse periode in de basisschool en de effecten
daarvan. Deze vragen worden in het hier bovengenoemde BOPO-onderzoek gesteld. Het is aan te bevelen
om eerst de uitkomsten van dit onderzoek af te wachten alvorens zinvolle vervolgvragen te stellen. We
formuleren dus voorlopig geen onderzoeksvragen op het terrein van ‘de doorgaande lijn’.
57