Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

6 Doorgaande lijn
6.1 Inleiding
Het begrip ‘doorgaande lijn’, ook wel ‘doorlopende leerlijn’ of ‘doorlopende ontwikkelingslijn’ betreft de
ontwikkeling van leerlingen in de tijd en het onderwijs daarbij. In literatuur over de voor- en vroegschoolse
educatie wordt het begrip ‘doorlopende ontwikkelingslijn’ gebruikt voor de aansluiting van de
voorschoolse aanpak in peuterspeelzaal en kinderopvang op de aanpak in het vroegschoolse deel in de
kleutergroepen en de aansluiting daarop in het vervolg van het basisonderwijs (Doolaard & Leseman,2008).
Maar het begrip ‘doorgaande lijn’ wordt ook gebruikt voor doorlopende leerlijnen en aansluiting van
niveaus binnen de hele onderwijsketen.
Het begrip ‘doorgaande lijn’ (of variaties daarop, zoals hierboven bedoeld) kan dus verschillende niveaus
betreffen: de inhoud van curriculum (het programmatische niveau), maar ook het organisatorische niveau
(onder meer warme en koude overdracht, bijvoorbeeld van kinderopvang naar basisonderwijs) en het
pedagogische en didactische niveau (pedagogische visie en didactische aanpak binnen kinderopvang, de
peuterspeelzaal en de basisschool en eventuele afstemming tussen de verschillende organisaties).
Aangenomen wordt (o.a. in de beleidsnota Scholen voor morgen, 2007, zie hieronder) dat een doorlopende
leerlijn bijdraagt aan de effectiviteit van de voor- en vroegschoolse opvang. Volgens Leenders & Elenbaas
(2007) is doorgaande ontwikkeling van belang voor een gunstig ontwikkelingsverloop, met name voor
kwetsbare kinderen. De leerlijn zou continuïteit in het leerproces moeten brengen (programmatisch niveau).
Vroegtijdige signalering, adequaat preventief handelen, zorgvuldig overdragen van gegevens vanaf de
peuterperiode zou de doorgaande ontwikkeling bevorderen (organisatorisch niveau) en daarmee ook de
ontwikkeling van kinderen.
Hieronder bespreken we eerst in hoeverre het beleid gericht is op verschillende aspecten van de
doorgaande lijn, zoals hierboven bedoeld.
6.2 Beleid
In twee beleidsnota’s sinds 2006 wordt aandacht besteed aan de ‘doorgaande lijn’:
Scholen voor morgen, 2007 en Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie, 2008.
Scholen voor morgen (bijlage bij Kwaliteitsagenda PO, 2007) is gericht op het verbeteren van het primair
onderwijs met nadruk op taal en rekenen. In Scholen voor morgen is zowel aandacht besteed aan de
afstemming en focus op de doorgaande leer- en ontwikkelingslijnen tussen voor- en vroegschoolse educatie
als aan de ontwikkeling van doorlopende leerlijnen en referentieniveaus voor de hele onderwijsketen. Per 1
augustus 2010 is in de wet vastgelegd dat de referentieniveaus – voor taal en rekenen - het uitgangspunt
voor het onderwijsaanbod moeten vormen. De referentieniveaus zijn inmiddels op papier gerealiseerd 25 .
Momenteel wordt door het GION onderzoek uitgevoerd, gericht op het vaststellen van de niveaus die
leerlingen uit groep 4 en 5 moeten halen en hoe leerkrachten deze referentieniveaus kunnen gebruiken in
de klas. Daar is in de praktijk nog veel onduidelijkheid over.
25 Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen (2008). Over de drempels met taal en rekenen. Enschede: Expertgroep Doorlopende
Leerlijnen Taal en Rekenen.
53